Modiwl QCL-1018:
Disgrifio Iaith

Ffeithiau’r Modiwl

Rhedir gan School of Arts, Culture and Language

20.000 Credyd neu 10.000 Credyd ECTS

Semester 2

Trefnydd: Dr Peredur Webb-Davies

Amcanion cyffredinol

Mae’r modiwl cyfrwng Cymraeg hwn yn cyflwyno myfyrwyr i gysyniadau craidd sy’n ymwneud â strwythur ieithyddol iaith, ac mae'n ddelfrydol ar gyfer myfyrwyr sydd ar gyrsiau sy'n ymwneud ag iaith, ieithyddiaeth a/neu lenyddiaeth.

Gan ddefnyddio’r iaith Gymraeg fel sail i'r drafodaeth, bydd myfyrwyr yn dysgu sut i ddisgrifio gramadeg iaith Byddwn yn canolbwyntio ar nodweddion gramadegol iaith gyfoes, gan gynnwys sut i ddisgrifio system sain iaith, trefn geiriau iaith, y ffordd y mae geiriau’n cael eu dosbarthu (rhannau ymadrodd), strwythur mewnol geiriau, a geirfa iaith. Yn dibynnu ar ddiddordebau iaith y myfyrwyr, gallwn edrych ar a dysgu am ieithoedd fel Saesneg, Ffrangeg, a/neu Sbaeneg hefyd, yn ogystal a'r Gymraeg.

Bydd myfyrwyr hefyd yn trafod a dysgu am bethau fel: y gwahaniaethau gramadegol sydd yn bodoli ar draws gwahanol ieithoedd, sut mae ieithoedd yn effeithio ar ei gilydd yn ramadegol oherwydd cydgyffwrdd mewn cymdeithas, sut mae pobl ddwyieithog yn cyfuno eu hieithoedd o fewn yr un sgwrs neu frawddeg, sut mae ieithoedd yn perthyn i'w gilydd yn hanesyddol, a sut mae modd disgrifio amrywiaeth tafodieithol mewn modd ieithyddol.

Nid oes angen cefndir ieithyddol er mwyn cymryd y modiwl. Bydd ffocws union ieithoedd y modiwl yn dibynnu ar ddiddordebau penodol y myfyrwyr sydd yn y dosbarth.

Cynnwys cwrs

Bydd myfyrwyr yn dysgu am e.e.

  • Sut i ddosbarthu a chategoreiddio geiriau mewn iaith
  • Trefn geiriau'r Gymraeg ac ieithoedd eraill
  • Morffoleg y Gymraeg ac ieithoedd eraill (h.y. strwythur mewnol geiriau)
  • Seineg a ffonoleg y Gymraeg ac ieithoedd eraill
  • Sut i ddisgrifio amrywiaeth tafodieithol yn y Gymraeg
  • Dylanwad ieithoedd ar ei gilydd mewn cyd-destun dwyieithog, gan gynnwys cyfnewid cod (code-switching), ymyrraeth ieithyddol (linguistic interference) a benthyg geiriau.
  • Pynciau ieithyddol eraill perthnasol a diddorol fel sydd yn briodol i ddiddordeb y myfyrwyr sydd yn cymryd y modiwl.

Meini Prawf

trothwy

Gafael sylfaenol ar nodweddion ieithyddol creiddiol iaith. Gallu cyfyngedig i adnabod rhai o’r nodweddion hyn mewn testunau llafar ac ysgrifenedig. Gallu cyfyngedig i gymharu nodweddion amlwg o ramadeg gwahanol ieithoedd. Yn arddangos lefel sylfaenol o allu mewn trawsgrifio seiniau iaith gan ddefnyddio symbolau seinegol. Yn arddangos gwybodaeth sylfaenol cyfyngedig o’r ffyrdd y mae nodweddion ieithyddol iaith wedi newid yn y gorffennol a sut y gall strwythur newid yn y dyfodol. Yn gwneud defnydd sylfaenol o arddull ysgrifennu academaidd ac yn arddangos gallu cyfyngedig mewn cyflwyno syniadau perthnasol a chysyniadau mewn ffurf ysgrifenedig neu ar lafar.

da

Gafael dda ar nodweddion ieithyddol creiddiol iaith. Gallu adnabod rhai o’r nodweddion hyn mewn testunau llafar ac ysgrifenedig. Gallu cymharu nodweddion amlwg o ramadeg gwahanol ieithoedd. Yn arddangos gallu mewn trawsgrifio seiniau iaith gan ddefnyddio symbolau seinegol. Yn arddangos gwybodaeth sylfaenol o’r ffyrdd y mae nodweddion iaith wedi newid yn y gorffennol a sut y gall y strwythur newid yn y dyfodol. Yn gwneud defnydd da o arddull ysgrifennu academaidd ac yn arddangos gallu mewn cyflwyno syniadau perthnasol a chysyniadau mewn ffurf ysgrifenedig neu ar lafar.

ardderchog

Gafael ardderchog ar nodweddion ieithyddol creiddiol iaith. Gallu uchel i adnabod rhai o’r nodweddion hyn mewn testunau llafar ac ysgrifenedig. Gallu uchel i gymharu nodweddion amlwg o ramadeg gwahanol ieithoedd eraill. Yn arddangos lefel uchel o allu mewn trawsgrifio seiniau iaith gan ddefnyddio symbolau seinegol. Yn arddangos gwybodaeth sylfaenol eang o’r ffyrdd y mae nodweddion ieithyddol iaith wedi newid yn y gorffennol a sut y gall y strwythur newid yn y dyfodol. Yn gwneud defnydd ardderchog o arddull ysgrifennu academaidd ac yn arddangos gallu uchel mewn cyflwyno syniadau perthnasol a chysyniadau mewn ffurf ysgrifenedig neu ar lafar.

Canlyniad dysgu

  1. Bydd myfyrwyr yn gallu dangos dealltwriaeth o’r gwahaniaethau a’r tebygrwyddau gramadegol mwyaf amlwg ieithoedd sydd yn gyfarwydd iddynt.

  2. Bydd myfyrwyr yn gallu dangos gwybodaeth o ffyrdd y mae ieithoedd yn gallu dylanwadu ar ei gilydd mewn sefyllfaoedd dwyieithog.

  3. Bydd myfyrwyr yn gallu adnabod, enwi a dadansoddi nodweddion ieithyddol sylfaenol iaith mewn enghreifftiau o iaith ysgrifenedig a/neu llafar, yn enwedig yn y Gymraeg.

  4. Bydd myfyrwyr yn ennyn dealltwriaeth sylfaenol o brif nodweddion gramadegol y Gymraeg a/neu'r Saesneg a/neu Ffrangeg a/neu Sbaeneg, gan gynnwys seineg, ffonoleg, morffoleg, gramadeg a geirfa.

Dulliau asesu

Math Enw Disgrifiad Pwysau
ADDRODDIAD Cwestiynau dadansoddi gramadeg

Cwestiynau fydd yn gofyn i fyfyrwyr allu adnabod a disgrifio'r gramadeg a welir mewn darn o ddata ieithyddol Cymraeg, ac hefyd ateb cwestiynau ateb-byr yn trafod gramadeg iaith.

 40.00
TRAETHAWD Cwestiynau traethawd byr

Ateb nifer o gwestiynau ar ramadeg iaith ar ffurf traethodau byr.

 60.00

Strategaeth addysgu a dysgu

Oriau
Tutorial

Tiwtorial gyda gweithgareddau/trafodaethau/adolygu.

 5
Lecture

Darlith ryngweithiol.

 22
Private study

Adolygu, darllen, cyflawni asesiadau, dod i siarad a'r darlithydd yn ei oriau swyddfa, ayb.

 173

Sgiliau Trosglwyddadwy

  • Llythrennedd - Medrusrwydd mewn darllen ac ysgrifennu drwy amrywiaeth o gyfryngau
  • Defnyddio cyfrifiaduron - Medrusrwydd wrth ddefnyddio ystod o feddalwedd cyfrifiadurol
  • Hunanreolaeth - Gallu gweithio mewn ffordd effeithlon, prydlon a threfnus. Gallu edrych ar ganlyniadau tasgau a digwyddiadau, a barnu lefelau o ansawdd a phwysigrwydd
  • Archwilio - Gallu ymchwilio ac ystyried dewisiadau eraill
  • Adalw gwybodaeth - Gallu mynd at wahanol ac amrywiol ffynonellau gwybodaeth
  • Sgiliau Rhyngbersonol - Gallu gofyn cwestiynau, gwrando'n astud ar atebion a'u harchwilio
  • Dadansoddi Beirniadol & Datrys Problem - Gallu dadelfennu a dadansoddi problemau neu sefyllfaoedd cymhleth. Gallu canfod atebion i broblemau drwy ddadansoddiadau ac archwilio posibiliadau
  • Cyflwyniad - Gallu cyflwyno gwybodaeth ac esboniadau yn glir i gynulleidfa. Trwy gyfryngau ysgrifenedig neu ar lafar yn glir a hyderus.
  • Gwaith Tîm - Gallu cydweithio'n adeiladol ag eraill ar dasg gyffredin, ac/neu fod yn rhan o dîm gweithio o ddydd i ddydd
  • Dadl - Gallu cyflwyno, trafod a chyfiawnhau barn neu lwybr gweithredu, naill ai gydag unigolyn neu mewn grwˆp ehangach
  • Hunanymwybyddiaeth & Ystyried - Bod yn ymwybodol o'ch cryfderau, gwendidau, nodau ac amcanion eich hun. Gallu adolygu ,cloriannu a myfyrio'n rheolaidd ar eich perfformiad eich hun ac eraill.

Sgiliau pwnc penodol

  • Writing & scholarly conventions - students will be able to present data, argumentation, findings and references in written form in keeping with the conventions current in language science and English language studies to an advanced standard.
  • Analysis & interpretation skills - students will be able to analyse and interpret data accurately and to draw appropriate conclusions based on the application of appropriate analytic and theoretical frameworks available in linguistics and English language studies.
  • Problem solving - students will be able to evidence sophisticated problem-solving skills in formulating problems (factual, empirical, theoretical) in precise terms, identifying key issues, and developing the confidence to address challenging problems using a variety of different approaches
  • Personal organisation - students will develop the ability to undertake self-directed study and learning with appropriate time-management
  • Learning to learn - students will learn to reflect upon, modify and improve their learning strategies
  • Information technology - students will develop the ability to use computing and IT skills in order to find, store, interpret and present information, to produce a range of electronic documents and to use software confidently
  • Effective communication - students will develop the ability to communicate effectively, appropriately and confidently, in a range of contexts, to different audience types, and making use of a range of supporting materials
  • Working effectively with others - students will develop the ability to work well with others as part of a group or a team
  • Awareness of and appreciation for linguistic and cultural differences - students will develop an awareness of and an appreciation for the range and nature of linguistic and cultural diversity.
  • Knowledge of the nature of language origins, change and use - students will demonstrate detailed knowledge phenomena and findings relating to the nature of language origins, the way language changes, and factors involved in and affecting language use.
  • Knowledge of linguistic theory and application - students will demonstrate a detailed knowledge of terms, issues, principles, aspects and best practices related to the study of human language and linguistics.
  • Understanding of the nature and organisation of language - students will demonstrate detailed knowledge of observations and findings relating to various aspects of linguistic phenomena and organization.
  • Understanding the nature of commonalities and differences across languages - students will demonstrate detailed knowledge of phenomena and findings relating to universals and diversity exhibited by and across languages.
  • Knowledge of the relationship between language and society, culture, and/or embodied experience - students will demonstrate detailed knowledge of phenomena and findings relating to the complex interdependent relationship between language, society culture and/or embodied experience.
  • Understanding of the nature of bi/multilingualism - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to the nature of bilingual and multilingual individuals and communities.

Adnoddau

Goblygiadau o ran adnoddau ar gyfer myfyrwyr

Module textbooks and readings should all be available via the library, so students are not required to purchase their own textbooks.

Rhestrau Darllen Bangor (Talis)

http://readinglists.bangor.ac.uk/modules/qcl-1018.html

Rhestr ddarllen

Talis title: QCL-1018 Disgrifio Iaith [Describing Language]

Cyrsiau sy’n cynnwys y modiwl hwn

Gorfodol mewn cyrsiau:

Opsiynol mewn cyrsiau: