Modiwl HTC-3132:
Rhyfel Mawr trwy lygaid y Cym.

Ffeithiau’r Modiwl

Rhedir gan School of History, Law and Social Sciences

20.000 Credyd neu 10.000 Credyd ECTS

Amcanion cyffredinol

Bydd 'Y Rhyfel Mawr trwy lygaid y Cymry' yn cynnig arolwg eang o ddylanwad y Rhyfel Mawr ar bobl Cymru, ac ar ddiwylliant Cymreig a Chymraeg. Ni fydd yr astudiaeth yn cyfyngu ei hunan i ddigwyddiadau 1914-18, ond yn hytrach bydd yn trafod y cyfnod o 1880 i'r presennol. Byddwn yn cychwyn trwy edrych ar sut oedd y Cymry yn edrych ar eu safle yn y byd yn y degawdau cyn y Rhyfel, ac yn ystyried effaith yr ymladd ar feddylfryd y Cymry ar y pryd, ac yn y degawdau ers y cadoediad. Wrth astudio sut mae'r Rhyfel wedi cael ei bortreadu a'i gofio yn y Gymraeg byddwn yn dadansoddi sut mae’r newidiadau yn y coffáu yn adlewyrchu’r sefyllfa gyfredol yng Nghymru.

Cynnwys cwrs

(Wythnos 1) Cyflwyniad Darlith 1 - Adrodd hanes y Rhyfel Sut mae’r ddealltwriaeth o’r Rhyfel Mawr wedi newid dros y degawdau Seminar 1 - Trafodaeth o sut mae’r myfyrwyr yn edrych ar y Rhyfel; Dadansoddi delweddau poblogaidd o'r rhyfel ar y teledu, gan roi sylw arbennig i raglen Y Rhwyg (1988), a gyflwynwyd gan Dr John Davies (Wythnos 2) 1880-1914 Darlith 2 - Sôn am ryfel; poeni am ryfel; paratoi at ryfel; ysu am ryfel? Darlith 3 - Gorffennaf i Awst 1914 (Wythnos 3) Gwleidyddiaeth: Lloyd George, y Rhyddfrydwyr a’r Sosialwyr Darlith 4 - Cymeriad Lloyd George; Cyfraniad Lloyd George; Chwedl Lloyd George; Atgofion Lloyd George Darlith 5 - Sosialwyr a’r Rhyfel (Wythnos 4) Her i’r hen syniadau am wareiddiad Darlith 6 - Gwrthwynebwyr Cydwybodol; Merched Cymru a’r Rhyfel Seminar 2 - Ymladd a gwrthod ymladd: Sosialwyr a’r Rhyfel / Gwrthwynebwyr Cydwybodol. Dadansoddi’r disgrifiadau a gafwyd yn y wasg o’r rhai a wrthwynebodd y Rhyfel (Wythnos 5) Ennill y Rhyfel; colli’r heddwch Darlith 7 – Buddugoliaeth Lloyd George? Cytundeb Versailles Darlith 8 – Dirwasgiad a Dadrithiad: y 1920au; Gwersi 1914 a’r ymgais i gymodi â Hitler: y 1930au (Wythnos 6) Yn sgil y Dadrithio Darlith 9 – Ymateb llenyddol yn y degawdau ar ôl 1918: chwedl Hedd Wyn; All Quiet on the Western Front Seminar 3 – Dadansoddi agweddau gwleidyddion Cymreig a Phrydeinig (gan gynnwys David Davies) tuag at yr ymgyrch heddwch yn y degawdau rhwng y rhyfeloedd; dadansoddi’r gwrthwynebiad a welwyd yng Nghymru i’r Ail Ryfel Byd, a’i gymharu â dadleuon y rhai a gefnogai’r ymgyrch (Wythnos 7) Y Llewod a’r Asynnod Darlith 10: Trafodaeth y 1960au: ‘Lions led by Donkeys’; pwysleisio ffolineb a gwastraff y rhyfel Seminar 4 – Dadansoddi cynnwys a phwysigrwydd cyfres fawr The Great War (BBC, 1964) (Wythnos 8) Conundrum ‘y ddau Ffrynt Gorllewinol’ Darlith 11: Y gwahaniaeth rhwng maes y gad a fodolodd yn Ffrainc a Fflandrys rhwng 1914 a 1918 a’r un dychmygol sy’n gread y cenedlaethau a edrychai nôl mewn syndod a braw Seminar 5 – Trafod yr amrywiol ffyrdd y mae’r Cymry wedi coffâu brwydr Mametz; dadansoddi rhaglen Mametz (S4C, 1987) (Wythnos 9) Atgofion hen wŷr Darlith 12 - Trafferthion gydag atgofion cyn-filwyr, er gwaethaf eu hatyniad amlwg Seminar 6 – Dadansoddi atgofion y cyn-filwyr Griffith Williams, Bob Owen a’r gwrthwynebydd cydwybodol Ithel Davies, a thrafod eu dilysrwydd (Wythnos 10) Hanes Diwylliannol y Rhyfel Darlith 13 - Rhoi’r cyfan mewn i gyd-destun diwylliannol Seminar 7 – Dadansoddi’r modd y portreadir y Rhyfel Mawr yn y Gymraeg heddiw, gan astudio cyfres Lleisiau’r Rhyfel Mawr (S4C, 2008) + Sesiwn ar gyfer cyflwyniadau’r myfyrwyr

Meini Prawf

trothwy

Trothwy: D- - D+ Er mwyn ennill credyd dylai’r myfyrwyr ddangos dealltwriaeth a gwybodaeth sylfaenol o hanes y Rhyfel Mawr a’i effaith ar Gymru. Fe ddylent allu adnabod y prif ffyrdd yr effeithiwyd ar gymdeithas a diwylliant yng Nghymru gan y Rhyfel.

da

Da: C- - B+ Er mwyn ennill graddau uwch yn y modiwl hwn, disgwylir i’r myfyrwyr ymateb yn feirniadol i gwestiynau sy’n cael eu gofyn am ddylanwad y Rhyfel Mawr ar bobl Cymru. Bydd yna ymwybyddiaeth o’r hanesyddiaeth ar y pwnc. Byddent yn gallu ymateb i gwestiynau traethawd / cyflwyniad mewn modd argyhoeddiadol.

ardderchog

Rhagorol : A- - A* Er mwyn ennill y graddau uchaf disgwylir i’r myfyrwyr gynnig dehongliadau gwreiddiol o’r ffeithiau hanesyddol, gan gyferbynnu effaith y Rhyfel ar Gymru â’r effaith ar wledydd eraill. Byddent yn gallu dangos eu bod nhw’n ystyried ac yn cyfeirio at waith a dadleuon haneswyr sefydledig, ond eu bod nhw’n gallu cymryd rhan mewn dadleuaeth. Disgwylir hefyd iddynt drafod iaith, arddull a syniadau’r testunau mewn modd treiddgar ac arloesol.

Canlyniad dysgu

  1. dangos eu bod wedi datblygu dealltwriaeth gref o effaith y Rhyfel Mawr ar gymdeithas a diwylliant yng Nghymru

  2. dangos dealltwriaeth ac ymwybyddiaeth o’r newidiadau a fu mewn dehongliad y Cymry o’r Rhyfel, a deall y cysylltiad rhwng datblygiadau cymdeithasol yn y degawdau wedi’r Rhyfel, a’r newidiadau yn sut oedd y Cymry yn deall digwyddiadau 1914-18

  3. asesu dogfennau hanesyddol gwahanol a’u defnyddio mewn modd gwrthrychol a beirniadol er mwyn asesu pa agweddau o ymateb y Cymry i’r Rhyfel a gafodd yr effeithiau mwyaf dwys

  4. datblygu ac ymestyn eu sgiliau dadansoddol a beirniadol trwy ddefnyddio cyfryngau diwylliannol gwahanol: barddoniaeth, hunangofiannau, rhaglenni ffeithiol, delweddau gweledol a thystiolaeth gan lygad-dystion

  5. casglu gwybodaeth o ffynonellau amrywiol, a lleoli ac ystyried y wybodaeth honno o fewn cyd-destun gwleidyddol, hanesyddol a chymdeithasol

  6. datblygu eu sgiliau cyfathrebu, ar lafar ac ysgrifenedig

Dulliau asesu

Strategaeth addysgu a dysgu

Oriau
 

  1. Darlithoedd: 14 awr dros 10 wythnos.

  2. Seminarau: 6 awr dros 10 wythnos.

  3. Diwrnod o gyflwyniadau ar ddiwedd y modiwl (5 awr)

  4. Yn ogystal, bydd deunydd addysgiadol ychwanegol ar gael i’r myfyrwyr trwy’r Porth, gan gynnwys recordiad o seminar yr Athro Syr Deian Hopkin (Chwefror 2014) a recordiadau o ddarlithoedd cynhadledd ‘Creithiau: Dylanwad y Rhyfel Mawr ar Gymdeithas a Diwylliant yng Nghymru’ (Ionawr 2014).

 

Cyrsiau sy’n cynnwys y modiwl hwn

Gorfodol mewn cyrsiau:

Opsiynol mewn cyrsiau: