Efallai y bydd pobl ym Mangor ac Ynys Môn a’r cyffiniau yn dod ar draws digwyddiadau celfyddydol diddorol ym mis Mehefin a mis Gorffennaf, neu’n dewis ymuno â nhw, wedi’u trefnu i adfywio celf Avant Garde yng Nghymru ac adolygu digwyddiadau’r gorffennol.
Mae Dr Sarah Pogoda o’r Ysgol Iaith, Diwylliant a’r Celfyddydau Prifysgol Bangor yn edrych i mewn i hanes hir ffurfiau celf arbrofol ac amgen heddiw, a sut maent yn cysylltu neu'n datblygu arferion celfyddydol y gorffennol yng Nghymru a oedd yn arbrofol, yn bryfoclyd neu a oedd yn ymgysylltu â'r gymuned.
Ar y cyd ag artistiaid ledled Cymru, mae Sarah wedi trefnu cyfres o ddigwyddiadau yn amrywio o berfformiadau, gigs cerddoriaeth, sgyrsiau i gyflwyniadau neu ymweliadau â safleoedd chwedlonol. Bwriad y digwyddiadau yw ail-archwilio'r eiliadau celf rhyfedd hynny a dod â nhw’n ôl yn fyw ... a hefyd gwneud yn amlwg werth traddodiadau Avant-Garde yng Nghymru ar gyfer mynd i'r afael ag argyfwng hinsawdd heddiw neu dlodi cynyddol.
Bydd y digwyddiadau’n cynnwys gwahodd pobl i greu cerfluniau menyn ym Mae Cemlyn, Ynys Môn ar 26 Mehefin, i fynegi eu teimladau am yr argyfwng tai, a chyfle i ailymweld â Map o Gymru chwedlonol Paul Davies, darn o ‘gelfyddyd tir’ a godwyd ar lannau Llyn Alaw ym Môn, ar 10 Gorffennaf.
Meddai Sarah,
“Mae Cymru wedi gweld miliynau o’r eiliadau rhyfedd hyn. Pan fydd rhywbeth nad yw’n hollol normal yn digwydd, mae celf yn dod i’r amlwg ac yn newid lle ac amser, weithiau dim ond am eiliad fer, weithiau am wythnosau, weithiau am byth. Ond yn rhy aml nid yw'r eiliadau hyn wedi'u dogfennu'n dda, maent yn parhau i fod yn hanes llafar neu'n straeon llafar gwlad ... neu'n aml yn mynd i ebargofiant.”
Mae Sarah yn gobeithio y bydd ei hymchwil yn dod ag aelodau o’r gymuned, artistiaid ac academyddion ynghyd i rannu eu harbenigedd yn yr hanes hwn. Mae Sarah yn pwysleisio:
“Efallai fy mod yn gwybod yr hanes celf sydd yn y llyfrau, ac rwyf wedi gweld llawer o ddigwyddiadau celf heriol, arloesol yma yng Nghymru, ond mewn sgyrsiau gyda ffrindiau, cynulleidfaoedd a phobl eraill, rydw i wedi sylweddoli bod yna bobl sy'n gallu dweud wrtha’i am fwy o ddigwyddiadau sydd wedi digwydd. Rwy’n gobeithio y bydd y gyfres o ddigwyddiadau, a drefnwyd gennym ni, yn sbarduno atgofion a sgyrsiau.”
Mae Sarah yn estyn gwahoddiad cynnes iawn i ddod i'r digwyddiadau. Maent i gyd yn rhad ac am ddim ac mae croeso i bawb. Os na allwch ddod i'r digwyddiadau ond eich bod yn dal eisiau rhannu eich atgofion, cysylltwch â Sarah trwy e-bost.
Os hoffech ddysgu mwy, gallwch gael golwg ar y wefan:
Am fwy o wybodaeth, ewch i
https://www.bangor.ac.uk/avantgarde
Ar Twitter, ewch i:
https://twitter.com/MetamorffosisF
Am ragor o wybodaeth am y project ymchwil neu am y gyfres o ddigwyddiadau, e-bostiwch Sarah Pogoda:
s.pogoda@bangor.ac.uk