Rhedir gan School of History, Law and Social Sciences

20.000 Credyd neu 10.000 Credyd ECTS

Semester 2

Trefnydd: Dr Gareth Evans Jones

Amcan a phwrpas y modiwl hwn yw astudio’n fanwl ddatblygiad a dirywiad y gaethfasnach drawsatlantig yn ystod y cyfnod 1440 – 1880. Roedd y cyfnod hwn yn gyfnod nodedig gan i filiynau o Affricaniaid gael eu dadleoli o’u mamwlad a’u gosod mewn cyd-destunau cymdeithasol, syniadaethol ac ieithyddol tra gwahanol. Bydd y modiwl hwn yn ystyried sut y datblygodd y gaethfasnach hon ar hyd y blynyddoedd gan archwilio rôl crefydd yn ei sefydlu, ei chynnal a’i dilead – yn enwedig safbwyntiau’r Cristnogion a gefnogai’r gaethfasnach ynghyd â’r diddymwyr Cristnogol. Wedi trafod amryw agweddau eraill, megis natur y Fordaith Ganol, bywyd yn y ‘Byd Newydd’, naratifau a chaneuon y caethion, ynghyd â’r mudiad diddymol, bydd y modiwl yn darfod drwy ystyried natur iawndaliadau, ynghyd ag archwilio y wir effaith a gafodd rhyddhau’r caethion – a gawsent eu derbyn gan gymdeithas ynteu a fu i’w rhyddid esgor ar agweddau negyddol eraill?

Bydd y modiwl hwn yn archwilio amrywiaeth o destunau mewn cryn fanylder, megis: diffinio caethwasiaeth a’r byd trawsatlantig, natur y Fordaith Ganol, bywyd yn y ‘Byd Newydd’, naratifau a chaneuon y caethion, y berthynas rhwng y gaethfasnach a chrefydd (yn arbennig felly Gristnogaeth), y mudiad diddymol a dirywiad graddol y gaethfasnach, ynghyd â natur ac effaith iawndaliadau, yn ogystal ag ystyried sefyllfa’r cyn-gaethion yn ail hanner y 19eg ganrif.

trothwy

D- i D+ Cyflwynwyd gwaith sydd yn ddigonol ac sydd yn dangos lefel dderbyniol o allu yn y meysydd canlynol: • Yn gywir ar y cyfan ond yn cynnwys diffyg gwybodaeth neu gamgymeriadau. • Gwneir honiadau heb wybodaeth gefnogol neu resymeg eglur. • Yn cynnwys strwythur ond yn aneglur ac felly’n dibynnu ar i’r darllenydd ddwyn cysylltiadau a thybiaethau. • Yn dibynnu ar nifer gyfyngedig o ddeunydd.

da

B- i B+ Cyflwynwyd gwaith sydd yn dda drwyddi draw ac sy’n cynnwys arddull, dull a detholiad o ddeunyddiau cefnogol mewn modd deheuig. Mae’n dangos: • Strwythur dda iawn a dadleuon a ddatblygwyd yn rhesymegol. • Defnydd o ddeunydd sy’n tystio i ymchwil annibynnol, neu sydd mewn ffordd yn unigryw i’r myfyriwr. • Cefnogir honiadau gan dystiolaeth ac ymresymiad cadarn. • Gwaith sy’n gywir ac sy’n cynnwys arddull academaidd briodol.

C- i C+

C- i C+ Cyflwynwyd gwaith sydd yn dda drwyddi draw ac sy’n cynnwys, ar brydiau, arddull, dull a detholiad o ddeunyddiau cefnogol yn ddeheuig. Mae’n dangos: • Strwythur dda a dadleuon a ddatblygwyd yn rhesymegol. • Mewn mannau, defnydd beirniadol o ddeunydd sy’n tystio i ymchwil annibynnol, neu sydd mewn ffordd yn unigryw i’r myfyriwr. • Gwneir honiadau sydd, ar y cyfan, wedi eu cefnogi gan dystiolaeth ac ymresymiad cadarn. • Gwaith sy’n gywir ac sy’n cynnwys arddull academaidd briodol.

ardderchog

DA- i A* Cyflwynwyd gwaith sydd o ansawdd ragorol ac sy’n ardderchog mewn un neu fwy o’r canlynol: • Cynnwys dehongliad gwreiddiol lle mae myfyrdod annibynnol y myfyriwr yn amlwg. • Darparu tystiolaeth eglur o astudiaeth annibynnol eang a phriodol. • Cyflwyno dadleuon yn eglur ac yn darparu’r darllenydd gyda thrafodaethau sy’n dilyn ei gilydd yn rhesymegol hyd at y casgliadau.

1. • Arddangos gwerthfawrogiad beirniadol o gymhlethdod ail-greu’r gorffennol, a natur broblemus ac amrywiol tystiolaeth hanesyddol am y gaethfasnach drawsatlantig.

2. • Arddangos dadansoddiad manwl o bersbectifau cymharol, a allai olygu’r gallu i gymharu hanes gwahanol wledydd, cymdeithasau neu ddiwylliannau cysylltiedig â’r gaethfasnach drawsatlantig neu a effeithiwyd ganddi.

3. • Disgrifio, trafod ac arddangos ymwybyddiaeth feirniadol o’r agweddau gwleidyddol, cymdeithasol, testunol, athroniaethol., hanesyddol, diwinyddol, moesegol a sefydliadol ar dwf a chwymp y gaethfasnach drawsatlantig.

4. • Gwerthuso a dadansoddi’n feirniadol amrediad o ffynonellau cynradd ac eilaidd, gan gynnwys deunyddiau diwinyddol, llenyddol, cofnodion economaidd a dogfennau cyfreithiol, gan gynnwys deunyddiau hanes, crefydd a phan fo’n briodol, bynciau perthnasol megis y dyniaethau neu wyddorau cymdeithas.

		Oriau
Lecture	Disgwylir i fyfyrwyr fynychu 33 awr o addysgu ffurfiol. Bydd y darlithoedd (awr yr un) yn cynnig trosolwg eang a manwl o wahanol elfennau cysylltiedig â'r gaethfasnach drawsatlatntig, gan gynnwys hanes, crefydd, cymdeithaseg, diwylliant, gwleidyddiaeth ac economi.	33
Private study	Disgwylir i fyfyrwyr wneud gwerth 167 awr o astudiaeth annibynnol. Er mwyn cyfoethogi hyn, bydd cydlynydd y modiwl yn darparu myfyrwyr â rhestr ddarllen briodol ynghyd â dosbarthu eitemau priodol, megis erthyglau ysgolheigaidd, ffynonellau cynradd a ffynonellau eilaidd.	167

• Llythrennedd - Medrusrwydd mewn darllen ac ysgrifennu drwy amrywiaeth o gyfryngau
• Defnyddio cyfrifiaduron - Medrusrwydd wrth ddefnyddio ystod o feddalwedd cyfrifiadurol
• Hunanreolaeth - Gallu gweithio mewn ffordd effeithlon, prydlon a threfnus. Gallu edrych ar ganlyniadau tasgau a digwyddiadau, a barnu lefelau o ansawdd a phwysigrwydd
• Archwilio - Gallu ymchwilio ac ystyried dewisiadau eraill
• Adalw gwybodaeth - Gallu mynd at wahanol ac amrywiol ffynonellau gwybodaeth
• Dadansoddi Beirniadol & Datrys Problem - Gallu dadelfennu a dadansoddi problemau neu sefyllfaoedd cymhleth. Gallu canfod atebion i broblemau drwy ddadansoddiadau ac archwilio posibiliadau
• Cyflwyniad - Gallu cyflwyno gwybodaeth ac esboniadau yn glir i gynulleidfa. Trwy gyfryngau ysgrifenedig neu ar lafar yn glir a hyderus.
• Rheloaeth - Gallu defnyddio, cydlynu a rheoli adnoddau (dynol, ffisegol ac/neu ariannol)
• Dadl - Gallu cyflwyno, trafod a chyfiawnhau barn neu lwybr gweithredu, naill ai gydag unigolyn neu mewn grwˆp ehangach
• Hunanymwybyddiaeth & Ystyried - Bod yn ymwybodol o'ch cryfderau, gwendidau, nodau ac amcanion eich hun. Gallu adolygu ,cloriannu a myfyrio'n rheolaidd ar eich perfformiad eich hun ac eraill.

Rhestrau Darllen Bangor (Talis)

http://readinglists.bangor.ac.uk/modules/hac-3016.html

Rhestr ddarllen

Baucom, Ian. 2005. Specters of the Atlantic: finance capital, slavery, and the philosophy of history. Durham: Duke University Press.

Evans, Chris. 2010. Slave Wales: The Welsh and Atlantic Slavery, 1660-1850. Cardiff: Cardiff University Press.

Klein, Herbert S. 1999. The Atlantic Slave Trade. Cambridge: Cambridge University Press.

Morgan, Kenneth. 2000. Slavery, Atlantic Trade and the British Economy, 1660-1800. Oxford: Oxford University Press.

Murray, David. 1980. Odious Commerce: Britain, Spain and the abolition of the Cuban slave trade. Cambridge: Cambridge University Press.

Opsiynol mewn cyrsiau:

• LM40: BA Sociology & Criminology & Crim Just with International Ex year 4 (BA/SCJIE)
• LM39: BA Sociology and Criminology & Criminal Justice year 3 (BA/SCR)