Dyfarnwyd Gwobr Hanes Cymru i Dr Sadie Jarrett

Rydym wrth ein bodd yn cyhoeddi bod Dr Jarrett wedi derbyn Gwobr Francis Jones 2024 gan Goleg Iesu, Rhydychen. Cyflwynir y wobr yn flynyddol am waith llenyddiaeth hanesyddol Cymru, ac fe'i rhoddir ar argymhelliad panel o feirniaid sydd, rhyngddynt, ag arbenigedd ar gyfnodau a themâu allweddol Hanes Cymru. Fe'i sefydlwyd yn 2017 gan Syr David Lewis, Cymrawd Anrhydeddus y Coleg, ac fe'i henwyd er cof am Francis Jones (1908-1993), cyn-archifydd, hanesydd ac Herald yr Arfau Eithriadol Cymru.

Cyhoeddodd Sadie Gentility in Early Modern Wales: The Salesbury Family, 1450-1720 gyda Gwasg Prifysgol Cymru yn 2024. Yn seiliedig ar ei hymchwil doethuriaeth yn ISWE ac ymchwil ôl-ddoethurol ym Mhrifysgol Caerdydd a Choleg y Frenhines, Rhydychen, mae'r llyfr yn olrhain hanes teulu Salesbury o Rhug a Bachymbyd o'r bedwaredd ganrif ar ddeg i'r ddeunawfed ganrif. Mae'r dull aml-gyfnod hwn yn caniatáu i Dr Jarrett archwilio llu o themâu a oedd yn bresennol yn hanes Cymru a Phrydain dros y cyfnod hwn, gan gynnwys y Diwygiad Protestannaidd, teyrnasiadau'r Tuduriaid a'r Stiwartiaid, Rhyfeloedd Cartref Lloegr, rhyfeloedd crefydd yn Ewrop, a'r trefedigaethau Prydeinig oedd yn datblygu yn y byd Iwerydd.

Thema gyffredinol y gwaith yw sut y sefydlodd y boneddigion Cymreig eu statws a'u hunaniaeth Gymreig, ac yn hollbwysig, sut y gwnaethant eu cadw ar draws y cyfnod hwn o drawsnewidiad mawr, pan ymgorfforwyd Cymru yn nheyrnas Lloegr ac yn ddiweddarach yn wladwriaeth Prydain. Drwy ei dadansoddiad manwl o deulu Salesbury, mae Dr Jarrett yn dangos sut y meithrinodd y boneddigion Cymreig hunaniaeth newydd fel Cambro-Brydeinwyr, gan fanteisio'n llawn ar gyfleoedd newydd a gynigiwyd iddynt o ganlyniad i'r datblygiadau hyn - gan gynnwys cyfleoedd mewn llywodraethu, tirfeddiannu a masnach - a hynny i gyd wrth gynnal eu hymdeimlad cryf o Gymreictod. Mae Dr Jarrett hefyd yn ehangu'r cwmpas i ystyried y boneddigion Cymreig modern cynnar o fewn cyd-destun byd-eang ehangach am y tro cyntaf.

Dywedodd Dr Shaun Evans, Cyfarwyddwr ISWE ac un o oruchwylwyr PhD Sadie:

"Rydym wrth ein bodd yn clywed bod llyfr newydd Sadie wedi cael ei gydnabod gyda'r wobr fawreddog Francis Jones. Diolch i gyllid gan ystâd Rhug, roeddem yn gallu penodi Sadie yn ymchwilydd PhD cyntaf ISWE, ac mae ansawdd ei phrosiect wedi darparu sylfaen anhygoel o gryf ar gyfer yr hyn sydd bellach yn gymuned ddoethurol lewyrchus. Mae'n hyfryd gweld sut mae Sadie wedi datblygu ei hymchwil ymhellach ar draws ei swyddi ôl-ddoethurol, ac mae'r wobr hon yn cydnabod pwysigrwydd ei chyfraniad at hanesyddiaeth Cymru. Rydym i gyd mor falch ohoni!"

Cynhaliwyd prosiect doethuriaeth Sadie, o'r enw ‘‘“Of Great Kindred and Alliance”: The status and identity of the Salesburys of Rhug and Bachymbyd, c.1475-c.1660’, rhwng 2017 a 2021 dan oruchwyliaeth yr Athro Huw Pryce a Dr Shaun Evans. Fe'i cefnogwyd yn hael gan Ystâd Rhug.

Hoffai pawb yn ISWE anfon ein llongyfarchiadau calonogol at Sadie.