Yr Athro Ray Karl yn llwyddo i ddenu dros £575,000 mewn grant cydweithredol
Mae'r Athro Ray Karl, sy'n Athro Archaeoleg a Threftadaeth ym Mhrifysgol Bangor, yn gyd-arweinydd y project 'Cyd-gynhyrchu safbwyntiau amgen am dreftadaeth goll' sydd wedi ennill grant gwerth oddeutu £575,000 o dan geisiadau 'Cymunedau Cysylltiedig' Cyngor Ymchwil y Celfyddydau a’r Dyniaethau.
Yr Athro Karl fydd yn arwain y project gyda Dr Jonathan Roberts o Ysgol Cyfrifiadureg Bangor, a byddant yn cydweithio gyda'r ysgol Cyfrifiadureg ym Mhrifysgol Aberystwyth, yr ysgol Archaeoleg ym Mhrifysgol Fetropolitan Manceinion ac Ymddiriedolaeth Archeolegol Gwynedd. Mae hyn yn adeiladu ar broject £100,000 Cyngor Ymchwil y Celfyddydau a'r Dyniaethau: 'Safbwyntiau amgen ar dreftadaeth goll Gwynedd’, ac mae’n canlyn llwyddiant arall yn gynharach eleni gyda grant ymchwil AHRC gwerth £867,000 ar gyfer y project ‘Ewrop yr Iwerydd ac Oesoedd y Metal (AMEA): cwestiynau am iaith gydranedig’, a arweiniwr gan yr Athro John T. Koch yng Nghanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Aberystwyth ac a gyd-gyfarwyddir gan yr Athro Karl a’r Athro Syr Barry Cunliffe ym Mhrifysgol Rhydychen.
Bydd y project yn canolbwyntio ar gynhyrchu data treftadaeth ar y cyd â chymunedau lleol. Bydd ffotograffau o arteffactau treftadaeth a’u safleoedd yn cael eu rhoi ar wefan Archwilio, sy'n cadw Cofnodion Amgylchedd Hanesyddol Ymddiriedolaethau Archaeoleg Cymru.
Meddai’r Athro Karl, "Rydym yn yr Ysgol Hanes, Hanes Cymru ac Archaeoleg ym Mangor yn hapus iawn i fod yn rhan o'r project hwn. Bydd yn rhoi cyfle i’r gymuned gymryd rhan fwy uniongyrchol mewn ymchwil archeolegol a rheoli eu treftadaeth eu hunain. Trwy ddefnyddio technoleg sydd mor gyfarwydd â'r camera digidol, a thrwy ddefnyddio gallu’r dechnoleg wybodaeth fodern, bydd pawb yn gallu creu modelau 3D metrig o unrhyw safle neu wrthrych treftadaeth y mae ganddynt feddwl ohono.
Trwy gydweithio gyda'n Cofnod Amgylchedd Hanesyddol lleol yn Ymddiriedolaeth Archeolegol Gwynedd, bydd y data a gynhyrchir yn cael ei gysylltu'n uniongyrchol â'r wybodaeth archeolegol a gedwir yno. Bydd hyn yn golygu y gall y gymuned ddysgu mwy am eu treftadaeth ac, ar yr un pryd, gwella rheoli'r dreftadaeth a monitro'n fwy effeithiol unrhyw ddifrod i henebion neu eu colli. Bydd yn newid sylweddol o ran cynnal ymchwil ar y cyd rhwng y gymuned academaidd a'r cyhoedd ac yn ffordd fwy ystyrlon i'r cyhoedd ymddiddori yn eu treftadaeth."
Bydd y project yn creu fframwaith safoni eitemau tebyg i 'Wikipedia', fel y gellir creu clwstwr o wyddoniaduron treftadaeth. Bwriedir hefyd creu arddangosfa pen bwrdd arloesol aml-gyffwrdd a rhyngweithiol o wrthrychau gan ddefnyddio technoleg argraffu 3D. Bydd y bwrdd hwn, y gellir ei gyffwrdd, yn ganolbwynt i arddangosfa o'r project yn natblygiad newydd Pontio ym Mangor, fel y gall y cyhoedd weld a defnyddio'r wybodaeth mewn ffordd newydd a chyffroes. Hefyd gall ymchwilwyr drafod ac archwilio gwahanol ddehongliadau o'r gorffennol.
I gael rhagor o wybodaeth am y project, cysylltwch â'r Athro Karl r.karl@bangor.ac.uk
Dyddiad cyhoeddi: 9 Medi 2013