Modiwl QCL-2245:
Ieithyddiaeth Gymraeg

Ffeithiau’r Modiwl

Rhedir gan School of Arts, Culture and Language

20.000 Credyd neu 10.000 Credyd ECTS

Semester 1

Trefnydd: Dr Peredur Webb-Davies

Amcanion cyffredinol

Mae’r modiwl cyfrwng Cymraeg hwn yn astudio’r iaith Gymraeg yn ei chyd-destun ieithyddol, yn benodol gramadeg a defnydd yr iaith.

Bydd myfyrwyr yn edrych yn fanwl ar agweddau gramadegol yr iaith Gymraeg lafar, gan ddadansoddi’r Gymraeg o’I chymharu ag ieithoedd eraill adnabyddus y byd (e.e. Saesneg), gan astudio mewn peth dyfnder rhai nodweddion o ffonoleg, seineg, morffoleg, cystrawen a geirfa’r Gymraeg. Bydd gramadeg yn cael ei ddadansoddi mewn ystod o ddisgyrsiau, cyfryngau a pheuoedd sydd yn cynrychioli defnydd y Gymraeg ym mhob agwedd o’i defnydd fel cyfrwng iaith gyfoes.

Cyflwynir hefyd drafodaethau damcaniaethol creiddiol ar agweddau o ramadeg a defnydd y Gymraeg. Bydd myfyrwyr yn edrych ar ddefnydd y Gymraeg mewn datblygiadau diweddar ym maes technoleg newydd, e.e. datblygiad ieithyddiaeth corpws ac iaith y We, a byddant hefyd yn trafod agweddau’n ymwneud â dwyieithrwydd, megis cyfnewid cod Cymraeg-Saesneg (a Chymraeg-Sbaeneg), newid iaith yn deillio o gyffwrdd iaith, a materion yn ymwneud â marwolaeth iaith.

Pan fo hynny’n berthnasol bydd y modiwl hwn yn adeiladu ar ac yn datblygu’r sgiliau a’r wybodaeth a enillwyd yn QCL1145 (Disgrifio’r Gymraeg).

Amcanion:
1. Ennill gwybodaeth ganolraddol o nodweddion ffonolegol, seinegol, morffolegol, geiriol a chystrawennol y Gymraeg.
2. Dysgu sut i adnabod a thrafod gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg mewn iaith lafar ac ysgrifenedig.
3. Dysgu sut i ddadansoddi ac adnabod amrywiaeth ieithyddol yn y Gymraeg mewn ystod eang o ddisgyrsiau, cyfryngau, peuoedd a chyweiriau.
4. Dysgu am agweddau pobl at yr iaith Gymraeg ac at ddwyieithrwydd.
5. Dysgu am ddyfodol yr iaith Gymraeg a nodweddion sy'n ymwneud â symud iaith a newid iaith.
6. Ennill gwybodaeth o sefyllfa bresennol y Gymraeg o ran e.e. defnydd y Gymraeg mewn cymdeithas, y Gymraeg yn y cyfryngau newydd, ayyb.

Cynnwys cwrs

Bydd myfyrwyr yn dysgu am bynciau fel:

  1. Ffonoleg ac orthograffeg y Gymraeg
  2. Treiglo yn y Gymraeg
  3. Morffoleg y Gymraeg (canolraddol)
  4. Cystrawen Cymraeg llafar
  5. Agweddau at y Gymraeg ac at ddwyieithrwydd
  6. Geirfa'r Gymraeg ac amrywiaeth tafodieithol (canolraddol)
  7. Presennol a dyfodol yr iaith Gymraeg o safbwynt gymdeithasol a gramadegol, gan gynnwys ystyried amrywiaeth sosioieithyddol Cymraeg
  8. Symud iaith a dirywiad iaith yn y cyd-destun Cymraeg
  9. Strwythur cyfnewid cod yn y Gymraeg

Meini Prawf

trothwy

Gradd D:
Gafael sylfaenol ar brif nodweddion ieithyddol y Gymraeg. Gallu cyfyngedig mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Gallu cyfyngedig mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws peuoedd a chyweiriau. Gallu cyfyngedig mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg gyda gramadeg ieithoedd eraill. Yn arddangos gallu sylfaenol mewn trawsgrifio Cymraeg tafodieithol gan ddefnyddio symbolau seinegol ac o hyn o beth yn gallu gwahaniaethu rhwng gwahanol systemau sain tafodieithol. Yn arddangos gallu ganolraddol cyfyngedig o’r ffyrdd y mae nodweddion ieithyddol y Gymraeg wedi newid yn y gorffennol a sut y gall ei strwythur newid yn y dyfodol. Yn dangos dealltwriaeth gyfyngedig o’r iaith Gymraeg yn ei chyd-destun cymdeithasol cyfredol. Yn gwneud defnydd sylfaenol o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu cyfyngedig mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.

da

Gradd B:
Gafael dda ar brif nodweddion ieithyddol y Gymraeg. Gallu mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Gallu mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws peuoedd a chyweiriau. Gallu mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg gyda gramadeg ieithoedd eraill. Yn arddangos gallu canolraddol mewn trawsgrifio Cymraeg tafodieithol gan ddefnyddio symbolau seinegol ac o hyn o beth yn gallu gwahaniaethu rhwng gwahanol systemau sain tafodieithol. Yn arddangos gallu ganolraddol dda o’r ffyrdd y mae nodweddion ieithyddol y Gymraeg wedi newid yn y gorffennol a sut y gall ei strwythur newid yn y dyfodol. Yn dangos dealltwriaeth dda o’r iaith Gymraeg yn ei chyd-destun cymdeithasol cyfredol. Yn gwneud defnydd da o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.

ardderchog

Gradd A:
Gafael ardderchog ar brif nodweddion ieithyddol y Gymraeg. Gallu uchel mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Gallu uchel mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws peuoedd a chyweiriau. Gallu uchel mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg gyda gramadeg ieithoedd eraill. Yn arddangos meistrolaeth mewn trawsgrifio Cymraeg tafodieithol gan ddefnyddio symbolau seinegol ac o hyn o beth yn gallu gwahaniaethu gyda gallu uchel rhwng gwahanol systemau sain tafodieithol. Yn arddangos gallu ganolraddol uchel o’r ffyrdd y mae nodweddion ieithyddol y Gymraeg wedi newid yn y gorffennol a sut y gall ei strwythur newid yn y dyfodol. Yn dangos dealltwriaeth ardderchog o’r iaith Gymraeg yn ei chyd-destun cymdeithasol cyfredol. Yn gwneud defnydd ardderchog o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu uchel mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.

Canlyniad dysgu

  1. Bydd myfyrwyr yn gallu dangos gwybodaeth ganolraddol o nodweddion ffonolegol, seinegol, morffolegol, geiriol a chystrawennol y Gymraeg.

  2. Bydd myfyrwyr yn gallu adnabod a thrafod gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg mewn iaith lafar ac ysgrifenedig.

  3. Bydd myfyrwyr yn gallu dadansoddi ac adnabod amrywiaeth ieithyddol yn y Gymraeg mewn ystod eang o ddisgyrsiau, cyfryngau, peuoedd a chyweiriau.

  4. Bydd myfyrwyr yn gallu dangos gwybodaeth o sefyllfa bresennol y Gymraeg o ran e.e. defnydd y Gymraeg mewn cymdeithas, dyfodol y Gymraeg, agweddau at y Gymraeg, a’r Gymraeg yn y cyfryngau newydd.

Dulliau asesu

Math Enw Disgrifiad Pwysau
Traethawd 60.00
Arholiad ar-lein 40.00

Strategaeth addysgu a dysgu

Oriau
Lecture

Darlith 2 awr bob wythnos

 22
Seminar

Seminar 1 awr bob pythefnos

 5
Private study

Yn eu hamser eu hun, disgwylir i fyfyrwyr wneud darllen pellach, i fynd drwy'r deunyddiadu a drafodwyd yn y dosbarth ac i wneud ymchwil pellach ar y pynciau, ac i baratoi aseiniadau.

 149
Tutorial

Anogir myfyrwyr i weld eu darlithydd ar sail un-i-un yn ystod eu horiau swyddfa sy'n cael eu hysbysebu (neu drwy apwyntiad) er mwyn trafod materion sy'n ymwneud â chynnwys y modiwl, i gael eglurhad ar bynciau a hrafodaethau, ac i drafod adborth ar aseiniadau ac ymarferion dosbarth.

2
Private study

Darllen penodol - bydd myfyrwyr yn derbyn darlleniadau angenrheidiol bob wythnos (o tua 2 awr) ar bwnc darlith yr wythnos honno (bydd rhai mewn Cymraeg a rhai mewn Saesneg).

 22

Sgiliau Trosglwyddadwy

  • Llythrennedd - Medrusrwydd mewn darllen ac ysgrifennu drwy amrywiaeth o gyfryngau
  • Defnyddio cyfrifiaduron - Medrusrwydd wrth ddefnyddio ystod o feddalwedd cyfrifiadurol
  • Hunanreolaeth - Gallu gweithio mewn ffordd effeithlon, prydlon a threfnus. Gallu edrych ar ganlyniadau tasgau a digwyddiadau, a barnu lefelau o ansawdd a phwysigrwydd
  • Archwilio - Gallu ymchwilio ac ystyried dewisiadau eraill
  • Adalw gwybodaeth - Gallu mynd at wahanol ac amrywiol ffynonellau gwybodaeth
  • Sgiliau Rhyngbersonol - Gallu gofyn cwestiynau, gwrando'n astud ar atebion a'u harchwilio
  • Dadansoddi Beirniadol & Datrys Problem - Gallu dadelfennu a dadansoddi problemau neu sefyllfaoedd cymhleth. Gallu canfod atebion i broblemau drwy ddadansoddiadau ac archwilio posibiliadau
  • Cyflwyniad - Gallu cyflwyno gwybodaeth ac esboniadau yn glir i gynulleidfa. Trwy gyfryngau ysgrifenedig neu ar lafar yn glir a hyderus.
  • Gwaith Tîm - Gallu cydweithio'n adeiladol ag eraill ar dasg gyffredin, ac/neu fod yn rhan o dîm gweithio o ddydd i ddydd
  • Dadl - Gallu cyflwyno, trafod a chyfiawnhau barn neu lwybr gweithredu, naill ai gydag unigolyn neu mewn grwˆp ehangach

Sgiliau pwnc penodol

  • Understanding of the nature of bi/multilingualism - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to the nature of bilingual and multilingual individuals and communities.
  • Writing & scholarly conventions - students will be able to present data, argumentation, findings and references in written form in keeping with the conventions current in language science and English language studies.
  • Analysis & interpretation skills - students will be able to analyse, interpret data accurately, and draw appropriate conclusions based on the application of appropriate analytic and theoretical frameworks available in linguistics and English language studies.
  • Research skills - students will be able undertake independent research, involving formulating a research question, identifying and deploying appropriate linguistic methodology (theoretical or empirical) and data collection techniques (theoretical, experimental or field-based), and the selection and application of appropriate theoretical frameworks in order to adequately address the research question.
  • Evaluation & reflection - students will be able to critically evaluate a particular position, viewpoint or argument in relation to a specific area of investigation. They will be able to reflect on the efficacy of a particular approach, practice or performance, and moderate these as a consequence in order to achieve specific goals.
  • Effective communication - students will develop the ability to communicate effectively, appropriately and confidently, in a range of contexts, to different audience types, and making use of a range of supporting materials
  • Learning to learn - students will learn to reflect, modify and improve their learning strategies
  • Awareness of and appreciation for linguistic and cultural differences - students will develop an awareness of and an appreciation for the range and nature of linguistic and cultural diversity
  • Knowledge of the relationship between language and society, culture, and/or embodied experience - students will demonstrate detailed knowledge of phenomena and findings relating to the complex interdependent relationship between language, society culture and/or embodied experience.
  • Understanding of the nature and organization of language - students will demonstrate familiarity with observations and findings relating to various aspects of linguistic phenomena and organization.
  • Understanding the nature of commonalities and differences across languages - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to universals and diversity exhibited by and across languages.
  • Knowledge of the nature of language origins, change and use - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to the nature of language origins, the way language changes, and factors involved in and affecting language use.

Adnoddau

Cyrsiau sy’n cynnwys y modiwl hwn

Gorfodol mewn cyrsiau:

Opsiynol mewn cyrsiau: