Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol

Ar 1 Ionawr 2005 daeth y Rheoliadau Amgylcheddol i rym sy’n caniatáu i bobl ofyn am wybodaeth amgylcheddol gan awdurdodau cyhoeddus, megis Prifysgol Bangor.

• Testun llawn y rheoliadau

Mae’r Brifysgol yn cydnabod ei chyfrifoldeb corfforaethol dan Reoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol 2004 (EIR).  Gwenan Hine, Pennaeth Llywodraethu a Chydymffurfio, sy’n gyfrifol am sicrhau bod y Brifysgol yn cadw at ofynion y Rheoliadau.

Yn wahanol i gais Rhyddid Gwybodaeth, nid oes raid gwneud cais ysgrifenedig am wybodaeth o dan y Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol. Gellir ei wneud dros y ffôn neu wyneb yn wyneb hyd yn oed. Nid oes angen i'r sawl sy'n gwneud y cais grybwyll eu bod yn gwneud y cais o dan y Rheoliadau hyn i'r rheolau sydd ynddynt fod mewn grym a gallant nodi hefyd ym mha fformat yr hoffent yr wybodaeth.

Wrth reswm, gallai rhyddhau rhai mathau o wybodaeth achosi canlyniadau niweidiol, er enghraifft mannau nythu rhywogaethau adar prin.  Er mwyn gwarchod rhag hynny, mae’r Rheoliadau’n cynnwys nifer o eithriadau sy'n caniatáu i’r Brifysgol gadw’r wybodaeth honno dan gêl. 

1. Beth yw gwybodaeth amgylcheddol?

Dyma'r wybodaeth y mae'r Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol yn berthnasol iddi:

a) Gwybodaeth ynglŷn â chyflwr yr amgylchedd a ffactorau sy’n effeithio ar yr amgylchedd; er enghraifft, llifogydd, colli cynefin, difodiant rhywogaethau, nwyon ty gwydr, gwastraff ymbelydrol, sŵn, datblygiadau adeiladu ac ati. 

b) Gwybodaeth am fesurau megis polisïau, deddfwriaeth (gan gynnwys adroddiadau ynglŷn â gweithredu deddfwriaeth amgylcheddol), cytundebau amgylcheddol ac ati yn ogystal â dadansoddiad economaidd/cost a budd mesurau o’r fath. 

c) Gwybodaeth am gyflwr iechyd a diogelwch pobl, y gadwyn fwyd, diwylliant/adeileddau adeiledig ac amodau byw pobl, lle mae ffactorau amgylcheddol fel glaw asid, llygredd yn yr aer ac ati yn effeithio arnynt.

2. Sut mae'n effeithio ar staff y Brifysgol?

i) O dan y Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol mae’n ofynnol i’r Brifysgol gynnig cyngor a chymorth i unrhyw un sydd eisiau gwneud cais am wybodaeth. Mae hyn yn golygu bod angen i chi wybod beth yw pwyntiau cyffredinol y Rheoliadau a sut i roi cyngor pan ofynnir i chi am hynny. Gallai'r math o help y gallai rhywun ofyn i chi amdano gynnwys y canlynol:

 egluro sut mae mynd ati i wneud cais am wybodaeth (gweler 2 ii isod) neu gynnig cyngor a chymorth pellach.

ii) Caniateir hefyd o dan y Rheoliadau i aelodau o'r cyhoedd ofyn am unrhyw wybodaeth a nodir yn adran 1 uchod. 

Gellir cyflwyno'r cais ar lafar neu'n ysgrifenedig (er y gall hynny gynnwys ffacsys, e-byst a negeseuon testun) i unrhyw aelod o staff y Brifysgol. Os daw cais atoch chi, trefn y Brifysgol yw ei gyfeirio ymlaen at y Rheolwr Cydymffurfiaeth a Chofnodion sy'n delio â cheisiadau o dan y Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol (gweler adran 5 isod).  Cofiwch na chawn ofyn i'r sawl sy'n gwneud y cais pam mae'n gofyn am yr wybodaeth. Hyd yn oed os gwnaed y cais ar lafar rhaid i'r Brifysgol roi ateb ysgrifenedig.

Does dim rhaid i geisiadau gyfeirio at y Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol o gwbl. 

Rhaid i’r Brifysgol ymateb cyn gynted â phosib ac o fewn 20 diwrnod gwaith fan bellaf, ac eithrio o dan amgylchiadau lle mae'r wybodaeth y gofynnir amdani'n arbennig o gymhleth neu eang.  Mewn rhai achosion gellir ymestyn y terfyn amser 20 diwrnod gwaith arall, cyn belled â bod y Brifysgol yn hysbysu'r sawl a wnaeth y cais o fewn yr 20 diwrnod gwaith cyntaf ac yn dweud pryd mae'n credu y bydd yn anfon yr ymateb llawn.  O dan delerau'r Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol ni chaiff y Brifysgol godi tâl am yr isod:

• mynediad at unrhyw gofrestr neu restr gwybodaeth amgylcheddol, nag
• archwilio'r wybodaeth (mewn lle a ddewisir gan Brifysgol Bangor) 

Fodd bynnag, mae'r Brifysgol yn cadw'r hawl i godi ffi briodol am ddelio â chais penodol am wybodaeth amgylcheddol yn unol â'r Rheoliadau. 

3. Beth yw’r eithriadau?

Nid oes eithriadau absoliwt yn y Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol; mae'r holl eithriadau'n amodol ar brawf lles y cyhoedd. Mae'r eithriadau i'r ddyletswydd i ddatgelu Gwybodaeth Amgylcheddol yn cynnwys:

• Nid yw’r wybodaeth gan y Brifysgol 
• Mae'r cais yn amlwg yn afresymol 
• Mae'r cais yn rhy gyffredinol (a byddai’r Brifysgol yn gofyn am eglurhad pellach gan y sawl sy’n gwneud y cais) 
• Mae'r cais am ddogfennau neu ddata sydd heb eu gorffen (bydd y Brifysgol yn egluro pryd bydd y wybodaeth ar gael) 
• Mae'r cais am wybodaeth at ddefnydd mewnol 

O dan y Rheoliadau mae angen i’r Brifysgol ystyried hefyd a ydyw er lles y cyhoedd ai peidio i ryddhau’r wybodaeth. Os yw er lles y cyhoedd i ryddhau’r wybodaeth bydd y Brifysgol yn gwneud hynny. Hefyd os penderfynir bod cadw’r wybodaeth o dan gêl o fwy o les i'r cyhoedd na’i datgelu, dylid ystyried yr effaith ar y buddiannau canlynol hefyd:

• Cyfrinachedd trafodion 
• Cysylltiadau rhyngwladol / diogelwch y cyhoedd / amddiffyn 
• Cwrs cyfiawnder a’r hawl i achos teg mewn llys 
• Cyfrinachedd masnachol 
• Hawliau eiddo deallusol 
• Data personol / gwirfoddol 
• Gwarchod yr Amgylchedd 

Mae’n rhaid i’r Brifysgol fod yn sicr y byddai rhyddhau’r wybodaeth yn yr achos hwn yn peri effaith niweidiol i un o'r buddiannau uchod. Mae’n rhaid i’r Brifysgol ei gwneud yn glir hefyd ym mha fodd y mae’n credu y byddai rhyddhau’r wybodaeth yn peri effaith niweidiol i'r budd hwnnw.

4. Beth am gwynion?

O dan y rheoliadau mae'n ddyletswydd ar y Brifysgol i gynnal trefn adolygu fewnol.   Rhaid anfon hysbysiad gwrthod at y sawl a wnaeth y cais a fydd yn cynnwys y manylion isod:

i)          Trefn adolygu/gwyno'r Brifysgol.  Mewn achos felly byddai'r gŵyn yn cael ei thrin trwy drefn gwyno'r Brifysgol yn y lle cyntaf.  

ll)           Hawl y sawl sy’n gwneud y cais i apelio i Swyddfa'r Comisiynydd Gwybodaeth, sef yr awdurdod rheoleiddiol dros y Rheoliadau sydd hefyd â'r grym i orfodi eu gweithredu.

The Information Commissioner 
Wycliffe House 
Water Lane 
Wilmslow 
Cheshire 
SK9 5AF 
Ffôn 01625-545-700 
Ffacs. 01625-545-510

5. Cysylltiadau

I gael rhagor o wybodaeth sm y Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol neu i drafod cais sydd wedi dod i law, cysylltwch â’r Rheolwr Cydymffurfiaeth a Chofnodion sy'n gyfrifol am geisiadau Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol: 

Lynette Williams  
Rheolwr Cydymffurfiaeth a Chofnodion
Swyddfa Llywodraethu a Chydymffurfio
Prifysgol Bangor 
Ffordd y Coleg
Bangor 
Gwynedd LL57 2DG

Ffôn: (01248) 38 8530
Ebost: l.d.williams@bangor.ac.uk