Archif y mis

Mae Archif y Mis yn denu sylw myfyrwyr a staff at yr amrywiaeth o ddeunydd sydd ar gael yn yr Archifau a’r Casgliadau Arbennig. Yn benodol, mae’r ffotograffau o Fangor yn y gorffennol yn hynod o boblogaidd ac wedi bod yn sbardun i sawl sgwrs ar dudalennau Facebook y Brifysgol.

Pob mis, mae eitem yn cael ei dewis ar gyfer y slot misol. Mae’r ddogfen yn cael ei sganio a’i rhoi ar y we ochr yn ochr â thestun yn egluro cefndir hanesyddol yr eitem.

Chwefror 2018

PORTH CAERGYBI

Dau cynllun llia : y cyntaf (ar y chwith) yn gynllun gwreiddiol y pensaer o Gaer, Thomas Harrison, ar gyfer y Porth Buddugoliaeth neu Borth y Morlys sydd ar Ynys Halen, Caergybi. Wrth ochr cynllun Harrison (ar y dde) ceir un o'r cynlluniau ar gyfer y porth a gynigiwyd gan John Rennie, a oedd yn beiriannydd y project ac yn gyfrifol am ddatblygu a gwella'r porthladd.

Adeiladwyd y porth yn 1822-24 i gofio ymweliad y brenin George IV â Chaergybi ar 7 Awst 1821 pan oedd ar ei ffordd i Iwerddon.  Talwyd amdano drwy danysgrifiad cyhoeddus ac mae'n nodi pen gogleddol yr A5.  Gellir ystyried bod y porth yn cyfateb i'r Marble Arch yn Llundain, a adeiladwyd yn 1828 ac a symudwyd i'w safle presennol ym mhen deheuol yr A5 yn y 1850au.

Bu galwadau'n ddiweddar i symud y porth i le mwy amlwg yng Nghaergybi.

Crewyd yr "Archif y Mis" yma gan Ann Hughes, Swyddog Archifau

Cliciwch ar y dolennau isod i weld y dogfennau sydd wedi ymddangos fel “Archif y Mis” yn y gorffennol.