Modiwl QCL-2245:
Ieithyddiaeth Gymraeg

Ffeithiau’r Modiwl

Rhedir gan School of Languages, Literatures, Linguistics and Media

20 Credyd neu 10 Credyd ECTS

Semester 1

Trefnydd: Dr Peredur Webb-Davies

Amcanion cyffredinol

Mae’r modiwl cyfrwng Cymraeg hwn yn astudio’r iaith Gymraeg yn ei chyd-destun ieithyddol, yn benodol gramadeg a defnydd yr iaith.

Bydd myfyrwyr yn edrych yn fanwl ar agweddau gramadegol yr iaith Gymraeg lafar, gan ddadansoddi’r Gymraeg o’I chymharu ag ieithoedd eraill adnabyddus y byd (e.e. Saesneg), gan astudio mewn peth dyfnder rhai nodweddion o ffonoleg, seineg, morffoleg, cystrawen a geirfa’r Gymraeg. Bydd gramadeg yn cael ei ddadansoddi mewn ystod o ddisgyrsiau, cyfryngau a pheuoedd sydd yn cynrychioli defnydd y Gymraeg ym mhob agwedd o’i defnydd fel cyfrwng iaith gyfoes.

Cyflwynir hefyd drafodaethau damcaniaethol creiddiol ar agweddau o ramadeg a defnydd y Gymraeg. Bydd myfyrwyr yn edrych ar ddefnydd y Gymraeg mewn datblygiadau diweddar ym maes technoleg newydd, e.e. datblygiad ieithyddiaeth corpws ac iaith y We, a byddant hefyd yn trafod agweddau’n ymwneud â dwyieithrwydd, megis cyfnewid cod Cymraeg-Saesneg (a Chymraeg-Sbaeneg), newid iaith yn deillio o gyffwrdd iaith, a materion yn ymwneud â marwolaeth iaith.

Pan fo hynny’n berthnasol bydd y modiwl hwn yn adeiladu ar ac yn datblygu’r sgiliau a’r wybodaeth a enillwyd yn QCL1145 (Disgrifio’r Gymraeg).

Amcanion:
1. Ennill gwybodaeth ganolraddol o nodweddion ffonolegol, seinegol, morffolegol, geiriol a chystrawennol y Gymraeg.
2. Dysgu sut i adnabod a thrafod gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg mewn iaith lafar ac ysgrifenedig.
3. Dysgu sut i ddadansoddi ac adnabod amrywiaeth ieithyddol yn y Gymraeg mewn ystod eang o ddisgyrsiau, cyfryngau, peuoedd a chyweiriau.
4. Dysgu am agweddau pobl at yr iaith Gymraeg ac at ddwyieithrwydd.
5. Dysgu am ddyfodol yr iaith Gymraeg a nodweddion sy'n ymwneud â symud iaith a newid iaith.
6. Ennill gwybodaeth o sefyllfa bresennol y Gymraeg o ran e.e. defnydd y Gymraeg mewn cymdeithas, y Gymraeg yn y cyfryngau newydd, ayyb.

Cynnwys cwrs

Bydd myfyrwyr yn dysgu am bynciau fel:

  1. Ffonoleg ac orthograffeg y Gymraeg
  2. Treiglo yn y Gymraeg
  3. Morffoleg y Gymraeg (canolraddol)
  4. Cystrawen Cymraeg llafar
  5. Agweddau at y Gymraeg ac at ddwyieithrwydd
  6. Geirfa'r Gymraeg ac amrywiaeth tafodieithol (canolraddol)
  7. Presennol a dyfodol yr iaith Gymraeg o safbwynt gymdeithasol a gramadegol, gan gynnwys ystyried amrywiaeth sosioieithyddol Cymraeg
  8. Symud iaith a dirywiad iaith yn y cyd-destun Cymraeg
  9. Strwythur cyfnewid cod yn y Gymraeg

Meini Prawf

trothwy

Gradd D:
Gafael sylfaenol ar brif nodweddion ieithyddol y Gymraeg. Gallu cyfyngedig mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Gallu cyfyngedig mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws peuoedd a chyweiriau. Gallu cyfyngedig mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg gyda gramadeg ieithoedd eraill. Yn arddangos gallu sylfaenol mewn trawsgrifio Cymraeg tafodieithol gan ddefnyddio symbolau seinegol ac o hyn o beth yn gallu gwahaniaethu rhwng gwahanol systemau sain tafodieithol. Yn arddangos gallu ganolraddol cyfyngedig o’r ffyrdd y mae nodweddion ieithyddol y Gymraeg wedi newid yn y gorffennol a sut y gall ei strwythur newid yn y dyfodol. Yn dangos dealltwriaeth gyfyngedig o’r iaith Gymraeg yn ei chyd-destun cymdeithasol cyfredol. Yn gwneud defnydd sylfaenol o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu cyfyngedig mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.

da

Gradd B:
Gafael dda ar brif nodweddion ieithyddol y Gymraeg. Gallu mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Gallu mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws peuoedd a chyweiriau. Gallu mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg gyda gramadeg ieithoedd eraill. Yn arddangos gallu canolraddol mewn trawsgrifio Cymraeg tafodieithol gan ddefnyddio symbolau seinegol ac o hyn o beth yn gallu gwahaniaethu rhwng gwahanol systemau sain tafodieithol. Yn arddangos gallu ganolraddol dda o’r ffyrdd y mae nodweddion ieithyddol y Gymraeg wedi newid yn y gorffennol a sut y gall ei strwythur newid yn y dyfodol. Yn dangos dealltwriaeth dda o’r iaith Gymraeg yn ei chyd-destun cymdeithasol cyfredol. Yn gwneud defnydd da o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.

ardderchog

Gradd A:
Gafael ardderchog ar brif nodweddion ieithyddol y Gymraeg. Gallu uchel mewn adnabod yr agweddau rhain mewn testunau llafar/ysgrifenedig. Gallu uchel mewn dadansoddi amrywiaeth yn nodweddion y Gymraeg ar draws peuoedd a chyweiriau. Gallu uchel mewn cymharu gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg gyda gramadeg ieithoedd eraill. Yn arddangos meistrolaeth mewn trawsgrifio Cymraeg tafodieithol gan ddefnyddio symbolau seinegol ac o hyn o beth yn gallu gwahaniaethu gyda gallu uchel rhwng gwahanol systemau sain tafodieithol. Yn arddangos gallu ganolraddol uchel o’r ffyrdd y mae nodweddion ieithyddol y Gymraeg wedi newid yn y gorffennol a sut y gall ei strwythur newid yn y dyfodol. Yn dangos dealltwriaeth ardderchog o’r iaith Gymraeg yn ei chyd-destun cymdeithasol cyfredol. Yn gwneud defnydd ardderchog o arddull ysgrifennu academaidd ac yn dangos gallu uchel mewn cyflwyno syniadau a chysyniadau perthnasol mewn ffurf ysgrifienedig a llafar.

Canlyniad dysgu

  1. Bydd myfyrwyr yn gallu dangos gwybodaeth ganolraddol o nodweddion ffonolegol, seinegol, morffolegol, geiriol a chystrawennol y Gymraeg.

  2. Bydd myfyrwyr yn gallu adnabod a thrafod gwahanol nodweddion o ramadeg y Gymraeg mewn iaith lafar ac ysgrifenedig.

  3. Bydd myfyrwyr yn gallu dadansoddi ac adnabod amrywiaeth ieithyddol yn y Gymraeg mewn ystod eang o ddisgyrsiau, cyfryngau, peuoedd a chyweiriau.

  4. Bydd myfyrwyr yn gallu dangos gwybodaeth o sefyllfa bresennol y Gymraeg o ran e.e. defnydd y Gymraeg mewn cymdeithas, dyfodol y Gymraeg, agweddau at y Gymraeg, a’r Gymraeg yn y cyfryngau newydd.

Dulliau asesu

Math Enw Disgrifiad Pwysau
Traethawd 60
Arholiad ar-lein 40

Strategaeth addysgu a dysgu

Oriau
Lecture

Darlith 2 awr bob wythnos

 22
Seminar

Seminar 1 awr bob pythefnos

 5
Private study

Yn eu hamser eu hun, disgwylir i fyfyrwyr wneud darllen pellach, i fynd drwy'r deunyddiadu a drafodwyd yn y dosbarth ac i wneud ymchwil pellach ar y pynciau, ac i baratoi aseiniadau.

 149
Tutorial

Anogir myfyrwyr i weld eu darlithydd ar sail un-i-un yn ystod eu horiau swyddfa sy'n cael eu hysbysebu (neu drwy apwyntiad) er mwyn trafod materion sy'n ymwneud â chynnwys y modiwl, i gael eglurhad ar bynciau a hrafodaethau, ac i drafod adborth ar aseiniadau ac ymarferion dosbarth.

2
Private study

Darllen penodol - bydd myfyrwyr yn derbyn darlleniadau angenrheidiol bob wythnos (o tua 2 awr) ar bwnc darlith yr wythnos honno (bydd rhai mewn Cymraeg a rhai mewn Saesneg).

 22

Sgiliau Trosglwyddadwy

  • Llythrennedd - Medrusrwydd mewn darllen ac ysgrifennu drwy amrywiaeth o gyfryngau
  • Defnyddio cyfrifiaduron - Medrusrwydd wrth ddefnyddio ystod o feddalwedd cyfrifiadurol
  • Hunanreolaeth - Gallu gweithio mewn ffordd effeithlon, prydlon a threfnus. Gallu edrych ar ganlyniadau tasgau a digwyddiadau, a barnu lefelau o ansawdd a phwysigrwydd
  • Archwilio - Gallu ymchwilio ac ystyried dewisiadau eraill
  • Adalw gwybodaeth - Gallu mynd at wahanol ac amrywiol ffynonellau gwybodaeth
  • Sgiliau Rhyngbersonol - Gallu gofyn cwestiynau, gwrando'n astud ar atebion a'u harchwilio
  • Dadansoddi Beirniadol & Datrys Problem - Gallu dadelfennu a dadansoddi problemau neu sefyllfaoedd cymhleth. Gallu canfod atebion i broblemau drwy ddadansoddiadau ac archwilio posibiliadau
  • Cyflwyniad - Gallu cyflwyno gwybodaeth ac esboniadau yn glir i gynulleidfa. Trwy gyfryngau ysgrifenedig neu ar lafar yn glir a hyderus.
  • Gwaith Tîm - Gallu cydweithio'n adeiladol ag eraill ar dasg gyffredin, ac/neu fod yn rhan o dîm gweithio o ddydd i ddydd
  • Dadl - Gallu cyflwyno, trafod a chyfiawnhau barn neu lwybr gweithredu, naill ai gydag unigolyn neu mewn grwˆp ehangach

Sgiliau pwnc penodol

  • Understanding of the nature of bi/multilingualism - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to the nature of bilingual and multilingual individuals and communities.
  • Writing & scholarly conventions - students will be able to present data, argumentation, findings and references in written form in keeping with the conventions current in language science and English language studies.
  • Analysis & interpretation skills - students will be able to analyse, interpret data accurately, and draw appropriate conclusions based on the application of appropriate analytic and theoretical frameworks available in linguistics and English language studies.
  • Research skills - students will be able undertake independent research, involving formulating a research question, identifying and deploying appropriate linguistic methodology (theoretical or empirical) and data collection techniques (theoretical, experimental or field-based), and the selection and application of appropriate theoretical frameworks in order to adequately address the research question.
  • Evaluation & reflection - students will be able to critically evaluate a particular position, viewpoint or argument in relation to a specific area of investigation. They will be able to reflect on the efficacy of a particular approach, practice or performance, and moderate these as a consequence in order to achieve specific goals.
  • Effective communication - students will develop the ability to communicate effectively, appropriately and confidently, in a range of contexts, to different audience types, and making use of a range of supporting materials
  • Learning to learn - students will learn to reflect, modify and improve their learning strategies
  • Awareness of and appreciation for linguistic and cultural differences - students will develop an awareness of and an appreciation for the range and nature of linguistic and cultural diversity
  • Knowledge of the relationship between language and society, culture, and/or embodied experience - students will demonstrate detailed knowledge of phenomena and findings relating to the complex interdependent relationship between language, society culture and/or embodied experience.
  • Knowledge of the nature of language origins, change and use - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to the nature of language origins, the way language changes, and factors involved in and affecting language use.
  • Understanding of the nature and organization of language - students will demonstrate familiarity with observations and findings relating to various aspects of linguistic phenomena and organization.
  • Understanding the nature of commonalities and differences across languages - students will demonstrate familiarity with phenomena and findings relating to universals and diversity exhibited by and across languages.

Adnoddau

Cyrsiau sy’n cynnwys y modiwl hwn

Gorfodol mewn cyrsiau:

Opsiynol mewn cyrsiau: