Skip to main content
Home

Information for:

  • Alumni
  • Applicants
  • Current Students
  • Staff
  • Parents
  • Job Vacancies
  • Covid-19
  • Cymraeg
My country:

Main Menu

    • Study Options
      • Study Home
      • Why Study at Bangor?
      • Undergraduate Study
      • Postgraduate Taught Study
      • Postgraduate Research
      • Part-time Courses
      • January Start Courses
      • Degree Apprenticeships
      • Study Abroad
      • Work Experience
    • Study Advice
      • Apply
      • Already Applied?
      • Fees and Finances
      • Scholarships and Bursaries
      • Get Ready for University
    • Explore Bangor
      • Open Days and Visits
      • Virtual Student Experience

    Find a Course

    Order a Prospectus

    • Student Life
      • Student Life Home
      • Bangor and the Area
      • Social Life and Entertainment
      • Accommodation
      • Clubs and Societies
      • Sport
      • Virtual Student Experience
    • Your Experience at Bangor
      • Student Support
      • Skills and Employability
      • Study or Work Abroad
      • Fees and Finances

    Student Profiles

    Student Videos and Vlogs

    • Choose Bangor
      • International Home
      • Why Bangor?
      • Location
      • Accommodation
      • Student Support
      • Contact Us
    • Apply
      • Entry Requirements
      • Tuition Fees and Scholarships
      • How to Apply
      • Already Applied
      • Study Abroad
      • Exchanges

    Country Specific Information

    Join us on a Virtual Open Day

    Bangor University International College

    Covid-19 Information

    • Research
      • Research Home
      • About Our Research
      • Research in our Academic Schools
      • Research Institutes and Centres
      • Research Portal
      • Research, Innovation and Impact Office (RIIO)
      • Energy
      • Research News
    • Postgraduate Research Opportunities
      • Postgraduate Research
      • Doctoral School
    • Events and Training Opportunities
      • Researcher Development
    • The University
      • About Us
      • Our Mission
      • Strategy 2030
      • Annual Review
      • Our Location
      • Academic Schools and Colleges
      • Services and Facilities
      • Vice Chancellor’s Office
      • Working with Business
      • Working with the Community
      • Sustainability
      • Health and Wellbeing
      • Contact Us
    • Working for Us
      • Job Vacancies
    • University Management and Governance
      • Policies and Procedures
      • Slavery and Human Trafficking Statement
      • Management and Governance
    • University and the Community
      • Pontio
      • Sports Facilities
      • Conference Facilities
      • Places to Eat and Drink
      • Public Events
      • Widening Access
      • Services to Schools
    • Business Services
      • Business Services Home
    • Collaboration Hub
      • Collaboration Hub
      • Funding for Collaborative Research and Development (R&D) & Innovation
      • Business Facilities and Networks
      • Consultancy, Specialist Expertise and Knowledge
      • Commercialisation and Intellectual Property (IP)
      • Student Placements and Internships in Business & Enterprise
      • Training and Continuing Professional Development
      • Degree Apprenticeships
    • Conferencing and Business Dining
      • Conferencing Facilities
      • Business Dining
    • Contacts
      • Research, Innovation and Impact Office (RIIO)
      • Get In Touch
    • News
      • Current News
      • Research News
      • Student News
    • Events
      • Events

    • Study Options
      • Study Home
      • Why Study at Bangor?
      • Undergraduate Study
      • Postgraduate Taught Study
      • Postgraduate Research
      • Part-time Courses
      • January Start Courses
      • Degree Apprenticeships
      • Study Abroad
      • Work Experience
    • Study Advice
      • Apply
      • Already Applied?
      • Fees and Finances
      • Scholarships and Bursaries
      • Get Ready for University
    • Explore Bangor
      • Virtual Open Days and Visits
      • Virtual Student Experience

    Find a Course

    Order a Prospectus

    • Student Life
      • Student Life Home
      • Bangor and the Area
      • Social Life and Entertainment
      • Accommodation
      • Clubs and Societies
      • Sport
      • Virtual Student Experience
    • Your Experience at Bangor
      • Student Support
      • Skills and Employability
      • Study or Work Abroad
      • Fees and Finances

    Student Profiles

    Student Videos and Vlogs

    • Choose Bangor
      • International Home
      • Why Bangor?
      • Location
      • Student Support
      • Contact Us
    • Apply
      • Entry Requirements
      • Tuition Fees and Scholarships
      • How to Apply
      • Already Applied
      • Study Abroad
      • Exchanges

    Country Specific Information

    Join us on a Virtual Open Day

    Bangor University International College

    Covid-19 Information

    • Research
      • Research Home
      • About Our Research
      • Research in our Academic Schools
      • Research Institutes and Centres
      • Research Portal
      • Research, Innovation and Impact Office (RIIO)
      • Energy
      • Research News
    • Postgraduate Research Opportunities
      • Postgraduate Research
      • Doctoral School
    • Events and Training Opportunities
      • Researcher Development
    • The University
      • About Us
      • Our Mission
      • Strategy 2030
      • Annual Review
      • Our Location
      • Academic Schools and Colleges
      • Services and Facilities
      • Vice Chancellor’s Office
      • Working with Business
      • Working with the Community
      • Sustainability
      • Health and Wellbeing
      • Contact Us
    • Working for Us
      • Job Vacancies
    • University Management and Governance
      • Policies and Procedures
      • Slavery and Human Trafficking Statement
      • Management and Governance
    • University and the Community
      • Pontio
      • Sports Facilities
      • Conference Facilities
      • Places to Eat and Drink
      • Public Events
      • Widening Access
      • Services to Schools
    • Business Services
      • Business Services Home
    • Collaboration Hub
      • Collaboration Hub
      • Funding for Collaborative Research and Development (R&D) & Innovation
      • Business Facilities and Networks
      • Consultancy, Specialist Expertise and Knowledge
      • Commercialisation and Intellectual Property (IP)
      • Student Placements and Internships in Business & Enterprise
      • Training and Continuing Professional Development
      • Degree Apprenticeships
    • Conferencing and Business Dining
      • Conferencing Facilities
      • Business Dining
    • Contacts
      • Research, Innovation and Impact Office (RIIO)
      • Get In Touch
    • News
      • Current News
      • Research News
      • Student News
    • Events
      • Events

Information for:

  • Alumni
  • Applicants
  • Current Students
  • Staff
  • Parents
  • Job Vacancies
  • Covid-19
My country:

Search

Close

Breadcrumb

  • Cymraeg

Share this page:
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn

Join us on a Virtual Open Day

Book Now

Order a Prospectus

Order Now

Chat to our staff and students

Connect through Unibuddy

Module CXC-3033:
Datblygiad yr Iaith

Module Facts

Run by School of Arts, Culture and Language

20.000 Credits or 10.000 ECTS Credits

Semester 1

Organiser: Prof Peredur Lynch

Overall aims and purpose

Bydd y modiwl hwn yn olrhain amryfal agweddau ar hanes y Gymraeg o’i chyfnodau cynharaf hyd at ymgyrchoedd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn ystod ail hanner yr 20g. Cyflwynir y myfyrwyr i’r ymchwil diweddaraf sy’n ymwneud â datblygiad y Gymraeg yn y cyfnod ôl-Rufeinig a;i pherthynas â’r ieithoedd Celtaidd; trafodir hefyd y ffynonellau cynharaf sy’n tystio i fodolaeth yr iaith. Cynigir arolwg o’r berthynas rhwng tafodieithoedd y Gymraeg a’i chyweiriau ysgrifenedig, ac anelir hefyd at amlinellu’r grymoedd cymdeithasol, gwleidyddol ac economaidd a bennodd hynt y Gymraeg, yn enwedig o’r 16g hyd at y presennol.

Course content

Bydd tair rhan i'r cwrs:

Rhan I Yn y rhan gyntaf edrychir ar hanes cynnar y Gymraeg gan roi sylw penodol i'r materion a ganlyn: 1. Y Celtiaid a'r Ieithoedd Celtaidd; 2. Y Frythoneg a'r Gymraeg; 3. Ffynonellau cynharaf yr iaith.

Rhan II Yn yr ail ran cynigir arolwg o'r berthynas rhwng cyweiriau llafar a llenyddol yr iaith, gan roi sylw penodol i'r materion a ganlyn: 1. Tafodieithoedd y Gymraeg; 2. memrwn, argraffwasg ac orgraff: datblygiad yr iaith lenyddol; 3. John Morris-Jones a Jônsi: cyweiriau'r Gymraeg yn y byd modern.

Rhan III Yn y drydedd ran archwilir cyd-destun cymdeithasol a gwleidyddol yr iaith, gan roi sylw penodol i'r materion a ganlyn: 1. Y Tuduriaid: achubwyr iaith? 2. Y Gymraeg a'r Chwyldro Diwydiannol; 3. Yr 20g.: Canrif Colli ac Adfer Iaith.

Bydd y modiwl hwn yn olrhain amryfal agweddau ar hanes y Gymraeg o’i chyfnodau cynharaf hyd at ymgyrchoedd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn ystod ail hanner yr 20g. Cyflwynir y myfyrwyr i’r ymchwil diweddaraf sy’n ymwneud â datblygiad y Gymraeg yn y cyfnod ôl-Rufeinig a;i pherthynas â’r ieithoedd Celtaidd; trafodir hefyd y ffynonellau cynharaf sy’n tystio i fodolaeth yr iaith. Cynigir arolwg o’r berthynas rhwng tafodieithoedd y Gymraeg a’i chyweiriau ysgrifenedig, ac anelir hefyd at amlinellu’r grymoedd cymdeithasol, gwleidyddol ac economaidd a bennodd hynt y Gymraeg, yn enwedig o’r 16g hyd at y presennol.

Assessment Criteria

threshold

D- i D+

Dangos cynefindra â rhai o'r prif agweddau ar hanes y Gymraeg a gyflwynir yn y modiwl hwn. Dangos gallu i gloriannu ffynonellau cynradd ac eilaidd perthnasol i'r maes. Dangos gallu i ymateb i farn ac i fynegi barn bersonol. Dangos gallu i grynhoi syniadau a dadleuon pobl eraill.

good

B- i B+

Dangos cynefindra â nifer dda o'r o'r prif agweddau ar hanes y Gymraeg a gyflwynir yn y modiwl hwn. Dangos gallu i gloriannu ffynonellau cynradd ac eilaidd perthnasol i'r maes yn ddeallus ac yn gytbwys a'u defnyddio'n bwrpasol. Dangos gallu i ymateb i farn, i fynegi barn bersonol gytbwys, ac i gyflwyno a datblygu dadl, yn glir ac yn rhesymegol. Dangos gallu i grynhoi syniadau a dadleuon pobl eraill yn deg ac yn gytbwys.

excellent

A- i A*

Dangos meistrolaeth ar rychwant eang o'r prif agweddau ar hanes y Gymraeg a gyflwynir yn y modiwl hwn. Dangos gallu datblygedig i gloriannu ffynonellau cynradd ac eilaidd perthnasol i'r maes yn dreiddgar ac yn gytbwys a'u defnyddio'n bwrpasol. Dangos gallu datblygedig i ymateb i farn, i fynegi barn bersonol aeddfed ac annibynnol, ac i gyflwyno a datblygu dadl estynedig, yn glir, yn rhesymegol ac yn gydlynus. Dangos gallu datblygedig i grynhoi syniadau a dadleuon pobl eraill yn deg ac yn gytbwys.

Learning outcomes

  1. Arddangos gwybodaeth o'r ffactorau sy'n dylanwadu ar y Gymraeg heddiw.

  2. Dadansoddi'n feirniadol gyd-destun cymdeithasol hanes y Gymraeg.

  3. Dadansoddi'r berthynas rhwng y llafar a'r llenyddol yn hanes y Gymraeg.

  4. Arddangos gwybodaeth am dafodieithoedd y Gymraeg.

  5. Trafod rhai o'r prif gyfnewidiadau a barodd i'r Frythoneg esgor ar y Gymraeg.

  6. Lleoli'r Gymraeg oddi mewn i'r teulu ieithyddol Celtaidd.

  7. Deall yn fanwl yr amrywiol ffactorau a ddylanwadodd ar ddatblygiad y Gymraeg.

  8. Meddu ar drawsolwg gynhwysfawr o hynt y Gymraeg ar hyd y canrifoedd.

Assessment Methods

Type Name Description Weight
Prawf Ysgrifenedig 20.00
Tasg Arholiad 40.00
Traethawd 40.00

Teaching and Learning Strategy

Hours

Transferable skills

  • Literacy - Proficiency in reading and writing through a variety of media
  • Computer Literacy - Proficiency in using a varied range of computer software
  • Self-Management - Able to work unsupervised in an efficient, punctual and structured manner. To examine the outcomes of tasks and events, and judge levels of quality and importance
  • Exploring - Able to investigate, research and consider alternatives
  • Information retrieval - Able to access different and multiple sources of information
  • Inter-personal - Able to question, actively listen, examine given answers and interact sentistevely with others
  • Critical analysis & Problem Solving - Able to deconstruct and analyse problems or complex situations. To find solutions to problems through analyses and exploration of all possibilities using appropriate methods, rescources and creativity.
  • Presentation - Able to clearly present information and explanations to an audience. Through the written or oral mode of communication accurately and concisely.
  • Argument - Able to put forward, debate and justify an opinion or a course of action, with an individual or in a wider group setting

Resources

Resource implications for students

Mae'r deunyddiau hyn ar gael i fyfyrwyr yn llyfrgell Prifysgol Bangor.

Reading list

Llyfryddiaith Graidd

John Aitchison a Harold Carter, Spreading the Word: The Welsh Language 2001 (2004).

Martin J. Ball, The Use of Welsh (1988).

John Davies, et al. (goln.), Gwyddoniadur Cymru yr Academi Gymreig (2008), 227–33, 829–30.

Hywel Teifi Edwards, Gŵyl Gwalia (1980).

Kenneth H. Jackson, Language and History in Early Britain (1953).

Kenneth H. Jackson, ‘The Dawn of the Welsh Language’, yn A. J. Roderick (gol.), Wales Through the Ages, volume I (1959), 34–41.

Geraint H. Jenkins (gol.), Y Gymraeg yn ei Disgleirdeb: Yr Iaith Gymraeg cyn y Chwyldro Diwydiannol (1997).

Geraint H. Jenkins (gol.), Iaith Carreg fy Aelwyd: Iaith a Chymuned yn y Bedwaredd Ganrif ar Bymtheg (1998).

Geraint H. Jenkins (gol.), Gwnewch Bopeth yn Gymraeg: Yr Iaith Gymraeg a’i Pheuoedd 1801–1911 (1999).

Geraint H. Jenkins a Mari A. Williams, ‘Eu Hiaith a Gadwant?’: Y Gymraeg yn yr Ugeinfed Ganrif (2000).

Robert Owen Jones, Hir Oes i’r Iaith: Agweddau ar Hanes y Gymraeg a’r Gymdeithas (1996).

Henry Lewis, Datblygiad yr Iaith Gymraeg (1931; adargraffiad 1983). Peter Wynn Thomas, Gramadeg y Gymraeg (1996).

Beth Thomas a Peter Wynn Thomas, Cymraeg, Cymrâg, Cymrêg: Cyflwyno’r Tafodieithoedd (1989).

Alan R. Thomas, The Linguistic Geography of Wales (1973).

D. A. Thorne, Cyflwniad i Astudio’r Iaith Gymraeg (1985).

T. Arwyn Watkins, Ieithyddiaeth (1961).

Courses including this module

Optional in courses:

  • NQ26: BA Astudiaethau Busnes a Chymraeg year 3 (BA/ABCH)
  • 3Q5Q: BA Cymraeg and English Literature year 3 (BA/CEL)
  • T102: BA Chinese and Cymraeg year 4 (BA/CHCY)
  • Q5P5: BA Cymraeg gyda Newyddiaduraeth year 3 (BA/CN)
  • Q562: BA Cymraeg year 3 (BA/CYM)
  • Q565: BA Cymraeg (4 year) year 4 (BA/CYM4)
  • Q564: BA Cymraeg Proffesiynol (4 year) year 3 (BA/CYMPR4)
  • Q563: BA Cymraeg Proffesiynol year 3 (BA/CYMPRO)
  • QQ3M: BA English Language & Cymraeg year 3 (BA/ELC)
  • QR53: BA Italian/Cymraeg year 4 (BA/ITCY)
  • X321: BA Astudiaethau Plentyndod ac Ieuenctid a Chymraeg year 3 (BA/PIC)
  • VVQ5: BA Philosophy and Religion and Welsh year 3 (BA/PRW)
  • QR54: BA Spanish/Cymraeg year 4 (BA/SPCY)
  • CQ65: BA Cymraeg/Sports Science year 3 (BA/SPSW)
  • LQK5: BA Polisi Cymdeithasol a Chymraeg year 3 (BA/SPWW)
  • LQH5: BA Cymdeithaseg a Chymraeg year 3 (BA/SWW)
  • Q5WK: BA Cymraeg gydag Ysgrifennu Cread year 3 (BA/WCW)
  • QR51: BA Cymraeg/French year 4 (BA/WFR)
  • QR52: BA Cymraeg/German year 4 (BA/WG)
  • QV51: BA Cymraeg/History year 3 (BA/WH)
  • QVM2: BA Welsh History/Cymraeg year 3 (BA/WHW)
  • QQ15: BA Cymraeg and Linguistics year 3 (BA/WL)
  • QW53: BA Cymraeg/Music year 3 (BA/WMU)
  • LQ35: BA Cymraeg and Sociology year 3 (BA/WS)
  • M1Q5: LLB Law with Welsh year 3 (LLB/LW)

Home

Study

  • Undergraduate Study
Home

Follow Us

  • Twitter
  • Facebook
  • Instagram
  • Youtube
  • LinkedIn

Bangor University

Bangor, Gwynedd, LL57 2DG, UK

+44 (0)1248 351151

Contact Us

Visit Us

Maps & Directions

Policy

  • Legal Compliance
  • Modern Slavery Act 2015 Statement
  • Accessibility Statement
  • Privacy and Cookies
  • Welsh Language Policy
Map

Bangor University is a Registered Charity: No. 1141565

© 2020 Bangor University