Edrychwch ar fanylion holl ddigwyddiadau’r ŵyl Hanes isod, yn ein hamserlen o ddigwyddiadau ar gyfer y diwrnod.
Dydd Gwener 17.10.2025
6 YB - 7 YB
Mae Greg Jenner yn hanesydd, awdur a darlledydd poblogaidd, ymysg ei weithiau mae rhaglen deledu ‘Horrible Histories’, cyfres llyfrau ‘Totally Chaotic History’ a podcast ‘You’re Dead to Me’.
Ymunwch â Greg wrth iddo roi ei farn ar bob dim sy’n ymwneud â hanes!
Theatr Bryn Terfel, Pontio
Mae hwn yn ddigwyddiad tocynnau.
Safonol a Henoed Snior £10
Myfyriwr a Phlentyn £5
Dydd Sadwrn 18.10.2025
Trwy'r dydd
Mwynhewch gweithgareddau, pethau rhyngweithiol a phethau i blant ar stondinau ein partneriaid!
- Canolfan Ddysgu Arforol Bangor
- Sefydliad Confucius
- M-SParc
- Coleg Treftadaeth Bangor
- Menter Iaith Bangor
10am – 4pm
Mwynhewch yr arddangosfeydd e.e. Meddygaeth yng ngogledd Cymru, Ystad Penrhyn a chaethwasiaeth, Pêl droed ym Mangor, addysg ym Mangor, Kate Roberts a Choleg Bangor o dan arweiniad tîm yr Archifdy 10yb – 4yp.
Bydd y Pontifical hefyd i’w weld fel rhan o’r arddangosfa am y Gadeirlan yng nghoridor Siambr y Cyngor.
11am-5pm
Dewch i ymweld a Storiel 11yb-5yp. Fel rhan o’r Wyl.
10am - 3pm
Croeso cynnes i bawb i ymweld â’r Gadeirlan
10 YB
Ymunwch â Dr Gareth Evans-Jones, Ysgol Hanes, y Gyfraith a Gwyddorau Cymdeithas, wrth iddo olrhain sut y siapiodd heddychiaeth ym Mangor ein ddoe a’n heddiw.
Darlithfa Eric Sunderland (MALT, Prif Adeilad y Celfyddydau)
Croeso gan Yr Arglwydd Dafydd Wigley. Cyflwyniad i’r drafodaeth gan Roland Evans, Pennaeth Cynorthwyol Economi a Chymuned, Cyngor Gwynedd. Panel trafod am hanes a threftadaeth llechi gyda Elin Tomos, Dr Dafydd Gwyn a Dr Dafydd Roberts.
Pontio PL5, lefel 5
Dewch i ddysgu mwy am hanes yr ardal a’r llong-ddrylliadau gyda Dr Michael Roberts, Ysgol Gwyddorau Eigion, Prifysgol Bangor.
Pontio PL2, lefel 2
Dewch i ddysgu mwy am y Gadeirlan a’r Esgobion gyda Dr Shaun McGuinness, Ysgol Hanes, y Gyfraith a Gwyddorau Cymdeithas, Prifysgol Bangor. Noddir y sesiwn gan Gymdeithas Hanes Sir Gaernarfon.
Cadeirlan
Man cyfarfod: Derbynfa Pontio ger Ffordd Deiniol (a).
11 YB
Croeso gan Yr Athro William Heath, Pennaeth Ysgol, Ysgol Cyfrifiadureg a Pheirianneg, Prifysgol Bangor.
Cyflwyniad i waith Tom Parry-Jones (John Brinley Jones, PPM Technology) a ‘W.E. Williams: peiriannwr ac arloeswr hedfan’ (Yr Athro Iestyn Pierce, Ysgol Cyfrifiadureg a Pheirianneg, Prifysgol Bangor).
Darlithfa Eric Sunderland (MALT, Prif Adeilad y Celfyddydau)
Sesiwn ar hanes a hunaniaeth y gem ym Mangor a’r gogledd. Cadeirir gan Dr Jonathan Ervine, Ysgol y Celfyddydau, Diwylliant ac Iaith, gyda Beth Jones, ymchwilydd PhD, Ysgol Hanes, y Gyfraith a Gwyddorau Cymdeithas, Prifysgol Bangor ; Glynne Roberts, cefnogwr a hanesydd pêl droed Bangor; a Mei Emrys, hanesydd pêl droed Cymru (tbc).
Pontio PL2, lelel 2
Man cyfarfod: Derbynfa ger Ffordd y Coleg (b)
11.15 YB
Dewch i ddysgu mwy am hanes y chwareli gyda Dr Leona Huey a Dr Gary Robinson, Ysgol Hanes, y Gyfraith a Gwyddorau Cymdeithas, Prifysgol Bangor.
Pontio PL5, lelel 5
11.30 YB - 1 YB
Sesiwn 1af
Gweithdai liw a llun i'r teulu syn ymwneud a mapiau Bangor
Dewch i ddysgu mwy am mapiau John Speed o Fangor. Gweithdai yn cyfuno daearyddiaeth gyda celf a chrefft. Hwyl I’r teulu oll, bydd cyfle i greu mapiau a chymharu mapiau Bangor y gorffennol, presennol a’r dyfodol!
Bydd Rhys Lloyd Jones yn cyflwyno gweithdy hwyl gyda Bangor yn ganolig iddo.
Storiel
12 YB
Dewch i ddysgu mwy am hanes Pont Borth gyda Kerry Evans, UK Highways A55 Ltd; John Cole a Gareth Jones, Ymddiriedolaeth Treftadaeth y Fenai.
Darlithfa Eric Sunderland (MALT, Prif Adeilad y Celfyddydau)
Dewch i ddysgu mwy am yr hanes gyda Gwyn Ellis, Swyddog Addysg, Cyngor Gwynedd.
Pontio PL5, lefel 5
Darlith gan Dr Shaun Evans, Cyfarwyddwr, Sefydliad Ymchwil Ystadau Cymru, Prifysgol Bangor.
Pontio PL2, lefel 2
Man cyfarfod: Derbynfa ger Ffordd y Coleg (c)
1 YB
Dewch i ddysgu mwy am y mynach 9fed ganrif gyda’r Athro Raluca Radulescu, Cyd-gyfarwyddwr Y Ganolfan Astudiaethau Arthuraidd, Prifysgol Bangor.
Darlithfa Eric Sunderland (MALT, Prif Adeilad y Celfyddydau)
Dewch i ddysgu mwy am y berthynas rhwng lleoliadau, emosiynau ac ymddygiad gyda’r cerddor ac archaeolegydd Rhys Mwyn.
Pontio PL5, lefel 5
Dewch i ddysgu mwy gyda John Richard Williams, awdur ‘Er Lles Llawer: Meddygon Esgyrn Môn’
Pontio PL2, lefel 2
2 YB
Dewch i ddysgu mwy am yr hanes Iddewig lleol gyda’r Athro Nathan Abrams, Ysgol y Celfyddydau, Diwylliant ac Iaith, Prifysgol Bangor.
Darlithfa Eric Sunderland (MALT, Prif Adeilad y Celfyddydau)
Dewch i archwilio hanes LHTDC+ Bangor, wrth i Dr Gareth Evans-Jones, Ysgol Hanes, y Gyfraith a Gwyddorau Cymdeithas, amlygu’r brwydro a’r llwyddiannau a wnaeth wahaniaeth.
Pontio PL5, lefel 5
Dewch i ddysgu mwy am hanes yr ardal a chymerwch ran yn y dathlu gyda Dr Marian Gwyn a Race Council Cymru.
Pontio PL2, lefel 2
Man cyfarfod: Derbynfa Pontio ger Ffordd Deiniol (a).
2il sesiwn 2yp – 3:30yp
Gweithdai liw a llun i'r teulu syn ymwneud a mapiau Bangor
Dewch i ddysgu mwy am mapiau John Speed o Fangor. Gweithdai yn cyfuno daearyddiaeth gyda celf a chrefft. Hwyl I’r teulu oll, bydd cyfle i greu mapiau a chymharu mapiau Bangor y gorffennol, presennol a’r dyfodol!
Bydd Rhys Lloyd Jones yn cyflwyno gweithdy hwyl gyda Bangor yn ganolig iddo.
Storiel
3 YB
Dewch i ddysgu mwy am hanes Bangor 1939-45 gyda Dr Martin Hanks, Cyfarwyddwr Dinesig, Cyngor Dinas Bangor.
Darlithfa Eric Sunderland (MALT, Prif Adeilad y Celfyddydau)
Dewch i ddysgu mwy am hanes yr ardal cyn sefydlu dinas Bangor gyda’r archaeolegydd Dr Erin Lloyd Jones.
Pontio PL5, lefel 5
Ddewch i ddysgu mwy am hanes dyddiau cynnar y Brifysgol gyda’r hanesydd Gari Wyn.
Pontio PL2, lefel 2
Man cyfarfod: Derbynfa ger Ffordd y Coleg (b)
4 YB
Dewch i ddysgu mwy am fywyd Charlotte Price White a Gladys Thoday gyda Dr Dinah Evans, Cydymaith Ymchwil Anrhydeddus, a Shan Robinson, Uwch Gynorthwyydd Casgliadau Arbennig, Prifysgol Bangor.
Darlithfa Eric Sunderland (MALT, Prif Adeilad y Celfyddydau)
Dewch i wrando ar hanes a phrofiadau unigolion sydd wedi cynrychioli etholaethau lleol. Gyda’r Cyng. Medwyn Hughes, Maer Bangor, yn cadeirio, mae’r panel yn cynnwys Sian Gwenllian AS (Plaid Cymru), Aelod y Senedd dros Arfon ers 2016; Robin Millar (Ceidwadwyr), Aelod Seneddol dros Aberconwy 2019-2024; a Claire Hughes AS (Llafur), Aelod Seneddol dros Bangor Aberconwy ers 2024.
Pontio PL5, lefel 5
Man cyfarfod: Derbynfa ger Ffordd y Coleg (c)
6 YB - 7 YB
Yr Athro Kate Williams, sy’n hanesydd, awdur a chyflwynydd teledu, fydd yn cloi'r ŵyl. Ymysg ei gweithiau mae ‘England’s Mistress’, ‘Becoming Queen’ a ‘The Ring and the Crown: A History of Royal Weddings 1066 – 2011’. Ymunwch â Kate am daith hwyliog, diddorol ac ysgogol drwy hanes.
Theatr Bryn Terfel, Pontio
Mae hwn yn ddigwyddiad tocynnau.
Safonol a Henoed Snior £10
Myfyriwr a Phlentyn £5
Collaborators
