Astudiaeth yn datgelu gostyngiad difrifol ar ôl Brexit mewn benthyca i fusnesau bach a chanolig mewn ardaloedd gwledig

Datgelodd yr ymchwil, dan arweiniad academyddion ym Mhrifysgol Bangor, hefyd grebachiad benthyca blynyddol sylweddol o 4.8% i fusnesau bach a chanolig yn y Deyrnas Unedig yn dilyn y bleidlais Brexit o'i gymharu â gwledydd Ewropeaidd tebyg.

Mae'r papur, sydd wedi'i gyhoeddi yn y Journal of Rural Studies, yn awgrymu bod hyn o bosibl wedi cyfrannu at dwf economaidd araf y Deyrnas Unedig ar ôl Brexit.

Parhaodd yr effaith hon mewn sawl cyfeiriad, yn enwedig yn ystod cerrig milltir allweddol Brexit, megis Erthygl 50 a Bil Ymadael â’r Undeb Ewropeaidd, gan adlewyrchu'r ansicrwydd hirfaith a achoswyd gan yr ymadawiad â'r Undeb Ewropeaidd. 

Mae dadansoddiad o fewn gwledydd, gan ddefnyddio data ar lefel cod post, yn datgelu crebachiadau difrifol mewn benthyciadau mewn ardaloedd gwledig ac ymylol, yn ogystal ag mewn rhanbarthau â chyfrannau allforio uchel i'r Undeb Ewropeaidd, gan dynnu sylw at anghydraddoldebau rhanbarthol yn effaith Brexit ar fenthyca i fusnesau bach a chanolig.

Mae'r astudiaeth yn dangos sut mae effeithiau Brexit wedi'u dosbarthu'n anwastad ar draws y Deyrnas Unedig. Profodd Ardaloedd Awdurdod Lleol ymylol a gwledig a rhanbarthau â hallforion uchel y pen i'r Undeb Ewropeaidd ostyngiad anghymesur mewn benthyca i fusnesau bach a chanolig.

Mae'n ychwanegu bod anghydraddoldebau rhanbarthol o ran mynediad at gyllid yn tynnu sylw at sut mae Brexit wedi dwysáu problem anghydraddoldeb rhanbarthol y Deyrnas Unedig, gan roi ardaloedd sydd eisoes yn agored i niwed dan anfantais bellach.

Dywedodd y prif awdur Cem Soner o Ysgol Busnes Bangor, “Roedd effeithiau cychwynnol Brexit, fel y bunt a’r farchnad stoc yn plymio, yn uniongyrchol; fodd bynnag, mae’r effeithiau tymor canolig a hirdymor ar lefelau gwlad a rhanbarth yn parhau i fod yn ansicr. Mae ein canfyddiadau’n pwysleisio pwysigrwydd daearyddiaeth economaidd a rôl amodau lleol wrth lunio mynediad at gyllid yn ystod siociau.

“Mae’r canlyniadau hyn yn galw am bolisïau wedi’u teilwra’n rhanbarthol sy’n mynd i’r afael yn benodol â’r gwytnwch a’r heriau ariannol y mae busnesau bach a chanolig yn eu hwynebu mewn rhanbarthau gwledig ac ymylol, er mwyn mynd i’r afael â’r anghydbwysedd hyn a meithrin adferiad economaidd ledled y Deyrnas Unedig yn y cyfnod ar ôl Brexit. Maent yn hanfodol i sicrhau bod pob rhanbarth, yn enwedig y rhai yr effeithiwyd arnynt waethaf, yn gallu cael mynediad at y cyllid sydd ei angen arnynt i dyfu a ffynnu.

Defnyddiodd yr ymchwilwyr set ddata arloesol gan UK Finance, yn manylu ar ddata benthyca busnesau bach a chanolig ar draws mwy na 10,000 o sectorau cod post.

Dangosodd y data fod Ardaloedd Awdurdodau Lleol ymylol a gwledig wedi profi crebachiadau benthyca o 5.15%, 3.28%, ac 1.97% yn 2016, 2017, a 2018, yn y drefn honno.

Dywedodd y cyd-awdur, yr Athro Rasha Alsakka, sy'n arwain y Grŵp Ymchwil Risg Credyd yn y Sefydliad Cyllid Ewropeaidd (IEF) yn Ysgol Busnes Bangor, “Mae’n bwysig cofio mai busnesau bach a chanolig yw asgwrn cefn yr economi fyd-eang, gan gynnwys y Deyrnas Unedig, gan gyfrif am y rhan fwyaf o fusnesau a swyddi. Mae hyn yn arbennig o wir mewn ardaloedd ymylol a gwledig. Gyda bwriad y Llywodraeth i fynd i'r afael ag anghydraddoldebau economaidd rhanbarthol a hybu twf yn y Deyrnas Unedig, mae'r astudiaeth hon yn darparu sylfaen gadarn ar gyfer dylunio polisïau effeithiol, sy'n seiliedig ar dystiolaeth, sy'n hyrwyddo sefydlogrwydd economaidd, gwytnwch rhanbarthol a chydlyniad ar draws pob ardal.

Ychwanegodd y cyd-awdur Noemi Mantovan o Brifysgol Lerpwl, “Rydym yn gwybod y gall gwell mynediad at gyllid i fusnesau bach a chanolig sbarduno eu gwytnwch, eu twf economaidd, creu swyddi a meithrin economi sefydlog. Fodd bynnag, mae llawer o fusnesau bach a chanolig yn wynebu heriau wrth sicrhau benthyciadau oherwydd eu maint, eu gwarant cyfatebol cyfyngedig, a'u risg ganfyddedig. Mae hyn er gwaethaf tystiolaeth y gall busnesau bach a chanolig gwledig berfformio'n debyg neu'n well na'u cymheiriaid trefol o ran perfformiad gweithredol, gallu arloesi a galluoedd allforio.”