Sgipiwch i’r prif gynnwys
Home

Gwybodaeth ar gyfer:

  • Alumni
  • Ymgeiswyr
  • Myfyrwyr Presennol
  • Staff
  • Rhieni
  • Swyddi
  • Covid-19
  • English
Fy ngwlad:

Main Menu

    • Opsiynau Astudio
      • Hafan Astudio
      • Pam Astudio ym Mangor?
      • Astudiaethau Israddedig
      • Astudiaethau Ôl-raddedig Trwy Ddysgu
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Cyrsiau Rhan-amser
      • Cyrsiau sy’n Cychwyn Fis Ionawr
      • Prentisiaethau Gradd
      • Astudio Dramor
      • Cyfleoedd Profiad Gwaith
    • Cyngor Astudio
      • Gwneud Cais
      • Wedi Gwneud Cais?
      • Ffioedd a Chyllid
      • Ysgoloriaethau a Bwrsariaethau
      • Paratoi ar gyfer y Brifysgol
      • Ehangu Mynediad
    • Blas o Fangor
      • Dyddiau Agored ac Ymweliadau
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy
      • Bangor yr Hud a'r Lledrith

    Dod o hyd i Gwrs

    Archebu Canllaw Cyrsiau

    Dyddiau Agored

    Clirio

    • Bywyd Myfyrwyr
      • Hafan Bywyd Myfyrwyr
      • Bangor a’r Ardal
      • Bywyd Cymdeithasol ac Adloniant
      • Llety i Fyfyrwyr
      • Clybiau a Chymdeithasau
      • Chwaraeon
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy
      • Fideos a Flogs
    • Eich Profiad ym Mangor
      • Cefnogaeth i Fyfyrwyr
      • Sgiliau a Chyflogadwyedd
      • Astudio neu Gweithio Dramor
      • Ffioedd a Chyllid

    Proffiliau Myfyrwyr

    Gwyliwch ein Fideos

    Croeso 2022

    • Ymchwil
      • Hafan Ymchwil
      • Ein Hymchwil
      • Ymchwil o fewn ein Ysgolion Academaidd
      • Sefydliadau a Chanolfannau Ymchwil
      • Porth Ymchwil
      • Gwasanaeth Cymorth Integredig Ymchwil ac Effaith (IRIS)
      • Ynni
      • Newyddion Ymchwil
      • REF 2021
    • Cyfleoedd Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ysgol Ddoethurol
    • Digwyddiadau a Chyfleoedd Hyfforddi
      • Datblygu Ymchwilwyr
    • Y Brifysgol
      • Amdanom Ni
      • Ein Cenhadaeth
      • Strategaeth 2030
      • Adroddiad Blynyddol a Datganiadau Ariannol
      • Ein Lleoliad
      • Ysgolion Academaidd a Cholegau
      • Gwasanaethau a Chyfleusterau
      • Swyddfa'r Is-Ganghellor
      • Gweithio gyda Busnes
      • Gweithio gyda'r Gymuned
      • Cynaliadwyedd
      • Iechyd a Lles
      • Iechyd a Lles
      • Cysylltwch â Ni
    • Gweithio i Ni
      • Swyddi
    • Rheolaeth a Llywodraeth y Brifysgol
      • Polisïau a Gweithdrefnau’r Brifysgol
      • Datganiad ar Gaethwasiaeth a Masnachu Pobl
      • Rheolaeth a Llywodraethiant
    • Y Brifysgol a'r Gymuned
      • Pontio
      • Cyfleusterau Chwaraeon
      • Cyfleusterau Cynadleddau
      • Llefydd i Fwyta ac Yfed
      • Digwyddiadau Cyhoeddus
      • Ehangu Mynediad
      • Gwasanaethau i Ysgolion
    • Gwasanaethau Busnes
      • Hafan Gwasanaethau Busnes
    • Hwb Cydweithredu
      • Hwb Cydweithredu
    • Cynadleddau a Chiniawa Busnes
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ciniawa Busnes
    • Eiddo Deallusol a Masnacheiddio
      • Eiddo Deallusol a Masnacheiddio
    • Newyddion
      • Newyddion Cyfredol
      • Newyddion Ymchwil
      • Newyddion Myfyrwyr
    • Digwyddiadau
      • Digwyddiadau
    • Cyhoeddiadau
      • Cyhoeddiadau Fflag
  • Dyddiau Agored

    • Opsiynau Astudio
      • Hafan Astudio
      • Pam Astudio ym Mangor?
      • Astudiaethau Israddedig
      • Astudiaethau Ôl-raddedig Trwy Ddysgu
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Cyrsiau Rhan-amser
      • Cyrsiau sy’n Cychwyn Fis Ionawr
      • Prentisiaethau Gradd
      • Astudio Dramor
      • Cyfleoedd Profiad Gwaith
    • Cyngor Astudio
      • Gwneud Cais
      • Wedi Gwneud Cais?
      • Ffioedd a Chyllid
      • Ysgoloriaethau a Bwrsariaethau
      • Paratoi ar gyfer y Brifysgol
      • Ehangu Mynediad
    • Blas o Fangor
      • Dyddiau Agored ac Ymweliadau
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy
      • Bangor yr Hud a'r Lledrith

    Dod o hyd i Gwrs

    Archebu Canllaw Cyrsiau

    Dyddiau Agored

    Clirio

    • Bywyd Myfyrwyr
      • Hafan Bywyd Myfyrwyr
      • Bangor a’r Ardal
      • Bywyd Cymdeithasol ac Adloniant
      • Llety i Fyfyrwyr
      • Clybiau a Chymdeithasau
      • Chwaraeon
      • Teithiau 360, Fideos a Mwy
      • Fideos a Flogs
    • Eich Profiad ym Mangor
      • Cefnogaeth i Fyfyrwyr
      • Sgiliau a Chyflogadwyedd
      • Astudio neu Gweithio Dramor
      • Ffioedd a Chyllid

    Proffiliau Myfyrwyr

    Gwyliwch ein Fideos

    Croeso 2022

    • Ymchwil
      • Hafan Ymchwil
      • Ein Hymchwil
      • Ymchwil o fewn ein Ysgolion Academaidd
      • Sefydliadau a Chanolfannau Ymchwil
      • Porth Ymchwil
      • Gwasanaeth Cymorth Integredig Ymchwil ac Effaith (IRIS)
      • Ynni
      • Newyddion Ymchwil
      • REF 2021
    • Cyfleoedd Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ymchwil Ôl-raddedig
      • Ysgol Ddoethurol
    • Digwyddiadau a Chyfleoedd Hyfforddi
      • Datblygu Ymchwilwyr
    • Y Brifysgol
      • Amdanom Ni
      • Ein Cenhadaeth
      • Strategaeth 2030
      • Adroddiad Blynyddol a Datganiadau Ariannol
      • Ein Lleoliad
      • Ysgolion Academaidd a Cholegau
      • Gwasanaethau a Chyfleusterau
      • Swyddfa'r Is-Ganghellor
      • Gweithio gyda Busnes
      • Gweithio gyda'r Gymuned
      • Cynaliadwyedd
      • Iechyd a Lles
      • Iechyd a Lles
      • Cysylltwch â Ni
    • Gweithio i Ni
      • Swyddi
    • Rheolaeth a Llywodraeth y Brifysgol
      • Polisïau a Gweithdrefnau’r Brifysgol
      • Datganiad ar Gaethwasiaeth a Masnachu Pobl
      • Rheolaeth a Llywodraethiant
    • Y Brifysgol a'r Gymuned
      • Pontio
      • Cyfleusterau Chwaraeon
      • Cyfleusterau Cynadleddau
      • Llefydd i Fwyta ac Yfed
      • Digwyddiadau Cyhoeddus
      • Ehangu Mynediad
      • Gwasanaethau i Ysgolion
    • Gwasanaethau Busnes
      • Hafan Gwasanaethau Busnes
    • Hwb Cydweithredu
      • Hwb Cydweithredu
    • Cynadleddau a Chiniawa Busnes
      • Cyfleusterau a Rhwydweithiau Busnes
      • Ciniawa Busnes
    • Eiddo Deallusol a Masnacheiddio
      • Eiddo Deallusol a Masnacheiddio
    • Newyddion
      • Newyddion Cyfredol
      • Newyddion Ymchwil
      • Newyddion Myfyrwyr
    • Digwyddiadau
      • Digwyddiadau
    • Cyhoeddiadau
      • Cyhoeddiadau Fflag
  • Dyddiau Agored

Gwybodaeth ar gyfer:

  • Alumni
  • Ymgeiswyr
  • Myfyrwyr Presennol
  • Staff
  • Rhieni
  • Swyddi
  • Covid-19
Fy ngwlad:

Search

Close

Breadcrumb

  • English

Rhannwch y dudalen hon
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn

Arddangosfa yn cynnig cyfle i gymryd rhan mewn trafodaeth trethi hanesyddol

Dr Nia Powell a'r Athro Huw Pryce, Ysgol Hanes, Y Gweinidog Jane Hutt AM, Is-Ganghellor Athro John Hughes, Helen Watt, Aberystwyth, Gwilym Owen a'r Athro Dermot Cahill, Ysgol y Gyfraith. Dr Nia Powell a'r Athro Huw Pryce, Ysgol Hanes, Y Gweinidog Jane Hutt AM, Is-Ganghellor Athro John Hughes, Helen Watt, Aberystwyth, Gwilym Owen a'r Athro Dermot Cahill, Ysgol y Gyfraith. Mae arddangosfa sy’n amlinellu hanes trethi yng Nghymru ac yn annog ymwelwyr i roi eu barn ar ddeddfwriaeth drethi gyntaf y wlad yn y cyfnod modern i’w gweld yng Nghanolfan Rheolaeth Prifysgol Bangor tan 28 Tachwedd.

Bu’r Gweinidog Cyllid Jane Hutt yn lansio’r arddangosfa yn y Brifysgol cyn  ymuno â’r cyfarfod Fforwm Trethi cyntaf yn y Gogledd. Grŵp o randdeiliaid yw’r Fforwm sy’n cynghori ar gyfraith trethi, gweinyddu a’r ffordd y caiff polisi a deddfwriaeth trethi Cymru eu datblygu. Mae’r Athro Dermot Cahill, Pennaeth yr Ysgol y Gyfraith hefyd yn aelod.

Mae Llywodraeth Cymru wrthi’n ymgynghori ar y trefniadau ar gyfer casglu a rheoli trethi datganoledig yng Nghymru. Dyma fydd sylfaen y gyfundrefn drethi gyntaf erioed yng Nghymru, a’r trethi datganoledig y byddwn yn eu cyflwyno o 2018 fydd y trethi Cymreig cyntaf i’w casglu ers dros 700 mlynedd.

 Gan gynnwys gwaith ymchwil gan Gwilym Owen o Ysgol y Gyfraith a Dr Nia Powell o Ysgol Hanes, Hanes Cymru c Archaeoleg, bydd arddangosfa Trethi yng Nghymru yn olrhain hanes trethi yng Nghymru.

Fel yr esbonia Gwilym Owen:

“Gan nad oedd Cymru yn wlad unedig cyn y Deddfau Uno (1536-43), mae’n anodd dangos system drethu ar wahân ar gyfer Cymru gyfan.  Fodd bynnag, roedd trethi cyn yr Undeb, a godwyd gan Arglwyddi’r Mers, yn bodoli, ac yn cael eu defnyddio ym Mers Cymru.  Gwelir esiampl o “drethi Cymreig” cyn yr Undeb mewn rhestr o gwynion a wnaethpwyd yn erbyn Llywelyn ein Llyw Olaf yn yr haf 1283, yn dilyn Concwest Cymru gan Edward I yn 1282. 

Un cwyn oedd am dreth wedi ei orfodi gan Llywelyn o dair ceiniog ar bob anifail mawr.  Gwnaethpwyd hyn heb ganiatâd y bobl.  Nid oedd yn weithredol drwy Gymru.

Esiampl arall o gyfnod cynt yw gwestfa a dalwyd gan ddeiliaid rhydd y tywysogion brodorol i gefnogi llywodraeth frenhinol mewn nifer o dywysogaethau, yn ôl Cyfraith Hywel Dda, a barhaodd tan yr Undeb.  Er iddynt gael eu talu gan y bobl i gefnogi llywodraeth, ni fyddent wedi cael unrhyw lais yn eu gweithrediad, sydd yn eu gwneud yn wahanol i drethi modern.

Yn dilyn y Goncwest, fe oedd Tywysogaeth Cymru yn gorfod talu trethi Lloegr, wedi eu gweithredu gan Goron Lloegr. 

Mae Gwilym Owen yn rhoi sylw pellach:

“Un gwahaniaeth mawr rhwng y dreth oedd yn weithredol gan Llywelyn ein Llyw Olaf a’r grymoedd newydd i godi trethi gan y Cynulliad Cenedlaethol yw’r ffaith fod treth Llywelyn wedi ei weithredu gan lywodraethwr awtocratig, ac nid oedd yn ymestyn drwy Gymru gyfan.  Yn hanfodol, mae’r grymoedd newydd i godi trethi yn gwbl ddemocrataidd, ac yn ymestyn drwy Gymru.  Nid oes cyfundrefn drethi debyg erioed wedi bodoli o’r blaen yn hanes hir Cymru.  Rhoddodd Gyllideb y Bobl Lloyd George, a’r Ddeddf Seneddol 1911 ddiwedd ar ddylanwad Tŷ’r Arglwyddi mewn perthynas â threthiant.  Mae grymoedd newydd y Cynulliad mewn perthynas â threthiant yn portreadu tyfiant pellach mewn penderfyniadau democrataidd yn ymwneud â threthiant yng Nghymru.”

Dywedodd y Gweinidog Cyllid: “Roedd deddfwriaeth drethi ddiwethaf Cymru 700 mlynedd yn ôl, felly mae cyhoeddi ein Papur Gwyn diweddar ar gasglu a rheoli trethi datganoledig yn foment hanesyddol a phwysig. Y flwyddyn nesaf, byddwn yn cyflwyno deddfwriaeth drethi gyntaf Cymru yn y cyfnod modern.

“Hoffwn weld cynifer â phosibl o bobl yn gweithio gyda ni i ddatblygu cyfundrefn drethi Cymru at y dyfodol.

Crëwyd yr arddangosfa mewn partneriaeth ag Adran y Gyfraith ym Mhrifysgol Bangor, y Llyfrgell Genedlaethol ac Archifau Morgannwg.

Dywedodd Is-ganghellor Prifysgol Bangor yr Athro John G Hughes: “Rydyn ni’n falch iawn o gael cynnal cyfarfod y Fforwm Trethi, sy’n cydnabod rôl Ysgol y Gyfraith Bangor yn y fenter hon. Mae’r cam cyntaf tuag at drethi datganoledig yng Nghymru yn bwysig dros ben ac mae’r arddangosfa hon yn gosod y Fforwm Trethi a’r ymgynghoriad yn eu cyd-destun hanesyddol. Rydyn ni’n gobeithio y bydd y gymuned leol yn manteisio ar y cyfle i ymweld â’r arddangosfa ac yn cael eu hysbrydoli i ymateb i’r ymgynghoriad.”

Dyddiad cyhoeddi: 20 Tachwedd 2014

Hafan

Amdanom Ni

Ysgolion Academaidd a Cholegau

  • Hanes, Athroniaeth a Gwyddorau Cymdeithas
    • Hafan
    • Gwybodaeth am yr adran
      • Staff
      • Bangor a’r ardal
      • Cysylltu â ni
    • Israddedigion
      • Proffiliau Myfyrwyr
      • Astudio tramor
    • Cyrsiau Ôl-raddedigion Trwy Ddysgu
    • Cyrsiau Ymchwil Ôl-raddedigion
    • Archebu Prospectws
    • Ymchwil
      • Ymchwil Moeseg
    • Newyddion a Digwyddiadau
      • Digwyddiadau
      • Cynhadleddau
    • Fideos
    • Cysylltu â ni
Hafan

Dilynwch Ni

  • Twitter
  • Facebook
  • Instagram
  • Youtube
  • LinkedIn

Prifysgol Bangor

Bangor, Gwynedd, LL57 2DG, UK

+44 (0)1248 351151

Cysylltwch â Ni

Ymweld â’r Brifysgol

Mapiau a Chyfarwyddiadau Teithio

Polisi

  • Cydymffurfiaeth Gyfreithiol
  • Datganiad Deddf Caethwasiaeth Modern 2015
  • Datganiad Hygyrchedd Prifysgol Bangor
  • Polisi Iaith Gymraeg
  • Preifatrwydd a Chwcis
Map

Mae Prifysgol Bangor yn Elusen Gofrestredig: Rhif 1141565

© 2020 Prifysgol Bangor