Crynodeb
O dan y term ymbarél gwyliadwriaeth (veillance), mae Prifysgol Bangor wedi nodi tair proses glir o gyd wylio, a dealltwriaeth o'i ddynameg grym. Dyma’r tair proses: gwylio o safleoedd grym (surveillance), gwylio o safleoedd di-rym, gan gynnwys gwylio rhwng cyfoedion a gwylio'r gwylwyr i'w gwneud yn atebol (sousveillance), a rhwystro eich hun rhag cael eich gwylio (counterveillance).
Mae ymchwil Prifysgol Bangor i wyliadwriaeth wedi tynnu sylw at y niwed i ddinasyddion sy'n deillio o broffilio digidol gan gyrff gwladol a masnachol gan gynnwys torri preifatrwydd a chael eu targedu gyda gwybodaeth anwir. Mae hyn wedi galluogi cymdeithas sifil i ddatblygu gwell dealltwriaeth o sut i wneud cyrff gwladol a masnachol cyfrinachgar yn atebol yn gyhoeddus. Mae'r ymchwil wedi dylanwadu ar amrywiaeth o randdeiliaid a llunwyr polisi cenedlaethol a rhyngwladol yn uniongyrchol, gan gynnwys senedd y Deyrnas Unedig; yr Undeb Ewropeaidd; Goruchaf Lys India a Goruchaf Lys Jamaica; Uchel Lys De Affrica; arferion newyddiadurwyr proffesiynol o Brydain ac Iwerddon; sefydliadau anllywodraethol; a'r cyhoedd yn ehangach trwy sylw yn y cyfryngau yn fyd-eang.
Ymchwilwyr
- Vian Bakir
- Andrew McStay
- Yvonne McDermott