Archif y mis: Ionawr 2019

Yn ystod 2019 byddwn yn dathlu “Blwyddyn Darganfod” ac yn achub ar y cyfle i:

• edrych ar unigolion arloesol sydd wedi gweithio ym meysydd awyrenneg, archaeoleg, mathemateg, astudiaethau Celtaidd a.y.y.b.
• ddod o hyd i wybodaeth am anturiaethwyr o Gymru sydd wedi teithio’r byd fel ymfudwyr neu genhadon
• ddarganfod mwy am yr adnoddau newydd a chyffrous sydd ar gael i ymchwilwyr yn yr Archifau a Chasgliadau Arbennig

Bydd y “Flwyddyn Darganfod” yn ein galluogi i adeiladu darlun amryliw o’n casgliadau – i gyflwyno ein cryfderau a’r hyn sy’n ein gwneud yn unigryw i sefydliadau eraill yng Nghymru.

George Hartley Bryan (chwith) a’r awyren “Bamboo Bird” ar Draeth Coch, Ynys Môn (dde)

George Hartley Bryan F.R.S. (1864–1928)

Roedd George Hartley Bryan yn Athro Mathemateg Bur a Chymhwysol ym Mangor o 1896 tan iddo ymddeol yn 1926. Yn 1911 cyhoeddodd ‘Stability in aviation; an introduction to dynamical stability as applied to the motions of aeroplanes’, llyfr a osododd Bangor yn y rheng flaen lle’r oedd datblygiadau gwyddonol newydd yn y cwestiwn. Fe’i cyhoeddwyd o ganlyniad i’r ymchwil a wnaed ym Mangor a’r cyffiniau ar sefydlogrwydd gleiderau. Bu’n gweithio gyda William Ellis Williams, myfyriwr lleol a raddiodd mewn ffiseg a mathemateg (ac a ddaeth yn ddiweddarach yn Athro mewn Peirianneg Drydanol yn y Brifysgol) ac Edgar Henry Harper, aelod o staff, a fu’n cynorthwyo’r ymchwiliadau. Bu cydnabyddiaeth eang i bwysigrwydd gwaith Bryan at awyrennaeth ym 1914 pan gyflwynwyd medal aur y Gymdeithas Awyrennol Frenhinol iddo – yr ail i’w rhoddi erioed (cyflwynwyd y gyntaf i’r Brodyr Wright).

Mae Papurau William Ellis Williams ar gadw yn adran Archifau a Chasgliadau Arbennig y Brifysgol.

Hawlfraint: Y llun trwy garedigrwydd Mrs. E.G. Williams.

Crewyd yr “Archif y Mis” yma gan Lynette Hunter, Archifydd

Cliciwch ar y dolennau isod i weld y dogfennau sydd wedi ymddangos fel “Archif y Mis” yn y gorffennol.