Modiwl HAC-2009:
Cymdeithas, Iaith a Phrotest
Ffeithiau’r Modiwl
Rhedir gan School of History, Philosophy and Social Sciences
20.000 Credyd neu 10.000 Credyd ECTS
Semester 2
Trefnydd: Dr Rhian Hodges
Amcanion cyffredinol
-
Cyflwynir prif elfennau maes Cymdeithaseg Iaith sy’n cynnwys meysydd symudiad cymdeithasol, cymdeithaseg cerddoriaeth a chynllunio a pholisi ieithyddol.
-
Trafodir a chroniclir hanes datblygiad mudiadau iaith, cerddoriaeth brotest a maes cynllunio ieithyddol er mwyn rhoi cyd-destun priodol i’r maes.
-
Cynhelir astudiaeth o brif ddatblygiadau mudiadau iaith a chynllunio ieithyddol ym meysydd cerddoriaeth, addysg, iechyd a’r trydydd sector yng Nghymru gan gynnwys trosolwg sylfaenol o gyd-destun cynllunio ieithyddol Ewropeaidd.
-
Ymdrinnir â’r mudiad iaith fel symudiad cymdeithasol newydd a thrafodir polisïau a strategaethau er cynllunio yng nghyd-destun polisi cymdeithasol beirniadol ieithyddol wedi’u gwreiddio mewn fframwaith damcaniaethol ehangach.
-
Trafodir yn feirniadol brif strategaethau a pholisïau iaith ym maes addysg, iechyd a’r trydydd sector yng Nghymru fel astudiaethau achos hollbwysig yn natblygiad y maes Cymdeithaseg Iaith.
Cynnwys cwrs
Ymdrinia’r modiwl hwn â’r mudiad iaith fel symudiad cymdeithasol newydd gan olrhain hanes a chymdeithaseg ymgyrchoedd iaith yng Nghymru a chanolbwyntio ar rôl a dylanwad canu protest yng Nghymru a thu hwnt. Yn ogystal, ffocws amlwg i’r modiwl hwn yw cynnig trosolwg effeithiol o ddatblygiadau polisi iaith a chynllunio ieithyddol yng Nghymru o safbwynt hanesyddol, beirniadol a damcaniaethol. Cyflwynir cerrig milltir ddeddfwriaethol nodweddiadol y maes.
Ymhellach, cynigir y modiwl hwn cyd-destun Ewropeaidd perthnasol sy’n darparu trosolwg cychwynnol o sefydliadau a deddfwriaethau allweddol i faes cynllunio ieithyddol. Yna, yr ymdreiddir i feysydd allweddol maes polisi a chynllunio ieithyddol yng Nghymru sef meysydd addysg cyfrwng Cymraeg, iechyd yng Nghymru a’r trydydd sector yng Nghymru yn benodol er mwyn asesu eu cyfraniad i ddatblygiadau cymdeithaseg iaith yn y Gymru gyfoes.
Meini Prawf
da
Da C- i B+ Dangos dealltwriaeth a gwybodaeth dda a pheth ymdriniaeth feirniadol o theorïau a phersbectifau ym maes mudiadau iaith, cymdeithaseg cerddoriaeth, cynllunio ieithyddol a pholisi iaith . Dangos dealltwriaeth a gwybodaeth dda a pheth ymdriniaeth feirniadol o rôl mudiadau iaith fel symudiad cymdeithasol newydd gan gynnig trosolwg addas ac effeithiol a pheth ymdriniaeth feirniadol o brif hanfodion maes cynllunio ieithyddol a pholisi iaith yng Nghymru.
trothwy
Trothwy D- i D+ Dangos ymwybyddiaeth sylfaenol o theorïau a phersbectifau ym maes mudiadau iaith, cymdeithaseg cerddoriaeth, cynllunio ieithyddol a pholisi iaith. Dangos ymwybyddiaeth sylfaenol o rôl mudiadau iaith fel symudiad cymdeithasol gan gynnig trosolwg sylfaenol o brif hanfodion maes cynllunio ieithyddol a pholisi iaith yng Nghymru yn ogystal.
C- i C+
C- i B+ Dangos dealltwriaeth dda o theorïau a phersbectifau ym maes mudiadau iaith, cymdeithaseg cerddoriaeth, cynllunio ieithyddol a pholisi iaith . Dangos dealltwriaeth dda o rôl mudiadau iaith fel symudiad cymdeithasol newydd gan gynnig trosolwg effeithiol o brif hanfodion maes cynllunio ieithyddol a pholisi iaith yng Nghymru yn ogystal.
ardderchog
A- i A+ Medru ymdrin yn feirniadol â theorïau a phersbectifau ym maes mudiadau iaith, cymdeithaseg cerddoriaeth, cynllunio ieithyddol a pholisi iaith . Dangos dealltwriaeth arbennig a’r gallu i werthuso’n feirniadol rôl mudiadau iaith fel symudiad cymdeithasol newydd gan gynnig trosolwg a dadansoddiad gwreiddiol o brif hanfodion maes cynllunio ieithyddol a pholisi iaith yng Nghymru yn ogystal.
Canlyniad dysgu
-
-
Arddangos dealltwriaeth a gwerthfawrogiad eang o hanes mudiadau iaith yng Nghymru.
-
Dangos dealltwriaeth o ddamcaniaethau ‘symudiad cymdeithasol newydd’
-
Dangos ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o brif rôl gwahanol ddulliau o brotest ac adeiladu consensws.
-
Medru gwerthuso’n feirniadol datblygiad polisi a chynllunio ieithyddol o fewn y fframweithiau damcaniaethol addas.
-
Deall a dadansoddi’r feirniadol brif gysyniadau allweddol maes Cynllunio Ieithyddol yng Nghymru.
-
Cyflwyno darpariaeth Gymraeg o fewn bywyd cyhoeddus yng Nghymru mewn modd beirniadol.
-
Dulliau asesu
Math | Enw | Disgrifiad | Pwysau |
---|---|---|---|
Cyflwyniad Llafar | 50.00 | ||
Aseiniad | 50.00 |
Strategaeth addysgu a dysgu
Oriau | ||
---|---|---|
Lecture | 24 | |
Seminar | 11 | |
Private study | 172 |
Sgiliau Trosglwyddadwy
- Llythrennedd - Medrusrwydd mewn darllen ac ysgrifennu drwy amrywiaeth o gyfryngau
- Hunanreolaeth - Gallu gweithio mewn ffordd effeithlon, prydlon a threfnus. Gallu edrych ar ganlyniadau tasgau a digwyddiadau, a barnu lefelau o ansawdd a phwysigrwydd
- Archwilio - Gallu ymchwilio ac ystyried dewisiadau eraill
- Adalw gwybodaeth - Gallu mynd at wahanol ac amrywiol ffynonellau gwybodaeth
- Sgiliau Rhyngbersonol - Gallu gofyn cwestiynau, gwrando'n astud ar atebion a'u harchwilio
- Dadansoddi Beirniadol & Datrys Problem - Gallu dadelfennu a dadansoddi problemau neu sefyllfaoedd cymhleth. Gallu canfod atebion i broblemau drwy ddadansoddiadau ac archwilio posibiliadau
- Cyflwyniad - Gallu cyflwyno gwybodaeth ac esboniadau yn glir i gynulleidfa. Trwy gyfryngau ysgrifenedig neu ar lafar yn glir a hyderus.
- Gwaith Tîm - Gallu cydweithio'n adeiladol ag eraill ar dasg gyffredin, ac/neu fod yn rhan o dîm gweithio o ddydd i ddydd
- Mentora - Gallu cefnogi, helpu, arwain, ysbrydoli ac/neu hyfforddi eraill
- Gofalu - Dangos consyrn am eraill; gofalu am blant, pobl ag anableddau ac/neu'r henoed
- Rheloaeth - Gallu defnyddio, cydlynu a rheoli adnoddau (dynol, ffisegol ac/neu ariannol)
- Dadl - Gallu cyflwyno, trafod a chyfiawnhau barn neu lwybr gweithredu, naill ai gydag unigolyn neu mewn grwˆp ehangach
- Hunanymwybyddiaeth & Ystyried - Bod yn ymwybodol o'ch cryfderau, gwendidau, nodau ac amcanion eich hun. Gallu adolygu ,cloriannu a myfyrio'n rheolaidd ar eich perfformiad eich hun ac eraill.
- Arweinyddiaeth - Gallu arwain a rheoli, datblygu cynlluniau gweithredu ac amcanion, cynnig arweiniad a chyfarwyddyd i eraill, ac ymdopi â'r pwysau sy'n gysylltiedig ag awdurdod o'r fath
Adnoddau
Rhestrau Darllen Bangor (Talis)
http://readinglists.bangor.ac.uk/modules/hac-2009.htmlRhestr ddarllen
Adnoddau / Rhestr Ddarllen / Resources/Reading List :
Awdur / Author
Bl. / Yr
Teitl ayyb / Title etc
Arzoz, X.
(2008) Respecting linguistic diversity in the European Union Amsterdam; Philadelphia: J. Benjamins Pub. Co
Bochel, H.
(2014) Social Policy [e-lyfr] Hoboken : Taylor and Francis. Yn enwedig pennod 4 “The Politics and Governance of Social Policy” a 4 “Devolution and Social Policy”
Chaney, P. & Wincott, D. (2014) Envisioning the third sector's welfare role: Critical discourse analysis of 'post-devolution' public policy in the UK 1998-2012. Social Policy and Administration 48(7), pp. 757-781. (10.1111/spol.12062)
DeNora, T. (2000) Music in Everyday Life. Cambridge: Cambridge University Press.
Ferguson, G. (2006) Language Planning in Education. Edinburgh: Edinburgh University Press. Fishman, J. (1991) Reversing Language Shift, Clevedon, Avon: Multilingual Matters. Hill, S. (2007) Blerwytirhwng? The Place of Welsh Pop Music. Aldershot: Ashgate Publishing. Hodges, Rh a Prys, C. (2019) The community as a language planning crossroads: macro and micro language planning in communities in Wales, Current Issues in Language Planning, 20:3, 207-225, DOI: 10.1080/14664208.2018.1495370
Hodges, Rh; et al. (2015) Defnyddio’r Gymraeg yn y Gymuned: Astudiaeth Ymchwil. Caerdydd: Llywodraeth Cymru. Hodges, Rh. (2014) Hodges, Rh 2014) ‘Caught in the middle: Parents’ perceptions of new Welsh speakers’ language use: The case of Cwm Rhymni, south Wales’ in Zeszyty Łużyckie/ Sorbian Review 48. 93-113. Hodges, Rh. (2012) Welsh-medium Education and parental incentives – the case of the Rhymni Valley, Caerffili’ in International Journal of Bilingual Education and Bilingualism 2012. 1-19. Hogan-Brun, G & O’Rourke, B (2019) The Palgrave Handbook of Minority Languages and Communities (Pennod Daniel Cunliffe ar Minority Languages and Social Media) Labov, W., (2006) The Social Stratification of English in New York City. Cambridge: Cambridge University Press Lewis, G. (2008) Hawl i’r Gymraeg. Talybont: Y Lolfa Llywodraeth Cymru (2017) Cymraeg 2050: Miliwn o Siaradwyr. Caerdydd: Llywodraeth Cymru Llywodraeth Cymru (2019) Mwy na Geiriau: Cynllun Gweithredu 2019-2020. Gofal da, gofal dwyieithog. Madoc-Jones, I., Parry, O. & Hughes, C., (2012) Minority language non-use in service settings: what we know, how we know it and what we might not know. Current Issues in Language Planning, 13(3), pp.249–262. Madoc-Jones, I., Parry, O. & Jones, D., (2013) The “Chip Shop Welsh”: Aspects of “Welsh Speaking” Identity in Contemporary Wales. Studies in Ethnicity and Nationalism, 13(3), pp.394–411. Morris, D. (2010) Welsh in the Twenty-First Century. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru Parry, R. Gwynedd (2012) Cymru’r Gyfraith: Sylwadau ar Hunaniaeth Gyfreithiol. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru. Pertot, S, Preistly, T and Williams, C.H. (2009) Rights, Promotion and Integration Issues for Minority Languages in Europe. Hampshire: Palgrave Macmillan Phillips, D. (1998) Trwy Ddulliau Chwyldro: Hanes Cymdeithas yr Iaith, 1962-92. Llandysul, Gomer. Redknap, C; Lewis, W.G, Williams, S.Rh, a Laugharne, J. (2006) Addysg Cyfrwng Cymraeg a Dwyieithog, Bangor: Ysgol Addysg Prifysgol Cymru, Bangor. Ricento, T. (gol.) (2006) An Introduction to Language Policy: Theory and Method. Malden, Oxford, Victoria: Blackwell Publishing Thomas, H. S. and Williams, C.H (2013) Parents, personalities and power: Welsh-medium schools in South-East Wales. Cardiff: University of Wales Press. Wyn Williams, I. (gol.) (2002) Gorau Arf – Hanes Sefydlu Ysgolion Cymraeg 1939-2000, Talybont: Y Lolfa
Gwefannau Defnyddiol / Useful Internet Sources :
Comisiynydd y Gymraeg: http://www.comisiynyddygymraeg.cymru/cymraeg/Pages/Hafan.aspx
Contemporary Wales (cyfnodolyn ar gael o i 1987 i 2013) http://www.uwp.co.uk/journals/contemporary-wales?language=cy
Critical Social Policy journal: http://journals.sagepub.com/toc/csp/current
Current Issues in Language Planning: http://www.tandfonline.com/loi/rclp20
Gwerddon (Cyfnodolyn Ymchwil y Coleg Cymraeg): http://www.gwerddon.cymru/cy/hafan/
International Journal of Bilingual Education and Bilingualism: http://www.tandfonline.com/toc/rbeb20/current
Llywodraeth Cymru: http://gov.wales/statistics-and-research/?lang=cy Statiaith: http://statiaith.com/blog/
Journal of Social Policy: https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-social-policy
Office of National Statistics (2012). 2011 Census: Key Statistics for Wales: https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/populationestimates/bulletins/2011censuskeystatisticsforwales/2012-12-11
Statiaith: http://statiaith.com/
UNESCO, (2009) UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger: http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?pg=00139 .
Cyrsiau sy’n cynnwys y modiwl hwn
Gorfodol mewn cyrsiau:
- L401: Polisi Cymdeithasol year 2 (BA/PC)
- L3LK: BA Cymd gyda Phol Cymd year 2 (BA/SSPW)
- L3L5: MSocSci Cymdeithaseg gyda Pholisi Cymdeithasol year 2 (MSOCSCI/CYMD)
Opsiynol mewn cyrsiau:
- X316: BA Astudiaethau Plentyndod ac Ieuenctid a Chymdeithaseg year 2 (BA/APIC)
- X318: BA Astudiaeth Plentyndod ac Ieuenctid a Pholisi Cymdeithasol year 2 (BA/APIPC)
- LM3Y: BA Cymdeithaseg&CriminologyCrimJ year 2 (BA/CCCJ)
- M93B: BA Criminology & Criminal Just (4yr with Incorp Foundation) year 2 (BA/CCJ1)
- LL3M: BA Cymdeithaseg & Health and Social Care year 2 (BA/CHSC)
- M931: BA Criminology & Criminal Justice with International Exp year 2 (BA/CJIE)
- M930: BA Criminology & Criminal Justice year 2 (BA/CRIM)
- MR95: BA Criminology&Criml Just/Italian year 2 (BA/CRIT)
- MC98: BA Criminology/Psychology year 2 (BA/CRP)
- MR94: BA Criminology/Spanish year 2 (BA/CRSP)
- X317: BA Childhood and Youth Studies and Social Policy year 2 (BA/CYSP)
- 3QV1: BA History and English Literature year 2 (BA/ELH)
- M3Q9: BA English Literature and Criminology and Criminal Justice year 2 (BA/ENC)
- MR91: BA French/Criminology&Crim'l Just year 2 (BA/FRCR)
- P3V1: BA Film Studies and History year 2 (BA/FSH)
- MR92: BA Criminology&CrimJustice/German year 2 (BA/GCR)
- V100: BA History year 2 (BA/H)
- V103: BA History and Archaeology year 2 (BA/HA)
- VV41: BA Herit, Archae & Hist year 2 (BA/HAH)
- VV42: BA Heritage, Archaeology & History with International Exp year 2 (BA/HAHIE)
- V1V9: BA History with Archaeology with International Experience year 2 (BA/HAIE)
- V1V4: BA History with Archaeology year 2 (BA/HAR)
- VW23: BA Hanes Cymru a Cherddoriaeth year 2 (BA/HCAC)
- MVX1: BA History/Criminology year 2 (BA/HCR)
- LV11: BA History/Economics year 2 (BA/HEC)
- RV11: BA History/French year 2 (BA/HFR)
- V1W6: BA History with Film Studies year 2 (BA/HFS)
- V1W7: BA History with Film Studies with International Experience year 2 (BA/HFSIE)
- RV21: BA History/German year 2 (BA/HG)
- 8B03: BA History (with International Experience) year 2 (BA/HIE)
- RV31: BA History/Italian year 2 (BA/HIT)
- V1P5: BA History with Journalism year 2 (BA/HJ)
- VW13: BA History and Music year 2 (BA/HMU)
- V1PM: BA Hanes gyda Newyddiaduraeth year 2 (BA/HN)
- LM52: BA Health & Social Care / Criminology & Criminal Justice year 2 (BA/HSCCCJ)
- LL54: BA Hlth & Scl Care/Social Policy year 2 (BA/HSCSP)
- RV41: BA History/Spanish year 2 (BA/HSP)
- LVJ1: BA Cymdeithaseg/Hanes year 2 (BA/HSW)
- V140: BA Modern & Contemporary History year 2 (BA/MCH)
- V130: BA Mediaeval and Early Modern His year 2 (BA/MEMH)
- WV33: Music & Hist & Welsh Hist (IE) year 2 (BA/MHIE)
- LM4X: BA Polisi Cymdeithasol & Criminology and Criminal Justice year 2 (BA/PCCCJ)
- LL5K: Polisi Cymdeithasol & Health and Social Care year 2 (BA/PCHSC)
- VV56: BA Philosophy and Religion year 2 (BA/PHRE)
- 3VQV: BA Philosophy and Religion and English Literature year 2 (BA/PREN)
- VVR1: BA Philosophy and Religion and French year 2 (BA/PRF)
- VVR2: BA Philosophy and Religion and German year 2 (BA/PRG)
- VVV1: BA Philosophy and Religion and History year 2 (BA/PRH)
- VVR3: BA Philosophy and Religion and Italian year 2 (BA/PRI)
- VVW3: BA Philosophy and Religion and Music year 2 (BA/PRM)
- VVR4: BA Philosophy and Religion and Spanish year 2 (BA/PRS)
- VVV2: BA Philosophy and Religion and Welsh History year 2 (BA/PRWH)
- L300: BA Sociology year 2 (BA/S)
- L31B: BA Sociology (4 year with Incorporated Foundation) year 2 (BA/S1)
- LV31: BA Sociology/History year 2 (BA/SH)
- 8Y70: BA Sociology (with International Experience) year 2 (BA/SIE)
- L41B: BA Social Policy (4 year with Incorporated Foundation) year 2 (BA/SOCP1)
- L402: BA Social Policy year 2 (BA/SOCPOL)
- LL14: BA Social Policy/Economics year 2 (BA/SPEC)
- LL1B: BA Social Policy & Economics (4yr with Incorp Foundation) year 2 (BA/SPEC1)
- LV41: BA Social Policy/History year 2 (BA/SPH)
- CL84: BA Social Policy/Psychology year 2 (BA/SPP)
- LVK1: BA Polisi Cymdeithasol/Hanes year 2 (BA/SPWH)
- LQK5: BA Polisi Cymdeithasol a Chymraeg year 2 (BA/SPWW)
- LVL1: BA Pol Cymd/Han Cymru year 2 (BA/SPWWH)
- LQH5: BA Cymdeithaseg a Chymraeg year 2 (BA/SWW)
- LVH1: BA Cymdeithaseg/Hanes Cymru year 2 (BA/SWWH)
- QV51: BA Cymraeg/History year 2 (BA/WH)
- V1VK: BA Welsh History with Archaeology year 2 (BA/WHA)
- V104: BA Welsh History and Archaeology year 2 (BA/WHAR)
- VP23: BA Welsh History and Film Studies year 2 (BA/WHFS)
- VV12: BA Welsh History/History year 2 (BA/WHH)
- LVH2: BA Welsh History/Sociology year 2 (BA/WHS)
- QVM2: BA Welsh History/Cymraeg year 2 (BA/WHW)
- V101: MArts History year 2 (MARTS/HIST)
- M932: MSocSci Criminology & Criminal Justice year 2 (MSOCSCI/CCJ)
- L302: MSocSci Sociology year 2 (MSOCSCI/S)
- L403: MSocSci Social Policy year 2 (MSOCSCI/SP)