Sgipiwch i’r prif gynnwys
Home

Gwybodaeth ar gyfer:

  • Alumni
  • Ymgeiswyr
  • Myfyrwyr Presennol
  • Staff
  • Swyddi
  • Covid-19
  • English
Fy ngwlad:

Main Menu

    • Opsiynau Astudio
      • Hafan Astudio
      • Pam Astudio ym Mangor?
      • Astudiaethau Israddedig
      • Astudiaethau Ôl-raddedig Trwy Ddysgu
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Cyrsiau Rhan-amser
      • Cyrsiau sy’n Cychwyn Fis Ionawr
      • Prentisiaethau Gradd
      • Astudio Dramor
      • Cyfleoedd Profiad Gwaith
    • Cyngor Astudio
      • Gwneud Cais
      • Wedi Gwneud Cais?
      • Ffioedd a Chyllid
      • Ysgoloriaethau a Bwrsariaethau
      • Paratoi ar gyfer y Brifysgol
    • Blas o Fangor
      • Dyddiau Agored ac Ymweliadau Ar-lein
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy

    Dod o hyd i Gwrs

    Archebu Prospectws

    Medi 2020

    • Bywyd Myfyrwyr
      • Hafan Bywyd Myfyrwyr
      • Bangor a’r Ardal
      • Bywyd Cymdeithasol ac Adloniant
      • Llety
      • Clybiau a Chymdeithasau
      • Chwaraeon
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy
    • Eich Profiad ym Mangor
      • Cefnogaeth i Fyfyrwyr
      • Sgiliau a Chyflogadwyedd
      • Astudio neu Gweithio Dramor
      • Ffioedd a Chyllid

    Croeso 2021

    Proffiliau Myfyrwyr

    Gwyliwch ein Fideos

    • Ymchwil
      • Hafan Ymchwil
      • Ein Hymchwil
      • Ymchwil o fewn Ysgolion/Colegau Academaidd
      • Sefydliadau a Chanolfannau Ymchwil
      • Porth Ymchwil
      • Swyddfa Ymchwil, Arloesi ac Effaith
      • Ynni
      • Newyddion Ymchwil
    • Astudio Ôl-radd a Chyfleoedd Ymchwil
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ysgol Ddoethurol
    • Digwyddiadau a Chyfleoedd Hyfforddi
      • Datblygu Ymchwilwyr
    • Y Brifysgol
      • Amdanom Ni
      • Ein Cenhadaeth
      • Ein Lleoliad
      • Ysgolion Academaidd a Cholegau
      • Gwasanaethau a Chyfleusterau
      • Rheolaeth a Llywodraethiant y Brifysgol
      • Swyddfa’r Is-Ganghellor
      • Gweithio gyda Busnes
      • Gweithio gyda’r Gymuned
      • Cynaliadwyedd
      • Cysylltwch â Ni
    • Gweithio i Ni
      • Swyddi
    • Rheolaeth a Llywodraeth y Brifysgol
      • Polisïau a Gweithdrefnau’r Brifysgol
      • Datganiad ar Gaethwasiaeth a Masnachu Pobl
    • Y Brifysgol a’r Gymuned
      • Pontio
      • Cyfleusterau Chwaraeon
      • Cyfleusterau Cynadleddau
      • Llefydd i Fwyta ac Yfed
      • Digwyddiadau Cyhoeddus
      • Ehangu Mynediad
      • Gwasanaethau i Ysgolion
    • Gwasanaethau Busnes
      • Hafan Gwasanaethau Busnes
    • Hwb Cydweithredu
      • Cyllid ar gyfer Cydweithio, Ymchwil a Datblygu ac Arloesi
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ymgynghoriaeth, Arbenigedd a Gwybodaeth Arbenigol
      • Eiddo Deallusol a Masnacheiddio
      • Lleoliadau Myfyrwyr ac Interniaethau Mewn Busnes a Menter
      • Hyfforddiant a Datblygiad Proffesiynol Parhaus
      • Prentisiaethau Gradd
      • Hwb Cydweithredu
    • Cynadleddau a Chiniawa Busnes
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ciniawa Busnes
    • Cysylltiadau
      • Swyddfa Ymchwil, Arloesi ac Effaith
      • Cysylltwch â Ni
    • Newyddion
      • Newyddion Cyfredol
      • Newyddion Ymchwil
      • Newyddion Myfyrwyr
    • Digwyddiadau
      • Digwyddiadau

    • Opsiynau Astudio
      • Hafan Astudio
      • Pam Astudio ym Mangor?
      • Astudiaethau Israddedig
      • Astudiaethau Ôl-raddedig Trwy Ddysgu
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Cyrsiau Rhan-amser
      • Cyrsiau sy’n Cychwyn Fis Ionawr
      • Prentisiaethau Gradd
      • Astudio Dramor
      • Cyfleoedd Profiad Gwaith
    • Cyngor Astudio
      • Gwneud Cais
      • Wedi Gwneud Cais?
      • Ffioedd a Chyllid
      • Ysgoloriaethau a Bwrsariaethau
      • Paratoi ar gyfer y Brifysgol
    • Blas o Fangor
      • Dyddiau Agored ac Ymweliadau Ar-lein
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy

    Dod o hyd i Gwrs

    Archebu Prospectws

    Gwybodaeth Covid-19

    • Bywyd Myfyrwyr
      • Hafan Bywyd Myfyrwyr
      • Bangor a’r Ardal
      • Bywyd Cymdeithasol ac Adloniant
      • Llety
      • Clybiau a Chymdeithasau
      • Chwaraeon
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy
    • Eich Profiad ym Mangor
      • Cefnogaeth i Fyfyrwyr
      • Sgiliau a Chyflogadwyedd
      • Astudio neu Gweithio Dramor
      • Ffioedd a Chyllid

    Croeso 2021

    Proffiliau Myfyrwyr

    Gwyliwch ein Fideos

    • Ymchwil
      • Hafan Ymchwil
      • Ein Hymchwil
      • Ymchwil o fewn Ysgolion/Colegau Academaidd
      • Sefydliadau a Chanolfannau Ymchwil
      • Porth Ymchwil
      • Swyddfa Ymchwil, Arloesi ac Effaith
      • Ynni
      • Newyddion Ymchwil
    • Astudio Ôl-radd a Chyfleoedd Ymchwil
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ysgol Ddoethurol
    • Digwyddiadau a Chyfleoedd Hyfforddi
      • Datblygu Ymchwilwyr
    • Y Brifysgol
      • Amdanom Ni
      • Ein Cenhadaeth
      • Ein Lleoliad
      • Ysgolion Academaidd a Cholegau
      • Gwasanaethau a Chyfleusterau
      • Rheolaeth a Llywodraethiant y Brifysgol
      • Swyddfa’r Is-Ganghellor
      • Gweithio gyda Busnes
      • Gweithio gyda’r Gymuned
      • Cynaliadwyedd
      • Cysylltwch â Ni
    • Gweithio i Ni
      • Swyddi
    • Rheolaeth a Llywodraeth y Brifysgol
      • Polisïau a Gweithdrefnau’r Brifysgol
      • Datganiad ar Gaethwasiaeth a Masnachu Pobl
    • Y Brifysgol a’r Gymuned
      • Pontio
      • Cyfleusterau Chwaraeon
      • Cyfleusterau Cynadleddau
      • Llefydd i Fwyta ac Yfed
      • Digwyddiadau Cyhoeddus
      • Ehangu Mynediad
      • Gwasanaethau i Ysgolion
    • Gwasanaethau Busnes
      • Hafan Gwasanaethau Busnes
    • Hwb Cydweithredu
      • Cyllid ar gyfer Cydweithio, Ymchwil a Datblygu ac Arloesi
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ymgynghoriaeth, Arbenigedd a Gwybodaeth Arbenigol
      • Eiddo Deallusol a Masnacheiddio
      • Lleoliadau Myfyrwyr ac Interniaethau Mewn Busnes a Menter
      • Hyfforddiant a Datblygiad Proffesiynol Parhaus
      • Prentisiaethau Gradd
      • Hwb Cydweithredu
    • Cynadleddau a Chiniawa Busnes
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ciniawa Busnes
    • Cysylltiadau
      • Swyddfa Ymchwil, Arloesi ac Effaith
      • Cysylltwch â Ni
    • Newyddion
      • Newyddion Cyfredol
      • Newyddion Ymchwil
      • Newyddion Myfyrwyr
    • Digwyddiadau
      • Digwyddiadau

Gwybodaeth ar gyfer:

  • Alumni
  • Applicants
  • Current Students
  • Staff
  • Job Vacancies
  • Covid-19
My country:

Search

Close

Breadcrumb

Rhannwch y dudalen hon
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn
  • English

Rhannwch y dudalen hon
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn

Canfod yr hormon sy'n gyfrifol am daith ymfudo anhygoel Cranc Coch Ynys y Nadolig

Un o'r enghreifftiau mwyaf trawiadol ar y ddaear o anifeiliaid yn mudo yw taith cranc coch Ynys y Nadolig , Gecarcoidea natalis. Bob blwyddyn ar ddechrau tymor y glaw trwm, ddiwedd Tachwedd neu ddechrau Rhagfyr, bydd degau o filoedd o'r crancod (sy'n frodorol i'r ynys hon) yn dechrau ar daith gerdded sawl cilometr trwy goedwig glaw Ynys y Nadolig, ynys fechan yng nghefnfor India ger Java, gan gyrraedd y môr o'r diwedd lle maent yn paru ac yn silio.

Mae cyllid sylweddol gan Gyngor Ymchwil yr Amgylchedd Naturiol wedi galluogi Prifysgolion Bangor a Bryste i gynnal project ymchwil tair blynedd i ymchwilio i fecanwaith y mudo anhygoel hwn sy'n 'newid byd' llwyr i'r crancod.
Mae'r project, sydd bellach yn tynnu i'w derfyn, wedi datgelu gwybodaeth eithriadol o ddiddorol am swyddogaeth hormon yn nhaith flynyddol y cranc.

Dewiswyd y cranc coch gan wyddonwyr ym Mhrifysgol Bangor er mwyn astudio hormon na wyddys fawr ddim amdano, ac oedd yn eu tyb hwy'n gyfrifol am y newid trawiadol yn ymddygiad y cranc.

"Mae'r mudo yn gofyn am egni eithriadol, gan fod yn rhaid i'r crancod gerdded nifer o gilometrau dros ychydig ddyddiau. Yn ystod cyfnodau eraill, mae'r crancod yn weddol segur ac yn aros yn eu tyllau ar lawr y goedwig glaw, gan ddod i'r golwg am gyfnod byr yn unig pan fydd y wawr yn torri, i fwydo. Mae'r newid ymddygiad yn adlewyrchu newid sylfaenol yn statws metabolaidd yr anifail" eglura'r endocrinolegydd, yr Athro Simon Webster, o Brifysgol Bangor.

Mae'r gwyddonwyr wedi profi bod yr hormon cramennog hyperglycaemig yn ganolog i'r mudo. Profwyd bellach ei fod yn allweddol bwysig am ei fod yn galluogi'r crancod i wneud y defnydd mwyaf effeithlon o'r egni sydd wedi ei gadw yn y cyhyrau (glycogen), a'i drosi'n glwcos i roi nerth iddynt i fudo.

Rhan gyntaf gwaith yr Athro Simon Webster a'i ymchwilydd Mrinalini yn Ysgol Gwyddorau Biolegol y Brifysgol oedd datblygu dulliau imiwnocemegol sensitif iawn i fesur y lefelau dychrynllyd o fach (dim ond ychydig gannoedd o filoedd o foleciwlau) o hormon hyperglycaemig yng ngwaed y crancod. Roedd y dull hwn 100 gwaith yn fwy sensitif na dulliau blaenorol ac roedd angen tynnu beth oedd yn cyfateb i ddiferion gwaed o'r crancod i'w profi.

"Yna aethom i Ynys y Nadolig i weithio yn y goedwig glaw, yn y tymhorau sych a gwlyb, yn cymryd samplau gwaed o'r crancod yn ystod y dydd a'r nos, a chael ein bwyta'n fyw gan fosgitos, a monitro ymddygiad y crancod yn eu hamgylchedd naturiol.

"Beth oedd yn dipyn o syndod oedd bod lefelau'r hormon hyperglycaemig yn is mewn crancod pan oeddent yn mudo na phan oeddent yn segur yn ystod y tymor sych. Daeth goleuni ar y dryswch ar ôl i ni roi chwistrelliad o glwcos i grancod ac yna eu hannog i redeg a cherdded. Yn ystod y tymor sych, gwelwyd bod y crancod, ar ôl gorfod symud, yn rhyddhau llawer iawn o hormon, o fewn dau funud, pa un oeddent wedi cael chwistrelliad ai peidio. Ond yn y tymor gwlyb, roedd chwistrelliad o glwcos yn eu hatal rhag cynhyrchu unrhyw hormon oedd yn ddibynnol ar ymarfer - yn dangos iddynt gael eu rheoli gan ddolen adborth negyddol. Roedd yn amlwg mai'r lefelau glwcos oedd yn rheoli faint o'r hormon oedd yn cael ei ryddhau'r adeg hon. Mae hyn yn gwneud synnwyr oherwydd mae'n sicrhau pan fydd y crancod ar symud, bod y glwcos yn cael ei ryddhau o'r storfa dim ond pan fydd lefel y glwcos yn isel, ac felly'n gwneud defnydd darbodus o storfa werthfawr y cranc o glycogen, a sicrhau trwy hynny y gallant gyrraedd pen y daith.

Roedd ein harbrofion yn bwysig hefyd i niwroendocrinolegwyr infertebrat gan eu bod yn dangos pa mor ddynamig yw prosesau rhyddhau hormonau -- mae hormon hyperglycaemig yn cael ei ddiraddio yn y gwaed mewn ychydig o funudau'n unig, felly rhaid i'r hormon gael ei ryddhau ar yr union adeg gywir, fel arall byddai'n gwbl ddiwerth fel negesydd cemegol!"
Dilynwch y linci i BangorTV i ganfod mwy..

 

 

Dyddiad cyhoeddi: 17 Awst 2010

Hafan

Amdanom Ni

Ysgolion Academaidd a Cholegau

  • Ysgol Gwyddorau Naturiol
    • Hafan
    • Mwy am yr Ysgol
      • Lleoliad
      • Bangor a’r ardal
      • Dysgu
      • Ein Staff
    • Meysydd Pwnc
    • Israddedigion
      • Archebu Prospectws
      • Diwrnodau Agored
      • Pam dewis astudio ym Mangor?
      • Paratoi ar gyfer y Brifysgol
      • Llety
      • Ysgoloriaethau a Bwrsariaethau
      • Ffioedd a Chyllid
      • Gyrfaoedd a Chyflogadwyedd
      • Bywyd Myfyriwr
      • Astudio ym Mangor
      • Cefnogaeth i Fyfyrwyr
      • Gwneud Cais
      • Diwrnodau Ymweld UCAS
      • Lawrlwythwch ein Llyfryn Is-raddedig
      • Ein Fideos
      • Ein myfyrwyr yn dweud eu dweud
    • Ôl-raddedigion
      • Ein Cyrsiau
      • Proffiliau Myfyrwyr
      • Pam astudio yma?
      • Archebu Prospectws
    • Achrediad Proffesiynol
    • Dysgu o Bell
      • Amdanom Ni
      • Dysgu ac Addysgu
      • Beth mae ein myfyrwyr yn ddweud...
      • Gyrfaoedd a Chyflogadwyedd
      • Sut i wneud cais
      • Fframwaith Cwrs
      • Cyhoeddiadau a Newyddion
      • Ffioedd
      • Gofynion Mynediad
      • Manylion Cyswllt
    • Ymchwil
    • Fideos
    • Staff
    • Cyfleoedd Gyrfaol
    • Newyddion
    • Manylion Cyswllt
Hafan

Dilynwch Ni

  • Twitter
  • Facebook
  • Instagram
  • Youtube
  • LinkedIn

Prifysgol Bangor

Bangor, Gwynedd, LL57 2DG, UK

+44 (0)1248 351151

marchnata@bangor.ac.uk

Ymweld â’r Brifysgol

Mapiau a Chyfarwyddiadau Teithio

Polisi

  • Cydymffurfiaeth Gyfreithiol
  • Datganiad Deddf Caethwasiaeth Modern 2015
  • Datganiad Hygyrchedd Prifysgol Bangor
  • Preifatrwydd a Chwcis
Map

Mae Prifysgol Bangor yn Elusen Gofrestredig: Rhif 1141565

© 2020 Prifysgol Bangor