Archif y Mis: Awst 2022
Mary Sutherland (1893-1955) – y fenyw gyntaf yn y byd i raddio mewn Coedwigaeth

I nodi dadorchuddio’r portread o Mary Sutherland yn Siambr Cyngor y Brifysgol, mae Archif y Mis ar gyfer Awst 2022 yn cynnwys blwch o luniau personol a ddarganfuwyd yn ddiweddar yn perthyn i Mary o’i chyfnod yn fyfyrwraig ym Mangor. Newidiodd Mary statws merched a weithiai ym maes coedwigaeth pan raddiodd o Goleg Prifysgol Gogledd Cymru yn 1916 – hi oedd y fenyw gyntaf yn y byd i raddio mewn coedwigaeth.

Cofrestrodd yn y Brifysgol ym mis Hydref 1912 lle dilynodd y cwrs gwyddoniaeth gymhwysol mewn amaethyddiaeth, gan astudio priddoedd, tail a chemeg amaethyddol (yn ystod y cyfnod hwn roedd cyswllt anorfod rhwng amaethyddiaeth a choedwigaeth). Yn ystod blwyddyn academaidd 1913-14 roedd Mary yn astudio cwrs canolradd mewn botaneg a sŵoleg, ac erbyn 1915-16 roedd wedi canolbwyntio ei golygon ar goedwigaeth, gan ennill gradd dosbarth cyntaf yn ei harholiadau.

Bu Mary hefyd yn weithgar iawn mewn gweithgareddau allgyrsiol tra roedd ym Mangor. Roedd yn Is-lywydd y Gymdeithas Wyddonol (yr Adran Fiolegol), yn aelod o dîm y Gymdeithas Lenyddol a Dadlau, ac yn aelod o Bwyllgor Clwb Ystafell Gyffredin y Merched. Ceisiodd hefyd sefydlu clwb cychod preifat ond methodd â chael caniatâd Reichel (y Pennaeth ar y pryd) a'r Senedd i ddefnyddio cychod a thir y Brifysgol.

Crewyd yr “Archif y Mis” yma gan Lynette Williams, Archifydd.

Cliciwch ar y dolennau isod i weld y dogfennau sydd wedi ymddangos fel “Archif y Mis” yn y gorffennol.