Modiwl HAC-2009:
Cymdeithas, Iaith a Phrotest

Ffeithiau’r Modiwl

Rhedir gan School of History, Philosophy and Social Sciences

20 Credyd neu 10 Credyd ECTS

Semester 2

Trefnydd: Dr Rhian Hodges

Amcanion cyffredinol

  1. Cyflwynir prif elfennau maes Cymdeithaseg Iaith sy’n cynnwys meysydd symudiad cymdeithasol, cymdeithaseg cerddoriaeth a chynllunio a pholisi ieithyddol.

  2. Trafodir a chroniclir hanes datblygiad mudiadau iaith, cerddoriaeth brotest a maes cynllunio ieithyddol er mwyn rhoi cyd-destun priodol i’r maes.

  3. Cynhelir astudiaeth o brif ddatblygiadau mudiadau iaith a chynllunio ieithyddol ym meysydd cerddoriaeth, addysg, iechyd a’r trydydd sector yng Nghymru gan gynnwys trosolwg sylfaenol o gyd-destun cynllunio ieithyddol Ewropeaidd.

  4. Ymdrinnir â’r mudiad iaith fel symudiad cymdeithasol newydd a thrafodir polisïau a strategaethau er cynllunio yng nghyd-destun polisi cymdeithasol beirniadol ieithyddol wedi’u gwreiddio mewn fframwaith damcaniaethol ehangach.

  5. Trafodir yn feirniadol brif strategaethau a pholisïau iaith ym maes addysg, iechyd a’r trydydd sector yng Nghymru fel astudiaethau achos hollbwysig yn natblygiad y maes Cymdeithaseg Iaith.

Cynnwys cwrs

Ymdrinia’r modiwl hwn â’r mudiad iaith fel symudiad cymdeithasol newydd gan olrhain hanes a chymdeithaseg ymgyrchoedd iaith yng Nghymru a chanolbwyntio ar rôl a dylanwad canu protest yng Nghymru a thu hwnt. Yn ogystal, ffocws amlwg i’r modiwl hwn yw cynnig trosolwg effeithiol o ddatblygiadau polisi iaith a chynllunio ieithyddol yng Nghymru o safbwynt hanesyddol, beirniadol a damcaniaethol. Cyflwynir cerrig milltir ddeddfwriaethol nodweddiadol y maes.

Ymhellach, cynigir y modiwl hwn cyd-destun Ewropeaidd perthnasol sy’n darparu trosolwg cychwynnol o sefydliadau a deddfwriaethau allweddol i faes cynllunio ieithyddol. Yna, yr ymdreiddir i feysydd allweddol maes polisi a chynllunio ieithyddol yng Nghymru sef meysydd addysg cyfrwng Cymraeg, iechyd yng Nghymru a’r trydydd sector yng Nghymru yn benodol er mwyn asesu eu cyfraniad i ddatblygiadau cymdeithaseg iaith yn y Gymru gyfoes.

Meini Prawf

da

Da C- i B+ Dangos dealltwriaeth a gwybodaeth dda a pheth ymdriniaeth feirniadol o theorïau a phersbectifau ym maes mudiadau iaith, cymdeithaseg cerddoriaeth, cynllunio ieithyddol a pholisi iaith . Dangos dealltwriaeth a gwybodaeth dda a pheth ymdriniaeth feirniadol o rôl mudiadau iaith fel symudiad cymdeithasol newydd gan gynnig trosolwg addas ac effeithiol a pheth ymdriniaeth feirniadol o brif hanfodion maes cynllunio ieithyddol a pholisi iaith yng Nghymru.

trothwy

Trothwy D- i D+ Dangos ymwybyddiaeth sylfaenol o theorïau a phersbectifau ym maes mudiadau iaith, cymdeithaseg cerddoriaeth, cynllunio ieithyddol a pholisi iaith. Dangos ymwybyddiaeth sylfaenol o rôl mudiadau iaith fel symudiad cymdeithasol gan gynnig trosolwg sylfaenol o brif hanfodion maes cynllunio ieithyddol a pholisi iaith yng Nghymru yn ogystal.

C- i C+

C- i B+ Dangos dealltwriaeth dda o theorïau a phersbectifau ym maes mudiadau iaith, cymdeithaseg cerddoriaeth, cynllunio ieithyddol a pholisi iaith . Dangos dealltwriaeth dda o rôl mudiadau iaith fel symudiad cymdeithasol newydd gan gynnig trosolwg effeithiol o brif hanfodion maes cynllunio ieithyddol a pholisi iaith yng Nghymru yn ogystal.

ardderchog

A- i A+ Medru ymdrin yn feirniadol â theorïau a phersbectifau ym maes mudiadau iaith, cymdeithaseg cerddoriaeth, cynllunio ieithyddol a pholisi iaith . Dangos dealltwriaeth arbennig a’r gallu i werthuso’n feirniadol rôl mudiadau iaith fel symudiad cymdeithasol newydd gan gynnig trosolwg a dadansoddiad gwreiddiol o brif hanfodion maes cynllunio ieithyddol a pholisi iaith yng Nghymru yn ogystal.

Canlyniad dysgu

    1. Arddangos dealltwriaeth a gwerthfawrogiad eang o hanes mudiadau iaith yng Nghymru.

    2. Dangos dealltwriaeth o ddamcaniaethau ‘symudiad cymdeithasol newydd’

    3. Dangos ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o brif rôl gwahanol ddulliau o brotest ac adeiladu consensws.

    4. Medru gwerthuso’n feirniadol datblygiad polisi a chynllunio ieithyddol o fewn y fframweithiau damcaniaethol addas.

    5. Deall a dadansoddi’r feirniadol brif gysyniadau allweddol maes Cynllunio Ieithyddol yng Nghymru.

    6. Cyflwyno darpariaeth Gymraeg o fewn bywyd cyhoeddus yng Nghymru mewn modd beirniadol.

Dulliau asesu

Math Enw Disgrifiad Pwysau
Cyflwyniad Llafar 50
Aseiniad 50

Strategaeth addysgu a dysgu

Oriau
Lecture 24
Seminar 11
Private study 172

Sgiliau Trosglwyddadwy

  • Llythrennedd - Medrusrwydd mewn darllen ac ysgrifennu drwy amrywiaeth o gyfryngau
  • Hunanreolaeth - Gallu gweithio mewn ffordd effeithlon, prydlon a threfnus. Gallu edrych ar ganlyniadau tasgau a digwyddiadau, a barnu lefelau o ansawdd a phwysigrwydd
  • Archwilio - Gallu ymchwilio ac ystyried dewisiadau eraill
  • Adalw gwybodaeth - Gallu mynd at wahanol ac amrywiol ffynonellau gwybodaeth
  • Sgiliau Rhyngbersonol - Gallu gofyn cwestiynau, gwrando'n astud ar atebion a'u harchwilio
  • Dadansoddi Beirniadol & Datrys Problem - Gallu dadelfennu a dadansoddi problemau neu sefyllfaoedd cymhleth. Gallu canfod atebion i broblemau drwy ddadansoddiadau ac archwilio posibiliadau
  • Cyflwyniad - Gallu cyflwyno gwybodaeth ac esboniadau yn glir i gynulleidfa. Trwy gyfryngau ysgrifenedig neu ar lafar yn glir a hyderus.
  • Gwaith Tîm - Gallu cydweithio'n adeiladol ag eraill ar dasg gyffredin, ac/neu fod yn rhan o dîm gweithio o ddydd i ddydd
  • Mentora - Gallu cefnogi, helpu, arwain, ysbrydoli ac/neu hyfforddi eraill
  • Gofalu - Dangos consyrn am eraill; gofalu am blant, pobl ag anableddau ac/neu'r henoed
  • Rheloaeth - Gallu defnyddio, cydlynu a rheoli adnoddau (dynol, ffisegol ac/neu ariannol)
  • Dadl - Gallu cyflwyno, trafod a chyfiawnhau barn neu lwybr gweithredu, naill ai gydag unigolyn neu mewn grwˆp ehangach
  • Hunanymwybyddiaeth & Ystyried - Bod yn ymwybodol o'ch cryfderau, gwendidau, nodau ac amcanion eich hun. Gallu adolygu ,cloriannu a myfyrio'n rheolaidd ar eich perfformiad eich hun ac eraill.
  • Arweinyddiaeth - Gallu arwain a rheoli, datblygu cynlluniau gweithredu ac amcanion, cynnig arweiniad a chyfarwyddyd i eraill, ac ymdopi â'r pwysau sy'n gysylltiedig ag awdurdod o'r fath

Adnoddau

Rhestrau Darllen Bangor (Talis)

http://readinglists.bangor.ac.uk/modules/hac-2009.html

Rhestr ddarllen

Adnoddau / Rhestr Ddarllen / Resources/Reading List :

Awdur / Author

Bl. / Yr
Teitl ayyb / Title etc Arzoz, X. (2008) Respecting linguistic diversity in the European Union Amsterdam; Philadelphia: J. Benjamins Pub. Co Bochel, H. (2014) Social Policy [e-lyfr] Hoboken : Taylor and Francis. Yn enwedig pennod 4 “The Politics and Governance of Social Policy” a 4 “Devolution and Social Policy” Chaney, P. & Wincott, D. (2014) Envisioning the third sector's welfare role: Critical discourse analysis of 'post-devolution' public policy in the UK 1998-2012. Social Policy and Administration 48(7), pp. 757-781. (10.1111/spol.12062) DeNora, T. (2000) Music in Everyday Life. Cambridge: Cambridge University Press.

Ferguson, G. (2006) Language Planning in Education. Edinburgh: Edinburgh University Press. Fishman, J. (1991) Reversing Language Shift, Clevedon, Avon: Multilingual Matters. Hill, S. (2007) Blerwytirhwng? The Place of Welsh Pop Music. Aldershot: Ashgate Publishing. Hodges, Rh a Prys, C. (2019) The community as a language planning crossroads: macro and micro language planning in communities in Wales, Current Issues in Language Planning, 20:3, 207-225, DOI: 10.1080/14664208.2018.1495370

Hodges, Rh; et al. (2015) Defnyddio’r Gymraeg yn y Gymuned: Astudiaeth Ymchwil. Caerdydd: Llywodraeth Cymru. Hodges, Rh. (2014) Hodges, Rh 2014) ‘Caught in the middle: Parents’ perceptions of new Welsh speakers’ language use: The case of Cwm Rhymni, south Wales’ in Zeszyty Łużyckie/ Sorbian Review 48. 93-113. Hodges, Rh. (2012) Welsh-medium Education and parental incentives – the case of the Rhymni Valley, Caerffili’ in International Journal of Bilingual Education and Bilingualism 2012. 1-19. Hogan-Brun, G & O’Rourke, B (2019) The Palgrave Handbook of Minority Languages and Communities (Pennod Daniel Cunliffe ar Minority Languages and Social Media) Labov, W., (2006) The Social Stratification of English in New York City. Cambridge: Cambridge University Press Lewis, G. (2008) Hawl i’r Gymraeg. Talybont: Y Lolfa Llywodraeth Cymru (2017) Cymraeg 2050: Miliwn o Siaradwyr. Caerdydd: Llywodraeth Cymru Llywodraeth Cymru (2019) Mwy na Geiriau: Cynllun Gweithredu 2019-2020. Gofal da, gofal dwyieithog. Madoc-Jones, I., Parry, O. & Hughes, C., (2012) Minority language non-use in service settings: what we know, how we know it and what we might not know. Current Issues in Language Planning, 13(3), pp.249–262. Madoc-Jones, I., Parry, O. & Jones, D., (2013) The “Chip Shop Welsh”: Aspects of “Welsh Speaking” Identity in Contemporary Wales. Studies in Ethnicity and Nationalism, 13(3), pp.394–411. Morris, D. (2010) Welsh in the Twenty-First Century. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru Parry, R. Gwynedd (2012) Cymru’r Gyfraith: Sylwadau ar Hunaniaeth Gyfreithiol. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru. Pertot, S, Preistly, T and Williams, C.H. (2009) Rights, Promotion and Integration Issues for Minority Languages in Europe. Hampshire: Palgrave Macmillan Phillips, D. (1998) Trwy Ddulliau Chwyldro: Hanes Cymdeithas yr Iaith, 1962-92. Llandysul, Gomer. Redknap, C; Lewis, W.G, Williams, S.Rh, a Laugharne, J. (2006) Addysg Cyfrwng Cymraeg a Dwyieithog, Bangor: Ysgol Addysg Prifysgol Cymru, Bangor. Ricento, T. (gol.) (2006) An Introduction to Language Policy: Theory and Method. Malden, Oxford, Victoria: Blackwell Publishing Thomas, H. S. and Williams, C.H (2013) Parents, personalities and power: Welsh-medium schools in South-East Wales. Cardiff: University of Wales Press. Wyn Williams, I. (gol.) (2002) Gorau Arf – Hanes Sefydlu Ysgolion Cymraeg 1939-2000, Talybont: Y Lolfa

Gwefannau Defnyddiol / Useful Internet Sources :

Comisiynydd y Gymraeg: http://www.comisiynyddygymraeg.cymru/cymraeg/Pages/Hafan.aspx

Contemporary Wales (cyfnodolyn ar gael o i 1987 i 2013) http://www.uwp.co.uk/journals/contemporary-wales?language=cy

Critical Social Policy journal: http://journals.sagepub.com/toc/csp/current

Current Issues in Language Planning: http://www.tandfonline.com/loi/rclp20

Gwerddon (Cyfnodolyn Ymchwil y Coleg Cymraeg): http://www.gwerddon.cymru/cy/hafan/

International Journal of Bilingual Education and Bilingualism: http://www.tandfonline.com/toc/rbeb20/current

Llywodraeth Cymru: http://gov.wales/statistics-and-research/?lang=cy Statiaith: http://statiaith.com/blog/

Journal of Social Policy: https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-social-policy

Office of National Statistics (2012). 2011 Census: Key Statistics for Wales: https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/populationestimates/bulletins/2011censuskeystatisticsforwales/2012-12-11

Statiaith: http://statiaith.com/

UNESCO, (2009) UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger: http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?pg=00139 .

Cyrsiau sy’n cynnwys y modiwl hwn

Gorfodol mewn cyrsiau:

Opsiynol mewn cyrsiau: