Mae Bethan yn hanesydd pensaernïol o Gaerdydd, gyda diddordeb ymchwil penodol ym mhlastai a'u gerddi yng Nghymru. Dyfarnwyd ei doethuriaeth ym mis Mehefin 2025 am ei thraethawd hir o'r enw ‘St Fagans Castle: its Architectural and Landscape History’.
Darganfu Bethan ei diddordeb mewn adeiladau hanesyddol wrth weithio fel Gofalydd yn Amgueddfa Werin Sain Ffagan, amgueddfa awyr agored 100 erw o adeiladau hanesyddol a ailgodwyd o bob rhanbarth o Gymru. Arweiniodd hyn ati i ddilyn MSt mewn Hanes Adeiladu ym Mhrifysgol Caergrawnt yn 2018-2020. Ymunodd Bethan ag ISWE yn 2020 i ymchwilio i Gastell Sain Ffagan, y plasty Elisabethaidd rhestredig Gradd I yng nghanol yr amgueddfa. Mae ei thraethawd hir yn defnyddio dull aml-gyfnod ac amlddisgyblaethol i adrodd hanes Castell Sain Ffagan, gyda phenodau'n rhychwantu'r ddeuddegfed ganrif i'r ugeinfed ganrif a rhannau cydberthynol ar bensaernïaeth, gerddi, a pherchnogaeth. Gallwch ddarllen mwy am gwblhau'r prosiect hwn yn ein blog diweddar. Ar hyn o bryd mae Bethan yn addasu ei thraethawd hir i'w gyhoeddi gyda Gwasg Prifysgol Cymru, ac yn archwilio cyfleoedd i barhau â'i hymchwil ar effaith y Dadeni ar dai bonedd yng Nghymru.
Er bod Bethan wedi cwblhau ei PhD, mae hi'n parhau i fod yn rhan o dîm ISWE yn ei rôl fel Aelod Cyswllt Ymchwil ac Ymgysylltu, gan helpu i gynnal gwefan ISWE a hyrwyddo ein rhaglen waith, gweithgareddau a chyflawniadau i etholaethau a chymunedau ehangach o fewn a thu hwnt i Brifysgol Bangor.
Bethan yw hanesydd preswyl rhaglen deledu S4C ‘Cartrefi Cymru’, sy’n archwilio hanes ac esblygiad tai yng Nghymru, gan ddod â hanes pensaernïol i gynulleidfaoedd ehangach. Ystyriodd y gyfres gyntaf esblygiad tai o gyfnod y Tuduriaid hyd heddiw dros ddeg rhaglen, gan gynnwys ymweliadau â sawl plasty, gan gynnwys Llancaiach Fawr, Treowen, Llanerchaeron, Treberfydd, a Neuadd Llangoed. Mae'r ail gyfres, sydd wrthi'n cael ei chynhyrchu ar hyn o bryd, yn edrych ar wahanol fathau o dŷ ym mhob pennod, gan gynnwys tai gweithwyr, tai ecogyfeillgar, fflatiau, bythynnod, ffermdai ac ati.
Mae Bethan hefyd yn gweithio fel darlunydd llawrydd o adeiladau hanesyddol, gan gydweithio ag amryw o sefydliadau treftadaeth fel Amgueddfa Cymru i ddarlunio Gwesty'r Vulcan sydd newydd ei ail-godi yn Sain Ffagan ar gyfer ymgyrch ariannu torfol; Crochendy Nantgarw i greu cerdyn sy'n darlunio'r safle i werthu yn y siop; a UWC Atlantic College i ddarlunio eu cartref Castell Sain Dunwyd.
Ewch i wefan neu Instagram Bethan i gael gwybod mwy am ei gwaith ymchwil a darlunio.
Cysylltwch â Bethan:
engage.iswe@bangor.ac.uk
