Sgipiwch i’r prif gynnwys
Home

Gwybodaeth ar gyfer:

  • Alumni
  • Ymgeiswyr
  • Myfyrwyr Presennol
  • Staff
  • Rhieni
  • Swyddi
  • Covid-19
  • English
Fy ngwlad:

Main Menu

    • Opsiynau Astudio
      • Hafan Astudio
      • Pam Astudio ym Mangor?
      • Astudiaethau Israddedig
      • Astudiaethau Ôl-raddedig Trwy Ddysgu
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Cyrsiau Rhan-amser
      • Cyrsiau sy’n Cychwyn Fis Ionawr
      • Prentisiaethau Gradd
      • Astudio Dramor
      • Cyfleoedd Profiad Gwaith
    • Cyngor Astudio
      • Gwneud Cais
      • Wedi Gwneud Cais?
      • Ffioedd a Chyllid
      • Ysgoloriaethau a Bwrsariaethau
      • Paratoi ar gyfer y Brifysgol
    • Blas o Fangor
      • Dyddiau Agored ac Ymweliadau Ar-lein
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy

    Dod o hyd i Gwrs

    Archebu Prospectws

    • Bywyd Myfyrwyr
      • Hafan Bywyd Myfyrwyr
      • Bangor a’r Ardal
      • Bywyd Cymdeithasol ac Adloniant
      • Llety
      • Clybiau a Chymdeithasau
      • Chwaraeon
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy
    • Eich Profiad ym Mangor
      • Cefnogaeth i Fyfyrwyr
      • Sgiliau a Chyflogadwyedd
      • Astudio neu Gweithio Dramor
      • Ffioedd a Chyllid

    Proffiliau Myfyrwyr

    Gwyliwch ein Fideos

    • Ymchwil
      • Hafan Ymchwil
      • Ein Hymchwil
      • Ymchwil o fewn Ysgolion/Colegau Academaidd
      • Sefydliadau a Chanolfannau Ymchwil
      • Porth Ymchwil
      • Swyddfa Ymchwil, Arloesi ac Effaith
      • Ynni
      • Newyddion Ymchwil
    • Cyfleoedd Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ysgol Ddoethurol
    • Digwyddiadau a Chyfleoedd Hyfforddi
      • Datblygu Ymchwilwyr
    • Y Brifysgol
      • Amdanom Ni
      • Ein Cenhadaeth
      • Strategaeth 2030
      • Adolygiad Blynyddol
      • Ein Lleoliad
      • Ysgolion Academaidd a Cholegau
      • Gwasanaethau a Chyfleusterau
      • Swyddfa’r Is-Ganghellor
      • Gweithio gyda Busnes
      • Gweithio gyda’r Gymuned
      • Cynaliadwyedd
      • Iechyd a Lles
      • Cysylltwch â Ni
    • Gweithio i Ni
      • Swyddi
    • Rheolaeth a Llywodraeth y Brifysgol
      • Polisïau a Gweithdrefnau’r Brifysgol
      • Datganiad ar Gaethwasiaeth a Masnachu Pobl
      • Rheolaeth a Llywodraethiant
    • Y Brifysgol a’r Gymuned
      • Pontio
      • Cyfleusterau Chwaraeon
      • Cyfleusterau Cynadleddau
      • Llefydd i Fwyta ac Yfed
      • Digwyddiadau Cyhoeddus
      • Ehangu Mynediad
      • Gwasanaethau i Ysgolion
    • Gwasanaethau Busnes
      • Hafan Gwasanaethau Busnes
    • Hwb Cydweithredu
      • Cyllid ar gyfer Cydweithio, Ymchwil a Datblygu ac Arloesi
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ymgynghoriaeth, Arbenigedd a Gwybodaeth Arbenigol
      • Eiddo Deallusol a Masnacheiddio
      • Lleoliadau Myfyrwyr ac Interniaethau Mewn Busnes a Menter
      • Hyfforddiant a Datblygiad Proffesiynol Parhaus
      • Prentisiaethau Gradd
      • Hwb Cydweithredu
    • Cynadleddau a Chiniawa Busnes
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ciniawa Busnes
    • Cysylltiadau
      • Swyddfa Ymchwil, Arloesi ac Effaith
      • Cysylltwch â Ni
    • Newyddion
      • Newyddion Cyfredol
      • Newyddion Ymchwil
      • Newyddion Myfyrwyr
    • Digwyddiadau
      • Digwyddiadau

    • Opsiynau Astudio
      • Hafan Astudio
      • Pam Astudio ym Mangor?
      • Astudiaethau Israddedig
      • Astudiaethau Ôl-raddedig Trwy Ddysgu
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Cyrsiau Rhan-amser
      • Cyrsiau sy’n Cychwyn Fis Ionawr
      • Prentisiaethau Gradd
      • Astudio Dramor
      • Cyfleoedd Profiad Gwaith
    • Cyngor Astudio
      • Gwneud Cais
      • Wedi Gwneud Cais?
      • Ffioedd a Chyllid
      • Ysgoloriaethau a Bwrsariaethau
      • Paratoi ar gyfer y Brifysgol
    • Blas o Fangor
      • Dyddiau Agored ac Ymweliadau Ar-lein
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy

    Dod o hyd i Gwrs

    Archebu Prospectws

    • Bywyd Myfyrwyr
      • Hafan Bywyd Myfyrwyr
      • Bangor a’r Ardal
      • Bywyd Cymdeithasol ac Adloniant
      • Llety
      • Clybiau a Chymdeithasau
      • Chwaraeon
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy
    • Eich Profiad ym Mangor
      • Cefnogaeth i Fyfyrwyr
      • Sgiliau a Chyflogadwyedd
      • Astudio neu Gweithio Dramor
      • Ffioedd a Chyllid

    Proffiliau Myfyrwyr

    Gwyliwch ein Fideos

    • Ymchwil
      • Hafan Ymchwil
      • Ein Hymchwil
      • Ymchwil o fewn Ysgolion/Colegau Academaidd
      • Sefydliadau a Chanolfannau Ymchwil
      • Porth Ymchwil
      • Swyddfa Ymchwil, Arloesi ac Effaith
      • Ynni
      • Newyddion Ymchwil
    • Cyfleoedd Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ysgol Ddoethurol
    • Digwyddiadau a Chyfleoedd Hyfforddi
      • Datblygu Ymchwilwyr
    • Y Brifysgol
      • Amdanom Ni
      • Ein Cenhadaeth
      • Strategaeth 2030
      • Adolygiad Blynyddol
      • Ein Lleoliad
      • Ysgolion Academaidd a Cholegau
      • Gwasanaethau a Chyfleusterau
      • Swyddfa’r Is-Ganghellor
      • Gweithio gyda Busnes
      • Gweithio gyda’r Gymuned
      • Cynaliadwyedd
      • Iechyd a Lles
      • Cysylltwch â Ni
    • Gweithio i Ni
      • Swyddi
    • Rheolaeth a Llywodraeth y Brifysgol
      • Polisïau a Gweithdrefnau’r Brifysgol
      • Datganiad ar Gaethwasiaeth a Masnachu Pobl
      • Rheolaeth a Llywodraethiant
    • Y Brifysgol a’r Gymuned
      • Pontio
      • Cyfleusterau Chwaraeon
      • Cyfleusterau Cynadleddau
      • Llefydd i Fwyta ac Yfed
      • Digwyddiadau Cyhoeddus
      • Ehangu Mynediad
      • Gwasanaethau i Ysgolion
    • Gwasanaethau Busnes
      • Hafan Gwasanaethau Busnes
    • Hwb Cydweithredu
      • Cyllid ar gyfer Cydweithio, Ymchwil a Datblygu ac Arloesi
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ymgynghoriaeth, Arbenigedd a Gwybodaeth Arbenigol
      • Eiddo Deallusol a Masnacheiddio
      • Lleoliadau Myfyrwyr ac Interniaethau Mewn Busnes a Menter
      • Hyfforddiant a Datblygiad Proffesiynol Parhaus
      • Prentisiaethau Gradd
      • Hwb Cydweithredu
    • Cynadleddau a Chiniawa Busnes
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ciniawa Busnes
    • Cysylltiadau
      • Swyddfa Ymchwil, Arloesi ac Effaith
      • Cysylltwch â Ni
    • Newyddion
      • Newyddion Cyfredol
      • Newyddion Ymchwil
      • Newyddion Myfyrwyr
    • Digwyddiadau
      • Digwyddiadau

Gwybodaeth ar gyfer:

  • Alumni
  • Ymgeiswyr
  • Myfyrwyr Presennol
  • Staff
  • Rhieni
  • Swyddi
  • Covid-19
Fy ngwlad:

Search

Close

Breadcrumb

  • English

Rhannwch y dudalen hon
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn

Rheolaeth gynaliadwy ar faetholion mewn pridd yn allweddol i ddiogelwch bwyd yn y dyfodol

Mae diogelwch bwyd yn fyd-eang dan fygythiad wrth i briddoedd gael eu hamddifadu o faetholion sy’n hanfodol i gynnyrch uchel ar gnydau. Yn ddiweddar, cyhoeddwyd, yn y ‘Journal of Applied Ecology’, astudiaeth a gynhaliwyd ym Mhrifysgol Bangor, yn amlinellu strategaethau i sicrhau y cynhyrchir bwyd mewn modd cynaliadwy trwy ddefnyddio dull cyfannol o reoli ar faetholion mewn pridd.

Wrth i boblogaeth y byd gynyddu, felly hefyd y mae’r galw am fwyd. I ateb y galw hwn, tyfir cnydau cynnyrch uchel gyda chymorth gwrteithiau artiffisial sy’n cynnwys macrofaethynnau nitrogen, potasiwm a ffosfforws. Fodd bynnag, gall y gadwyn fwyd fodern arwain at amddifadu priddoedd o faetholion, yn cynnwys microfaethynnau, y cyfeirir yn arferol atynt fel fitaminau a mwynau, megis seleniwm, sinc a chopr. Nid yn unig y mae diffyg microfaethynnau yn effeithio ar ansawdd maethol bwyd, ond mae’n bosibl hefyd y caiff ecosystemau niwed, a hynny’n amharu ar eu gallu i ddarparu ecosystem sy’n hollbwysig i ddiogelwch bwyd.

I amlygu graddfa’r broblem, bu ymchwilwyr o Ysgol yr Amgylchedd, Adnoddau Naturiol a Daearyddiaeth yn edrych ar arferion sy’n arwain at anghydbwysedd rhwng dileu ac ailgyflenwi maetholion pridd yn y DU ac yn India. Mae’r DU yn enghraifft o wlad ddatblygedig â phriddoedd cymharol ifanc a ffrwythlon, tra bo India yn wlad ddatblygol, a chanddi briddoedd cymharol hen a disbyddedig.

Fel yr eglura Dr Paul Cross, Ysgol yr Amgylchedd, Adnoddau Naturiol a Daearyddiaeth:

“Caiff y rhan helaethaf o’r bwyd a gynhyrchir yn y gwledydd hyn ei bwyta mewn dinasoedd, a chan boblogaeth fyd-eang sy’n dod yn fwyfwy trefol. Mae hyn yn arwain at drosglwyddo maetholion o ardaloedd gwledig i ardaloedd trefol, gydag ychydig yn unig o gyfle i ailgylchu’r maetholion yn ôl i’r tir. Hyd yn oed yn y DU, er enghraifft, mae profion yn awgrymu bod priddoedd yn dod yn amddifad o ficrofaethynnau, er nad yw hynny eto’n digwydd i’r graddau fel y cyfyngir ar gynhyrchion cnydau.

“Ar ben hynny, mae dwysáu amaethyddiaeth yn aml yn golygu bod magu da byw a chynhyrchu cnydau’n digwydd mewn rhannau gwahanol o’r wlad, fel sy’n digwydd yn aml yn y DU. O’r herwydd, mae ffynonellau o faetholion ar gyfer cnydau, megis tail da byw a dŵr gwastraff o ffermydd, yn absennol o ardaloedd lle tyfir cnydau. Ar ben hynny, mae’r cynnydd yn nefnydd gwrteithiau i wella’r cynnyrch, yn enwedig mewn gwledydd datblygol â phriddoedd llai ffrwythlon, yn arwain yn aml at lygru dŵr yr wyneb a’r tir â gormodedd o wrteithiau nad ydynt yn mynd at y cnydau.”

I ymdrin â’r problemau hyn, mae’r ymchwilwyr wedi datblygu strategaethau i wella’r sefyllfa:

Yn y tymor byr (un flwyddyn), mae modd defnyddio nifer o strategaethau er mwyn lleihau’r golled o ficrofaethynnau pridd i gnydau. Ar lefel leol, gall ffermwyr ychwanegu microfaethynnau at wrteithiau, defnyddio chwistrelli ar ddail – techneg o fwydo planhigion yn union ar eu dail – yn cynnwys microfaethynnau, neu chwistrellu cymysgedd o ficrofaethynnau i mewn i resi o hadau.

Yn y tymor canolig (2-5 mlynedd), gall ffermwyr adfer lefelau microfaethynnau yn y pridd trwy osod microfaethynnau yn rheolaidd. Mae deunyddiau organig yn ffynhonnell dda o ficrofaethynnau, er nad yw defnyddio tail anifeiliaid, er enghraifft, yn economaidd ymarferol oni cheir cyflenwadau gerllaw.

Mae dulliau eraill yn cynnwys defnyddio gwrteithiau diwydiannol ag ychwanegion o ficrofaethynnau (e.e. gydag ychwanegiad o seleniwm, fel sydd eisoes yn digwydd yn achos gwrteithiau o Sweden) a hyrwyddo ffermio cymysg (h.y. magu anifeiliaid a thyfu cnydau ar yr un pryd), fel y gellir ailgylchu microfaethynnau mewn tail a dŵr gwastraff ffermydd yn lleol.

Yn y tymor hwy (mwy na 5 mlynedd), mae’r astudiaeth yn awgrymu y dylid cyfuno strategaethau rheoli pridd â rhaglenni bridio planhigion sy’n datblygu amrywiaethau newydd o gnydau sy’n fwy abl i gymryd microfaethynnau.

Mae modd ategu’r holl ddulliau trwy bolisïau integredig sy’n codi ymwybyddiaeth ac yn rhoi cyngor ar ddiffygion o ran maetholion pridd ymysg grwpiau perthnasol, e.e. ffermwyr, bridwyr cnydau a gwneuthurwyr gwrteithiau, yn ogystal ag i’r cyhoedd.

Gellwch lawrlwytho’r erthygl sy’n sôn am astudiaeth Prifysgol Bangor ar y Polisi ar Wyddoniaeth ar gyfer yr Amgylchedd: http://ec.europa.eu/environment/integration/research/newsalert/newsalert.htm

Ffynhonnell: Jones, D. L., Paul Cross, P., Withers, P.J.A. et al. (2013) Nutrient stripping: the global disparity between food security and soil nutrient stocks. Journal of Applied Ecology. Doi: 10.1111/1365-2664.12089.

Dyddiad cyhoeddi: 11 Gorffennaf 2013

Hafan

  • Newyddion
    • Newyddion Cyfredol
    • Archif Newyddion
    • Digwyddiadau
Hafan

Dilynwch Ni

  • Twitter
  • Facebook
  • Instagram
  • Youtube
  • LinkedIn

Prifysgol Bangor

Bangor, Gwynedd, LL57 2DG, UK

+44 (0)1248 351151

Cysylltwch â Ni

Ymweld â’r Brifysgol

Mapiau a Chyfarwyddiadau Teithio

Polisi

  • Cydymffurfiaeth Gyfreithiol
  • Datganiad Deddf Caethwasiaeth Modern 2015
  • Datganiad Hygyrchedd Prifysgol Bangor
  • Polisi Iaith Gymraeg
  • Preifatrwydd a Chwcis
Map

Mae Prifysgol Bangor yn Elusen Gofrestredig: Rhif 1141565

© 2020 Prifysgol Bangor