Archif y mis: Ionawr 2020

Eleni, byddwn yn parhau gydag Archif y Mis ac yn dewis a dethol eitemau difyr o’n casgliadau er mwyn cyflwyno’r hyn sy’n ein gwneud yn unigryw i sefydliadau eraill yng Nghymru.

Yn achlysurol, yn ystod 2020–2021, bydd eitemau sy’n berthnasol i’r thema “Awyr Agored” yn cael eu dewis er mwyn cadarnhau cryfderau’r Archifau a Chasgliadau Arbennig o ran antur, chwaraeon, tirweddau naturiol a.y.y.b.

Darlun o Blas Gwyn, Llanedwen

Daw’r darlun prin yma o Blas Gwyn, Llanedwen, Ynys Môn o lyfr arwerthiant sy’n dyddio o’r 10fed o Orffennaf 1856.

Cynhaliwyd yr arwerthiant yng Ngwesty’r Penrhyn Arms ym Mangor ac ynghyd â phlasdy Plas Gwyn a’r ffermydd Llwynon, Llwynogan a Llwynogan Fawr, roedd tiroedd stad Ysgubor Fawr ym mhlwyf Llanidan hefyd yn cael ei gwerthu.

Roedd Plas Gwyn yn gartref i’r hynfiaethydd, Henry Rowlands (1655–1723), rheithor Llanidan ac awdur Mona Antiqua Restaurata.

Ar ôl tipyn o dyrchu dyma ddarganfod mai Plas Llwyn-Onn yw’r enw ar Plas Gwyn bellach. Da o beth efallai gan fod Plas Gwyn yn enw cyffredin ar dai ym Môn e.e. Plas Gwyn ym Mhentraeth, Plas Gwyn yng Nherrigceinwen, Plas Gwyn yn Llanfaelog a Phlas Gwyn yn Llanfair Mathafarn Eithaf!

Catalog Arwerthiant Rhif 19

Crewyd yr “Archif y Mis” yma gan Elen Wyn Simpson, Archifydd

Cliciwch ar y dolennau isod i weld y dogfennau sydd wedi ymddangos fel “Archif y Mis” yn y gorffennol.