Rydym angen eich help i gyrraedd 25 erbyn 25
Eich Llais
Yn dilyn lansio’r ymgyrch 25 erbyn 25, gwahoddwyd cydweithwyr i gyflwyno syniadau a mentrau ar sut y gallai’r Brifysgol leihau ei charbon.
Derbyniodd ein hymgyrch ‘Eich Llais’ dros 40 o gynigion gan fyfyrwyr a staff a gafodd eu hasesu gan banel o gynrychiolwyr ar draws y Brifysgol a’u lansio yn ystod cinio anffurfiol gyda’r Is-Ganghellor, yr Athro Edmund Burke.
Dyma’r prosiectau sydd wedi derbyn cyllid gan y Brifysgol:
YNNI Treialu Campws Digidol/Clyfar - £10,000 o gyllid
Syniad gan: Dr Noel Bristow, Darlithydd - Rheoli Data Piblinell IoT yn yr Ysgol Cyfrifiadureg a Pheirianneg Electronig
Cychwyn ar dreialu’r dechnoleg synhwyrydd gofod ddiweddaraf yn un o’n hadeiladau addysgu allweddol. Gan ganolbwyntio i ddechrau ar ychydig o fannau wedi'u hamserlennu byddwn yn ceisio deall yn well y defnydd o amser real, yn ogystal ag amodau atmosfferig a'i ddefnydd o ynni. Bydd y data hwn yn llywio sut mae'r adeilad yn cael ei reoli a'i optimeiddio ar gyfer y defnyddwyr, ac yn ysgogi rheolaeth fwy effeithlon ar adnoddau. Felly bydd y gronfa gychwynnol hon yn caniatáu i gydweithwyr ddatblygu ar y theori a’r wybodaeth sydd ganddynt a gallu treialu mewn sefyllfa wirioneddol, ac yna gwerthuso a deall sut y gellir dehongli data a chael gwerth.
Bydd y data yn edrych ar bethau fel: Patrymau defnydd ystafell, canfod gollyngiadau ac ansawdd aer/tymheredd/lleithder.
Ynni Ymchwilio i newid posibl i beiriant chwilio Prifysgol carbon negatif - £850 o gyllid
Syniad gan: Verity Edwards-Scott, myfyriwr israddedig o'r Ysgol Gwyddorau Meddygol ac Iechyd
Awgrymodd Verity y dylai'r Brifysgol symud ei pheiriant chwilio o Google i Ecosia, sy'n carbon-negyddol. Mae Ecosia yn defnyddio elw o'r peiriant chwilio i ariannu plannu coed ledled y byd.
Gan fod yn rhaid i bopeth a wnawn fel rhan o'r ymgyrch 25 erbyn 25 fod yn seiliedig ar dystiolaeth, rhaid ymchwilio'n llawn i symud i beiriant chwilio newydd. Mae’r Is-ganghellor felly wedi cytuno ar gyllid o £850 ar gyfer prosiect ymchwil Ysgol Busnes Bangor, i gynnal adolygiad systematig o lenyddiaeth ar gyfer adroddiadau academaidd ac anacademaidd ar effeithiau amgylcheddol a gwerthoedd peiriannau chwilio.
Cynhaliwyd prosiect ymchwil gan Dr Edward Jones a Cem Soner, o Ysgol Busnes Bangor a edrychodd ar nodweddion amgylcheddol a pherfformiad gwahanol beiriannau chwilio.
TEITHIO Storfa beiciau wedi'i diogelu'n llawn. - £9,300 o gyllid
Syniad gan: Dr Eleanor Warren-Thomas, Cymrawd Ymchwil NERC/IIASA yn yr Ysgol y Gwyddorau Naturiol
Teimlai Eleanor y dylai teithio llesol ar feic gael ei gefnogi'n fwy trwy ddarparu storfa feiciau gwbl ddiogel, sydd yn arbennig o bwysig ar gyfer beiciau trydan, gan eu bod yn fwy agored i ladrad oherwydd eu gwerth uchel.
Mae cyllid wedi'i gytuno ar gyfer gosod storfa feiciau allanol ddiogel, dan do. Mae'r lloches berchnogol wedi'i dylunio ar gyfer storio hyd at 10 beic a bydd clo mynediad Salto wedi'i osod arni. Mae lleoliad cysgodfannau storio beiciau i'w diffinio a'u cytuno.
Cydnabuwyd hefyd bod angen mwy o raciau beiciau heb eu gorchuddio mewn ardaloedd o gampws Porthaethwy a thu allan i Pontio, ac mae cyllid wedi'i gytuno ar gyfer 15 rac arall.
GWASTRAFF Prynu mygiau teithio wedi’u brandio a photeli dŵr i leihau gwastraff mewn mannau arlwyo’r Brifysgol - £5,300
Syniad gan: Dr Katherine Jones – Uwch Ddarlithydd mewn Sŵoleg, Ysgol Gwyddorau Naturiol
Awgrymodd Katherine fod y Brifysgol yn hyrwyddo gostyngiad o 20c ar ddiodydd poeth mewn mannau arlwyo yn y Brifysgol pan fydd myfyrwyr a staff yn defnyddio eu mygiau eu hunain.
Mae'r VC wedi darparu cyllid ar gyfer mygiau teithio 25 erbyn 25. Bydd y rhain yn fygiau ecogyfeillgar, wedi'u gwneud o blastig wedi'i ailgylchu a'i roi i ffwrdd mewn mannau arlwyo ar y campws.
Ni fydd y bocsys bwyd a ddarperir i staff sy’n gweithio mewn Diwrnodau Agored bellach yn cynnwys potel blastig o ddŵr. I hyrwyddo hyn, bydd mannau arlwyo'r Brifysgol yn rhoi 25 wrth 25 o boteli dŵr brand.
Trwy newid ein harferion bob dydd, hyd yn oed ychydig, gallwn leihau ein defnydd o ynni a lleihau allyriadau carbon cenedlaethol.
Dyma rai pethau syml y gallwch chi eu gwneud yn syth i leihau eich ôl-troed carbon:
Peidio dim ond lled-ddiffodd dyfeisiadau
Y ffordd symlaf i bawb gyfrannu at 25 erbyn 25 yw trwy ddiffodd unrhyw ddyfeisiadau trydanol yn llwyr pan nad ydynt yn cael eu defnyddio. Efallai mai dim ond eich golau neu'ch cyfrifiadur fyddai hynny, neu efallai beiriant dadansoddi nad oes rhaid ei adael ymlaen trwy’r amser.
A pheidiwch â gadael gwefrwyr ymlaen pan nad ydyn nhw'n gwefru!
Efallai fod y pethau hyn yn ymddangos fel newidiadau bach ond gyda chymuned yn y brifysgol o dros 10,000 o bobl, mae pob newid bach, gyda’i gilydd, yn gwneud gwahaniaeth mawr.
Gwisgo siwmper!
O ran gwresogi, ystyriwch droi eich thermostat i lawr a gwisgo ychydig o haenau ychwanegol yn lle hynny. Mae gwisgo dillad mewn haenau yn eich cynhesu trwy ddal aer nesaf at eich corff.
Defnyddiwch y cwmwl!
Mae ôl-troed carbon ein gweithgarwch digidol yn aml yn cael ei anghofio… pa mor wyrdd yw eich arferion e-bost?
Mae ôl-troed carbon e-byst yn cael ei fesur yn bennaf trwy’r ynni a ddefnyddir i redeg dyfeisiau digidol ac isadeiledd y rhwydwaith pŵer. Amcangyfrifir bod allyriadau cyfartalog e-bost cyffredin yn 4g o CO2, tra bod allyriadau ar gyfer e-bost ag atodiadau mawr ynghlwm wrtho gymaint â 50g o CO2.
Defnyddiwch ddolenni i’r cwmwl bob amser yn lle cynnwys atodiadau, cadwch eich troedyn e-bost yn rhydd o graffeg, a dad-danysgrifiwch o restrau postio nad ydych yn eu darllen mwyach - mae hyn yn ffordd hawdd o leihau ein hôl-troed carbon digidol.
Meddyliwch am sut rydych yn teithio i’r gwaith
Mae pob milltir nad ydych chi'n ei deithio mewn car yn arbediad enfawr o ran CO2e
Ystyriwch gymryd rhan mewn cynllun rhannu lifft neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus lle gallwch. Os nad yw pen eich taith yn rhy bell i ffwrdd, gall beicio neu gerdded fod o fudd i'r blaned yn ogystal â'ch iechyd a'ch lles.
Oeddech chi’n gwybod: Gyrru i'r gwaith neu astudio o bell? Wel, mae dal y trên o gymharu â gyrru car petrol cyffredin dros yr un pellter yn cynhyrchu 5 gwaith yn llai o garbon.
Lleihau, ailddefnyddio, ailgylchu!
Mae gan bob cynnyrch a brynwn ôl-troed carbon; bydd yr ynni a ddefnyddir wrth ei gynhyrchu a’i gludo atoch wedi achosi rhyw gymaint o allyriadau carbon.
Ailddefnyddiwch lle bynnag y bo modd ac ailgylchwch pan nad oes angen rhywbeth arnoch mwyach.
Defnyddiwch y Bin Brown
Mae pob tunnell o wastraff bwyd sy’n cael ei ailgylchu yn hytrach na’i anfon i safle tirlenwi yn atal hyd at 1 tunnell o CO2 rhag mynd i mewn i’r atmosffer – felly rhowch eich gwastraff bwyd yn y cadi brown i gael ei gasglu
Oeddech chi’n gwybod: Mae anfon gwastraff bin du i safleoedd tirlenwi yn creu dros 22 gwaith yn fwy o allbwn carbon nag ailgylchu
Achosi newid fesul diferyn
Roedd ein defnydd o ddŵr yn 2020/21 yn cyfateb i lenwi 33 pwll nofio maint Olympaidd. Mae angen i ni i gyd chwarae ein rhan i leihau ein defnydd o ddŵr lle bynnag y bo modd. Pethau syml megis diffodd y tap tra byddwch yn brwsio eich dannedd, cael cawodydd byrrach yn hytrach na chael bath, ac wrth wneud paned - dim ond berwi faint o ddŵr sydd ei angen arnoch.
Pryd bynnag y byddwch yn sylwi bod dŵr yn diferu, yn y seston, yn y gawod neu o’r tap, rhowch wybod cyn gynted â phosibl i gwasanaethaucampws@bangor.ac.uk
Oeddech chi’n gwybod? Pe bai pob oedolyn yn y Deyrnas Unedig yn anfon un e-bost yn llai, gallai arbed 16,433 tunnell o garbon y flwyddyn - sy'n cyfateb i gymryd 3,334 o geir diesel oddi ar y ffordd.