
Modiwl QCL-2271:
Amrywiaeth yn y Gymraeg
Ffeithiau’r Modiwl
Rhedir gan School of Languages, Literatures, Linguistics and Media
20 Credyd neu 10 Credyd ECTS
Semester 2
Trefnydd: Dr Peredur Webb-Davies
Amcanion cyffredinol
Mae’r modiwl hwn yn edrych yn fanwl ar faes sosioieithyddiaeth gyda ffocws ar yr iaith Gymraeg. Byddwn yn gwerthuso a chymharu astudiaethau clasurol Labovaidd ac ymchwil sosioieithyddol mwy diweddar, gan ganolbwyntio ar y cyd-destun Cymraeg yng Nghymru ond gan hefyd edrych yn fwy eang ar gymunedau eraill tebyg. Mae’r pynciau a fydd yn cael eu harchwilio’n cynnwys: Beth ydy nodweddion sylfaenol sosioieithyddiaeth? Beth ydy’r prif ddamcaniaethau am amrywiaeth iaith? Sut a pham y mae’r iaith Gymraeg yn amrywio? Beth ydy rôl oedran, rhyw a.y.y.b. yn amrywiaeth ieithyddol y Gymraeg? Sut mae tafodieithoedd y Gymraeg yn wahanol i’w gilydd? Sut mae’r iaith Gymraeg wedi newid dros y blynyddoedd? Sut mae amrywiaeth iaith mewn cymunedau dwyieithog yng Nghymru yn wahanol i gymunedau dwyieithog eraill y byd? Yn ogystal, bydd myfyrwyr yn ennyn sail gadarn mewn dulliau casglu a dadansoddi data sosioieithyddol, gan ddysgu am newidynnau, cymunedau lleferydd, a sut i ddadansoddi amrywiaeth iaith.
Pan fo hynny’n berthnasol bydd y modiwl hwn yn adeiladu ar ac yn datblygu’r sgiliau a’r wybodaeth a enillwyd yn QCL2245 (Ieithyddiaeth Gymraeg).
Amcanion:
1. Datblygu dealltwriaeth o wahanol agweddau methodolegol a moesegol o astudio sosioieithyddol.
2. Dysgu am y prif amcanion, ymdriniaethau a’r rhagdybiaethau damcaniaethol sy’n cael eu defnyddio mewn astudio sosioieithyddol.
3. Derbyn trosolwg o’r sefyllfaoedd sosioieithyddol yng Nghymru ac mewn cymunedau lleferydd Cymraeg eraill, a sut mae’r rhain yn amrywio neu’n debyg i gymunedau lleferydd eraill, gan roi ystyriaeth benodol o natur ddwyieithog Cymru a siaradwyr Cymraeg.
4. Dysgu sut i gasglu a dadansoddi data gan ddefnyddio methodolegau sosioieithyddol priodol.
5. Datblygu'r gallu i adolygu, synthesu, mantoli a chymharu’n feirniadol (gyda chymorth lle bo angen) llenyddiaeth empeiraidd berthnasol ym maes sosioeithyddiaeth.
Cynnwys cwrs
Bydd myfyrwyr yn dysgu am bynciau fel:
- Cyflwyniad i'r maes: beth ydy sosioieithyddiaeth?
- Sosioieithyddiaeth Labovaidd
- Oedran fel newidyn ieithyddol
- Rhyw fel newidyn ieithyddol
- Amrywiaeth cystrawennol yn y Gymraeg
- Sut i gasglu data sosioieithyddol
- Sut i ddadansoddi data sosioieithyddol
- Amrywiaeth mewn cyfnewid cod
- Amrywiaeth hanesyddol yn y Gymraeg a darllen Cymraeg Canol
- Amrywiaeth mewn agweddau hanesyddol ar y Gymraeg
Meini Prawf
ardderchog
Gradd A:
Gafael ardderchog ar brif nodweddion sosioieithyddol y Gymraeg. Gallu uchel mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Yn gallu deall a thrafod agweddau damcaniaethol o theori sosioieithyddiaeth Labovaidd i safon ganolraddol uchel. Gallu uchel mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws newidynnau ieithyddol ac allieithyddol. Gallu uchel mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg dros amser. Yn arddangos meistrolaeth mewn dadansoddi agweddau geiriol a gramadegol o dafodieithoedd y Gymraeg. Yn dangos gallu ganolraddol uchel o ddatblygiad haneysddol y Gymraeg. Yn deall ac yn gallu defnyddio technegau casglu data sosioieithyddol i safon sylfaenol uchel. Yn gwneud defnydd ardderchog o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu uchel mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.
trothwy
Gradd D:
Gafael sylfaenol ar brif nodweddion sosioieithyddol y Gymraeg. Gallu cyfyngedig mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Yn gallu deall a thrafod agweddau damcaniaethol o theori sosioieithyddiaeth Labovaidd i safon ganolraddol. Gallu cyfyngedig mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws newidynnau ieithyddol ac allieithyddol. Gallu cyfyngedig mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg dros amser. Yn arddangos gallu sylfaenol mewn dadansoddi agweddau geiriol a gramadegol o dafodieithoedd y Gymraeg. Yn dangos gallu ganolraddol sylfaenol o ddatblygiad haneysddol y Gymraeg. Yn deall ac yn gallu defnyddio technegau casglu data sosioieithyddol i safon sylfaenol. Yn gwneud defnydd sylfaenol o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu cyfyngedig mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.
da
Gradd B:
Gafael dda ar brif nodweddion sosioieithyddol y Gymraeg. Gallu mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Yn gallu deall a thrafod agweddau damcaniaethol o theori sosioieithyddiaeth Labovaidd i safon ganolraddol dda. Gallu da mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws newidynnau ieithyddol ac allieithyddol. Gallu da mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg dros amser. Yn arddangos gallu mewn dadansoddi agweddau geiriol a gramadegol o dafodieithoedd y Gymraeg. Yn dangos gallu ganolraddol dda o ddatblygiad haneysddol y Gymraeg. Yn deall ac yn gallu defnyddio technegau casglu data sosioieithyddol i safon sylfaenol dda. Yn gwneud defnydd da o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu da mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.
Canlyniad dysgu
-
Bydd myfyrwyr yn gallu dangos dealltwriaeth o wahanol agweddau methodolegol a moesegol o astudiaethau sosioieithyddol.
-
Bydd myfyrwyr yn gallu dangos gwybodaeth gyffredinol o’r prif amcanion, ymdriniaethau a’r rhagdybiaethau damcaniaethol sy’n cael eu defnyddio mewn astudio sosioieithyddol.
-
Bydd myfyrwyr yn gallu trafod gwahanol r sefyllfaoedd sosioieithyddol yng Nghymru ac mewn cymunedau lleferydd Cymraeg eraill, a sut mae’r rhain yn amrywio neu’n debyg i gymunedau lleferydd eraill, gan roi ystyriaeth benodol o natur ddwyieithog Cymru a siaradwyr Cymraeg.
-
Bydd myfyrwyr yn gallu casglu a dadansoddi data gan ddefnyddio methodolegau sosioieithyddol priodol.
-
Bydd myfyrwyr yn gallu adolygu, synthesu, mantoli a chymharu’n feirniadol (gyda chymorth lle bo angen) llenyddiaeth empeiraidd berthnasol ym maes sosioieithyddiaeth.
Dulliau asesu
Math | Enw | Disgrifiad | Pwysau |
---|---|---|---|
TRAETHAWD | Cwestiynau traethawd ar bwnc mewn sosioieithyddiaeth | Cwestiynau traethawd ar bynciau mewn sosioieithyddiaeth Gymraeg. |
60 |
ADDRODDIAD | Adroddiad dadansoddi data sosioieithyddol | Byddwch yn derbyn data amrywiaeth ieithyddol Cymraeg a bydd angen i chi ateb cwestiynau am y data. Bydd hyn yn cynnwys dadansoddi'r data yn feintiol, creu tablau/graffiau, esbonio#r patrymau a welir, trafod y data yng ngolau'r theori, ayb. |
40 |
Strategaeth addysgu a dysgu
Oriau | ||
---|---|---|
Tutorial | Anogir myfyrwyr i weld eu darlithydd ar sail un-i-un yn ystod eu horiau swyddfa sy'n cael eu hysbysebu (neu drwy apwyntiad) er mwyn trafod materion sy'n ymwneud â chynnwys y modiwl, i gael eglurhad ar bynciau a hrafodaethau, ac i drafod adborth ar aseiniadau ac ymarferion dosbarth. |
2 |
Lecture | Darlith 2 awr bob wythnos |
22 |
Seminar | Seminar 1 awr bob pythefnos |
5 |
Private study | Yn eu hamser eu hun, disgwylir i fyfyrwyr wneud darllen pellach, i fynd drwy'r deunyddiadu a drafodwyd yn y dosbarth ac i wneud ymchwil pellach ar y pynciau, ac i baratoi aseiniadau. |
149 |
Private study | Darllen penodol - bydd myfyrwyr yn derbyn darlleniadau angenrheidiol bob wythnos (o tua 2 awr) ar bwnc darlith yr wythnos honno (bydd rhai mewn Cymraeg a rhai mewn Saesneg). |
22 |
Sgiliau Trosglwyddadwy
- Llythrennedd - Medrusrwydd mewn darllen ac ysgrifennu drwy amrywiaeth o gyfryngau
- Rhifedd - Medrusrwydd wrth ddefnyddio rhifau ar lefelau priodol o gywirdeb
- Defnyddio cyfrifiaduron - Medrusrwydd wrth ddefnyddio ystod o feddalwedd cyfrifiadurol
- Hunanreolaeth - Gallu gweithio mewn ffordd effeithlon, prydlon a threfnus. Gallu edrych ar ganlyniadau tasgau a digwyddiadau, a barnu lefelau o ansawdd a phwysigrwydd
- Archwilio - Gallu ymchwilio ac ystyried dewisiadau eraill
- Adalw gwybodaeth - Gallu mynd at wahanol ac amrywiol ffynonellau gwybodaeth
- Sgiliau Rhyngbersonol - Gallu gofyn cwestiynau, gwrando'n astud ar atebion a'u harchwilio
- Dadansoddi Beirniadol & Datrys Problem - Gallu dadelfennu a dadansoddi problemau neu sefyllfaoedd cymhleth. Gallu canfod atebion i broblemau drwy ddadansoddiadau ac archwilio posibiliadau
- Cyflwyniad - Gallu cyflwyno gwybodaeth ac esboniadau yn glir i gynulleidfa. Trwy gyfryngau ysgrifenedig neu ar lafar yn glir a hyderus.
- Dadl - Gallu cyflwyno, trafod a chyfiawnhau barn neu lwybr gweithredu, naill ai gydag unigolyn neu mewn grwˆp ehangach
Sgiliau pwnc penodol
- Understanding of the nature of bi/multilingualism - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to the nature of bilingual and multilingual individuals and communities.
- Writing & scholarly conventions - students will be able to present data, argumentation, findings and references in written form in keeping with the conventions current in language science and English language studies.
- Analysis & interpretation skills - students will be able to analyse, interpret data accurately, and draw appropriate conclusions based on the application of appropriate analytic and theoretical frameworks available in linguistics and English language studies.
- Research skills - students will be able undertake independent research, involving formulating a research question, identifying and deploying appropriate linguistic methodology (theoretical or empirical) and data collection techniques (theoretical, experimental or field-based), and the selection and application of appropriate theoretical frameworks in order to adequately address the research question.
- Evaluation & reflection - students will be able to critically evaluate a particular position, viewpoint or argument in relation to a specific area of investigation. They will be able to reflect on the efficacy of a particular approach, practice or performance, and moderate these as a consequence in order to achieve specific goals.
- Effective communication - students will develop the ability to communicate effectively, appropriately and confidently, in a range of contexts, to different audience types, and making use of a range of supporting materials
- Learning to learn - students will learn to reflect, modify and improve their learning strategies
- Awareness of and appreciation for linguistic and cultural differences - students will develop an awareness of and an appreciation for the range and nature of linguistic and cultural diversity
- Knowledge of the nature of language origins, change and use - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to the nature of language origins, the way language changes, and factors involved in and affecting language use.
- Knowledge of the relationship between language and society, culture, and/or embodied experience - students will demonstrate detailed knowledge of phenomena and findings relating to the complex interdependent relationship between language, society culture and/or embodied experience.
- Understanding of the nature and organization of language - students will demonstrate familiarity with observations and findings relating to various aspects of linguistic phenomena and organization.
- Understanding the nature of commonalities and differences across languages - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to universals and diversity exhibited by and across languages.
Adnoddau
Rhestrau Darllen Bangor (Talis)
http://readinglists.bangor.ac.uk/modules/qcl-2271.htmlCyrsiau sy’n cynnwys y modiwl hwn
Gorfodol mewn cyrsiau:
- Q140: BA Ling & the Eng Lang year 2 (BA/LELA)
- QQ31: BA Linguistics & the English Language with International Exp year 3 (BA/LWEL)
Opsiynol mewn cyrsiau:
- T101: BA Chinese and Linguistics year 2 (BA/CHL)
- WQ93: BA Creative Stds & English Lang. year 2 (BA/CSTEL)
- Q301: BA English Language year 2 (BA/EL)
- QQ3M: BA English Language & Cymraeg year 2 (BA/ELC)
- T123: BA English Language and Chinese year 2 (BA/ELCH)
- 8G55: BA English Language with Creative Writing (with Int Exp) year 3 (BA/ELCIE)
- Q3WL: BA Eng Lang with Creat Writ year 2 (BA/ELCW)
- QR3C: BA English Language and French year 2 (BA/ELFR)
- Q3WP: BA Eng Lang with Film Studs year 2 (BA/ELFS)
- QR3F: BA English Language and German year 2 (BA/ELG)
- Q312: BA English Language (with International Experience) year 2 (BA/ELIE)
- QR3H: BA English Language and Italian year 2 (BA/ELIT)
- PQ53: BA English Language & Journalism year 2 (BA/ELJO)
- 1Q3Q: BA Linguistics and English Literature year 2 (BA/ELL)
- QQC3: BA English Lang and Lit year 2 (BA/ELLIT)
- QQCF: BA English Language & English Lit [with Foundation Year] year 2 (BA/ELLITF)
- Q3P3: BA English Lang with Media Stds year 2 (BA/ELMS)
- CQ83: BA English Language & Psychology year 2 (BA/ELPSY)
- LQ3J: BA English Lang. & Sociology year 2 (BA/ELSOC)
- QR3K: BA English Language and Spanish year 2 (BA/ELSP)
- Q3Q2: BA English Language w English Lit year 2 (BA/ENGEL)
- PQ3J: BA Film Studies and English Language year 2 (BA/FSELAN)
- QR13: BA Italian/Linguistics year 2 (BA/ITL)
- Q1Q3: BA Ling with Eng Lit year 2 (BA/LEL)
- QR11: BA Linguistics/French year 2 (BA/LFR)
- QR15: BA Linguistics and French with International Experience year 2 (BA/LFRIE)
- QR12: BA Linguistics/German year 2 (BA/LG)
- Q100: BA Linguistics year 2 (BA/LING)
- Q104: BA Linguistics (with International Experience)) year 3 (BA/LINGIE)
- Q1C8: BA Linguistics and Psychology year 2 (BA/LP)
- QR14: BA Linguistics/Spanish year 2 (BA/LSP)
- LQ31: BA Sociology/Linguistics year 2 (BA/SL)
- QQ15: BA Cymraeg and Linguistics year 2 (BA/WL)
- Q102: MArts Bilingualism year 2 (MARTS/BILING)
- Q101: MArts Linguistics year 2 (MARTS/LING)