Ymchwil Canser yng Nghymru yn elwa o £200,000 o flaen Diwrnod Canser y Byd

Mae project ymchwil sydd yn edrych ar sut y mae celloedd canser yn tyfu ac yn rhannu wedi derbyn £200,000, diolch i elusen North West Cancer Research.

Bydd yr arian yn cyllido project ymchwil tair blynedd sydd wedi ei leoli yn Sefydliad Ymchwil Canser y Gogledd Orllewin (North West Cancer Research Institute) ym Mhrifysgol Bangor.

Bydd y project yn edych ar y broses o rannu mewn celloedd canser a sut y gall burum, cynhwysyn sydd yn cael ei ddefnyddio gan y pobydd i godi toes, ein cynorthwyo i ddeall ymddygiad celloedd canser yn well.

Mae’r elusen wedi clustnodi cyfanswm o £199,794. Bydd hyn yn cefnogi recriwtio ymchwilydd ôl-ddoethurol, yn ogystal ag ateb costau deunyddiau ddydd i ddydd ac offer arbenigol ar gyfer y labordy.

Daw'r newyddion cyn Diwrnod Canser Byd-eang (Chwefror 4ydd) ac mae'nn golygu y bydd yr elusen yn gwario dros £600,000 yng Nghymru dros y bum mlynedd nesaf.

Fel yr esbonia Dr Rita Cha, Darlithydd Ymchwil NWCR, sydd yn arwain yr ymchwil a leolir yn Ysgol Gwyddorau Meddygol y Brifysgol:

“Nodwedd celloedd canser yw’r modd y maent yn rhannu’n ddi-reolaeth. Mae cell angen egni i rannu. Mae ymchwil dros yr ugain mlynedd diwethaf wedi dangos bod y rhan fwyaf o gelloedd canser yn cael yr egni drwy dreulio swm mawr o glwcos.

“Mae hyn, proses a elwir yn fetabolaeth cell, yn debyg iawn i’r modd y mae burum yn ymddwyn yn y broses eplesiad (fermentation).

“Bydd cyllid gan North West Cancer Research yn gwella’n dealltwriaeth o’r ffordd y mae burum yn ymddwyn, a byddwn yn ei defnyddio fel model sy’n dynwared sut y mae celloedd canser yn ymddwyn pan fyddant yn defnyddio glwcos wrth rannu.

“Dyma ymchwil ar y lefel fwyaf elfennol –  yr hyn yr ydym fel gwyddonwyr yn ei alw’n ymchwil mainc - a gyda gwell dealltwriaeth o ymddygiad celloedd canser, gallwn ddarparu sail ar gyfer y camau nesaf ym maes ymchwil canser.

“Yn aml, gall pwysigrwydd y math yma o ymchwil gael ei ddiystyru, ond diolch i North West Cancer Research, mae gennym y modd a’r gefnogaeth i ddatblygu’r wyddoniaeth sydd y tu ôl i’n hymchwil.”

Meddai Dr Edgar Hartsuiker, sydd yn arwain y Sefydliad yn y Brifysgol:

"Rwy’n falch bod cais Rita wedi bod yn llwyddiannus. Mae sicrhau cyllid gan NWCR yn broses gystadleuol tu hwnt gyda dim ond y cynigion orau sydd yn cael eu hariannu a thua 80% yn cael eu gwrthod. Mae llwyddiant Rita yn dyst i ansawdd ei hymchwil.”

Hyd yma, mae North West Cancer Research wedi ariannu gwerth oddeutu £2.5 milliwn o ymchwil ym Mhrifysgol Bangor. Mae hyn yn cynnwys cefnogaeth i ymchwilwyr a myfyrwyr doethurol, yn ogystal â chreu cymrodorion ymchwil, a thrwy hynny, wedi cyfrannu at ddenu rhai o’r ymchwilwyr rhyngwladol mwyaf blaenllaw yn maes canser i Fangor.

Meddai Dominique Hare, Swyddog Ymchwil, North West Cancer Research: “Mae Diwrnod Canser y Byd yn gyfle perffaith i ni gyhoeddi ein bod am gefnogi ymchwil canser yng Nghymru gyda £200,000 o gyllid ychwanegol.”

“Bydd un o bob dau ohonom yn cael ein heffeithio gan ganser ar ryw adeg o’n bywydau. Diolch i ymchwil, bydd hanner y bobl sy’n derbyn diagnosis o ganser bellach yn goroesi, sy’n tystio pam ei bod mor bwysig ein bod yn parhau i ariannu ymchwil blaengar ac effeithiol, sydd yn ceisio ymrafael â’r cynnydd mewn achosion canser yma yng Nghymru.”

“Fel elusen rydym wedi ymrwymo i gefnogi ymchwil sydd o’r safon orau un, gan sicrhau’r gwerth orau am y gefnogaeth yr ydym yn ei ddarparu. Mae hyn ond yn bosibl gyda’r cymorth a’r gefnogaeth yr ydym yn ei dderbyn gan ein gwirfoddolwyr a’r rhai sy’n codi arian, sydd yn gweithio'n ddiflino i godi miloedd o bunnoedd  bob blwyddyn ar gyfer ymchwil canser.

“Ar Ddiwrnod Canser y Byd hoffwn ddiolch i’n rhwydwaith o gefnogwyr ac ymchwilwyr sydd yn ein cynorthwyo i wireddu ymchwil sydd yn achub bywydau. Trwy gydweithio, gallem achub rhagor o  fywydau rhag canser yn gynharach.” 

I ganfod mwy am ewch at www.nwcr.org

Dyddiad cyhoeddi: 3 Chwefror 2017