Project Arloesol “Catching the light with the Rainbow Nation”
Grŵp “Catching the Light” ynghyd â Llywydd yr elusen SOS Africa, Henry Matthews. Yn ystod mis Medi fe wnaeth tîm o wyddonwyr o Brifysgolion Bangor ac Abertawe a Phrifysgol KwaZulu-Natal (UKZN) gynnal gweithdai gwyddonol i blant o bob oed yn Durban a Mafikeng, De Affrica. Roedd y digwyddiad “Catching the Light with the Rainbow Nation” yn broject hynod uchelgeisiol gyda'r nod o wneud cemeg yn fwy poblogaidd a chyfarwydd yn Ne Affrica. Dros gyfnod o bythefnos fe wnaeth mwy na 1300 o blant gymryd rhan mewn gweithdai'n canolbwyntio ar gemeg a goleuni. Yn ogystal, cynhaliodd y tîm ddarlithoedd cyhoeddus, grwpiau trafod i ysgolion, a chael prynhawn o ddysgu cemeg a goleuni i blant sy'n cael eu cynorthwyo yn eu haddysg gan yr elusen, SOS Africa.
Cynhaliwyd yr achlysur hwn yn labordai'r Ysgol Cemeg a Ffiseg (Prifysgol UKZN), lle bu disgyblion o ysgolion uwchradd lleol yn cael gweithdai ar gynhyrchu celloedd solar o ffrwythau wedi'u sensiteiddio â lliwur a deunyddiau pob dydd. Fe wnaeth hyn nid yn unig ddysgu'r plant sut i wneud dyfais ffotofoltaidd a'i phrofi, ond hefyd bwysleisio pwysigrwydd ynni adnewyddadwy ac, yn arbennig, pa mor allweddol bwysig yw defnyddio ynni solar.
Disgyblion Golfview High School, Mafikeng, yn dysgu am oleuni a lliw yn y gweithdai.Teithiodd y tîm hefyd drwy Fynyddoedd Drakensberg i Mafikeng lle gwnaethant gynnal gweithdai i tua 1000 o blant mewn dwy ysgol uwchradd yn yr ardal, Golfview High School a Mafikeng High School, yn ogystal â'r Ganolfan Addysg Gynnar i blant 1 - 6 oed.
Meddai Dr Matthew Davies, arweinydd y project: "Roedd hwn yn ddigwyddiad ar raddfa fawr iawn; roedd angen llawer o gynllunio a gwaith caled gan holl aelodau'r tîm i'w roi ar waith. Roedd yn brofiad gwych; roedd yr holl blant a ddaeth i'r gweithdai yn gwrando'n astud, yn frwdfrydig ac yn gwerthfawrogi'r hyn roeddem yn ei wneud. Y prif nod oedd annog y plant i gymryd mwy o ddiddordeb mewn gwyddoniaeth ac mae'r sylwadau a gafwyd yn awgrymu ein bod wedi llwyddo yn hynny o beth.
"Rydym yn gobeithio fel tîm y bydd rhai o'r plant yma'n darganfod byd rhyfeddol a chyffrous cemeg a gwyddoniaeth ymhellach gan fynd ymlaen i gael bywydau a gyrfaoedd llwyddiannus a hapus. Roedd yn bleser pur treulio cymaint o amser gyda thîm ardderchog o wyddonwyr yn dysgu a thrafod gyda phlant dymunol a oedd yn awyddus i wybod mwy. Rwy'n gobeithio mai hwn ydi'r cyntaf o lawer digwyddiad tebyg."
Meddai Tonderai Mombeshora, UKZN: "Roeddem wedi dod i ddysgu'r plant ynghylch dal y goleuni, ond yr hyn wnaeth ddal ein sylw ni oedd gwenau a rhadlonrwydd cannoedd o blant."
Disgyblion y Ganolfan Addysg Gynnar yn arddangos eu crysau-T newydd – rhain fydd eu gwisg ysgol pob dydd Mercher.Cyllidwyd yr achlysur yn bennaf gan y Ganolfan Arloesi a Gwybodaeth SPECIFIC, Prifysgol Abertawe, ac fe'i cefnogwyd gan Brifysgol Bangor, Prifysgol Abertawe, Prifysgol KwaZulu-Natal, STRIP ac adran orllewinol leol Cymdeithas Cemeg Frenhinol De Cymru.
Meddai Albert Landman, Prifathro Mafikeng High School: "Roedd yn brofiad da, yn arbennig mewn cyfnod pan mae marciau wedi mynd yn bopeth gan fynd â phob pleser o addysg oherwydd y pwysau i gael cyfradd basio well. Mae hyn yn bolisi cibddall iawn ac ni fydd yn gwella addysg yn Ne Affrica yn y tymor hir. Efallai mai'r rhaglen yma fydd y wreichionen wnaiff danio ambell i ddarpar wyddonydd arbennig!"
Meddai Henry Matthew, llywydd SOS Africa: "Roedd y grŵp gwyddonwyr ar y rhaglen yma'n rhyfeddol a dweud y lleiaf - grŵp o bobl wirioneddol ddymunol sy'n glod i'w proffesiwn! Yn ystod y pythefnos ddiwethaf mae gwyddoniaeth wedi dod yn fyw i dros fil o blant ysgol."
Gellir gweld fideo am y daith yma:
Dyddiad cyhoeddi: 25 Hydref 2013