Gwella Dygnwch! Mae niwro-adborth EEG yn gwella perfformiad beicio

Mae Francesca Mottola, ymchwilydd PhD o Ysgol Gwyddorau Chwaraeon, Iechyd ac Ymarfer Prifysgol Bangor, wedi ennill yr ail wobr yng ngwobrau Ymchwilwyr Ifanc yng Nghyngres Ryngwladol FEPSAC am ei gwaith arloesol ar berfformiad niwro-adborth ac ymarfer corff. Dangosodd ei hymchwil y gall 12 munud o hyfforddiant niwro-adborth electroenceffalogram (EEG) cyn ymarfer beicio ymestyn yr amser y gall pobl dreulio'n ymarfer.

Mae niwro-adborth electroenceffalogram yn ymyrraeth anymwthiol i addasu gweithgaredd cortigol yr ymennydd. Mae hyfforddiant o'r fath yn cynnwys mesur gweithgarwch yr ymennydd o synwyryddion sydd ynghlwm wrth groen y pen a'i arddangos i'r hyfforddeion mewn amser go iawn (ar ffurf arlliwiau clywedol, neu graffiau ar sgrin gyfrifiadur). Mae hyn yn dangos i'r unigolion wir lefel weithgaredd eu hymennydd o'i gymharu â'r patrwm gweithgarwch a ddymunir fel bod y perfformwyr  yn dysgu siapio'r gweithgaredd a chyrraedd y cyflwr priodol. Mae tystiolaeth ddiweddar o'r un labordy yn cymeradwyo niwro-adborth EEG fel strategaeth iwella perfformiad tasgau yn seiliedig ar reolaeth echddygol (Cooke et al., 2018).  Ond cyn ymchwil Francesca, nid oedd unrhyw astudiaethau wedi edrych ar ddefnyddio'r dechneg hon mewn ymarfer dygnwch i'r corff cyfan.

Ym mhroject Francesca, cafodd 40 o gyfranogwyr yr hyfforddiant niwro-adborth er mwyn addasu'r graddau roedd ochr dde neu ochr chwith eu hymennydd yn gweithredu cyn beicio ar feic sefydlog nes eu bod wedi blino'n lân, tra bod eraill yn gwylio recordiad fideo a heb dderbyn unrhyw hyfforddiant (grŵp rheolydd). Datgelodd canlyniadau rhagarweiniol y project bod cyfranogwyr a hyfforddwyd i gynyddu gweithgaredd blaen chwith wedi ymarfer  am fwy na'r rhai a gynyddodd gweithgaredd blaen dde neu nad oeddent wedi cael unrhyw hyfforddiant o gwbl. Mae'r canfyddiad cyffrous hwn yn awgrymu y gallai niwro-adborth i gynyddu gweithgaredd ochr chwith yr ymennydd fod yn ffordd syml, ddiogel ac effeithlon i athletwyr fynd i gynyddu eu dygnwch cyn cystadlu.

Yn sgil y canlyniadau addawol hyn, mae ymchwil bellach yn mynd rhagddo ar hyn o bryd i benderfynu pam y gallai niwro-adborth gael effaith mor sylweddol ar ddygnwch wrth ymarfer.

Dyddiad cyhoeddi: 31 Gorffennaf 2019