Negeseuon y diwydiant alcohol am ‘yfed yn gyfrifol’ heb fynd at wreiddyn y mater

Nid yw ymgyrchoedd y diwydiant alcohol i hybu ‘yfed yn gyfrifol’ yn cael fawr ddim effaith, a gallant hyd yn oed annog mwy o yfed. Dyna un o brif gasgliadau adroddiad newydd gan Alcohol Concern a lawnsir Ddydd Mercher 12 Hydref, ac a ysgrifennwyd gan ymchwilwyr o Brifysgolion Glyndŵr a Bangor.

Wedi ystyried tystiolaeth o lawer rhan o’r byd, mae ymchwilwyr o’r ddwy brifysgol wedi canfod fod negeseuon iechyd y diwydiant alcohol yn aml yn rhai amwys, ac yn aneglur am beth yw ymddygiad diogel o ran yfed alcohol. Mae negeseuon iechyd i’w cael yn aml yng nghyd-destun hysbysebion sy’n hyrwyddo diota fel dewis positif mewn bywyd.

Mae awduron yr adroddiad yn nodi bod datganiadau ac ymgyrchoedd dan nawdd y diwydiant diodydd fel arfer yn dangos alcohol fel cynnyrch niwtral nad yw’n achosi problemau ond yn nwylo yfwyr anghyfrifol, ond bod y dystiolaeth yn awgrymu ei fod yn sylwedd peryglus yn y bôn, a bod angen rheoli a rheoleiddio’n ofalus sut y caiff alcohol ei farchnata a’i ddosbarthu. 

Canfu’r tîm ymchwil, a arweiniwyd gan yr Athro Rob Pool o Brifysgol Glyndŵr a’r Dr Catherine Robinson o Brifysgol Bangor, mai gwneud alcohol yn fwy drud ac yn fwy anodd ei gael oedd y dulliau mwyaf tebygol o leihau yfed a’r niwed sy’n deillio o alcohol.

Dywedodd yr Athro Iechyd Meddwl o Brifysgol Glyndŵr, Rob Poole:

“Mae nifer o ganfyddiadau allweddol cyson o ymchwil ryngwladol fodern ar leihau’n niwed y mae alcohol yn ei achosi. Yn benodol, codi prisiau a lleihau argaeledd yw’r dulliau mwyaf effeithiol. Mewn gwirionedd, nid oes dim tystiolaeth argyhoeddiadol bod ymgyrchoedd am yfed yn gyfrifol yn cael effaith bositif o gwbl.

“Mae’r gwrthdaro â buddiannau’r diwydiant alcohol mor nodedig nes bod nifer o gyrff iechyd annibynnol, gan gynnwys Sefydliad Iechyd y Byd, yn credu na ddylai fod gan y diwydiant ddim rôl mewn llunio polisïau na hybu iechyd mewn perthynas ag alcohol.”  

Dywedodd Rheolwr Alcohol Concern Cymru, Andrew Misell:

“Mae anghysondeb amlwg rhwng honiadau’r diwydiant diodydd eu bod yn gweithio i hybu yfed yn synhwyrol, a’r angen iddynt werthu mwy o alcohol. Yn ôl un amcangyfrif, petai pawb yn y Deyrnas Unedig yn yfed o fewn y canllawiau, byddai elw’r diwydiant alcohol yn lleihau 40%. Does ryfedd, felly, fod y diwydiant yn canolbwyntio ei ymgyrchoedd hybu iechyd ar y tactegau sy’n lleiaf tebygol o wneud i ni gyd yfed llai, a’u bod yn awyddus iawn i basio’r cyfrifoldeb am unrhyw broblemau ymlaen i’w cwsmeriaid.

“Mae cwmnïau diodydd yn dweud wrthym am ‘fwynhau’ eu cynnyrch yn ‘gyfrifol’ – gan ein hannog i ddal i yfed ond gyda syniad niwlog am ei wneud mewn modd ‘cyfrifol’. Ar yr un pryd, mae rhannau mawr o’r diwydiant diodydd wedi gwrthwynebu codi prisiau a lleihau argaeledd, sef y ddau beth sydd fwyaf tebygol o daclo’r arfer o yfed er mwyn meddwi.”

Dywedodd y Gweinidog Llywodraeth Leol a Chymunedau, Carl Sargeant:

“Mae’r adroddiad hwn yn dangos y sylfaen o dystiolaeth sy’n cefnogi polisïau i reoli pris ac argaeledd alcohol, ac i gyfyngu ar ei hysbysebu a’i hyrwyddo er mwyn diogelu plant a phobl ifanc. Rwy’n croesawu’r canfyddiadau hyn ac yn edrych ymlaen at barhau ein partneriaeth lwyddiannus gydag Alcohol Concern Cymru, gan weithio i wellau bywydau pobl yng Nghymru.”

Dyddiad cyhoeddi: 12 Hydref 2011