Astudiaeth yn datgelu diffyg cefnogaeth ar gyfer 'clustnodi' cronfa cyffuriau canser

Mae'r cyhoedd yn gwrthwynebu’r gronfa cyffuriau canser, ond yn cefnogi’r system brisio newydd ar gyfer meddyginiaethau wedi eu brandio, yn ôl astudiaeth newydd.

Pan ofynnwyd a ddylai’r GIG dalu mwy am gyffuriau canser o’i gymharu â meddyginiaethau ar gyfer cyflwr yr un mor ddifrifol, dywedodd y mwyafrif o’r 4,118 o bobl a holwyd ar draws Prydain na ddylent.

Fodd bynnag, ffafriwyd meddyginiaethau os oeddent yn cyflawni meini prawf asesu gwerth meddyginiaethau newydd fel rhan o’r cynllun prisio wedi’i seilio ar werth. Cyflwynir hyn fis Ionawr 2014.  Ffafriwyd triniaethau os oeddent ar gyfer afiechydon difrifol, os oeddent yn lleihau’r baich ar ofalwyr, neu os oeddent ar gyfer afiechydon nad oedd unrhyw driniaethau eraill ar eu cyfer.  Ffafriwyd meddyginiaethau arloesol yn unig os oeddent yn cynnig manteision sylweddol i iechyd.

Ymchwil Prifysgol Bangor yw’r arolwg mwyaf o’i fath. Darganfu’r ymchwil nad oes cefnogaeth i resymeg yr Adran Iechyd ar gyfer y Gronfa Cyffuriau Canser. Y rhesymeg yma yw bod cymdeithas yn rhoi gwerth llawer uwch ar fanteision iechyd i gleifion gyda chanser, a chymryd fod popeth arall yn gyfartal, na manteision i gleifion sy’n dioddef o gyflyrau eraill.  Tra bo’r gronfa ar gael i gleifion yn Lloegr yn unig, am gost flynyddol o £200m, canfu’r ymchwilwyr bod barn y cyhoedd yn gytûn â pholisïau’r GIG yng Nghymru a’r Alban, nad ydynt yn clustnodi Cronfa Cyffuriau Canser benodol.

Ond cefnogwyd yn eang ddiwygiad y Llywodraeth i’r ffordd y mae’r GIG yn talu am feddyginiaethau wedi eu brandio, sydd i’w gyflwyno mewn ymateb i bryderon nad yw’r system brisio gyfredol yn hyrwyddo arloesi na mynediad digonol i gleifion.

Dywedodd un o awduron yr astudiaeth, Yr Athro Dyfrig Hughes, y dylai’r Llywodraeth gyfiawnhau parhau'r Gronfa Cyffuriau Canser yn ystod y cyfnod hwn o ddirwasgiad, nad yw’r GIG yn ddiogel rhagddo.

Meddai: "Mae cyllido triniaethau canser cost uchel yn fater emosiynol yn amlwg, a gwleidyddion sydd i benderfynu ar y paramedrau y mae’r GIG yn talu amdanynt. Fodd bynnag, mae yna gyflyrau yr un mor ofidus sy’n effeithio ar gleifion sydd yr un mor haeddiannol, ond nid oes ganddynt fynediad at gyllidebau wedi’u clustnodi. Ymddengys bod neilltuo canser yn annheg, ond mae’n rhywbeth yr ymdrinnir ag ef, gobeithio, yn y system brisio wedi’i seilio ar werth, system sy’n cael cefnogaeth y cyhoedd."

Mae’r ymchwil, a gynhaliwyd gan Warren Linley a Dyfrig Hughes yn y Ganolfan Economeg Iechyd a Gwerthuso Meddyginiaethau, i’w chyhoeddi yn y cyfnodolyn ‘Health Economics’.

Dyddiad cyhoeddi: 15 Awst 2012