Rhedir gan School of Welsh and Celtic Studies

20.000 Credyd neu 10.000 Credyd ECTS

Semester 2

Trefnydd: Dr Aled Llion Jones

Nod y modiwl hwn yw cyflwyno’r iaith Wyddeleg modern, fel y’i siaredir a’i hysgrifennir heddiw, i rai heb wybodaeth flaenorol o’r iaith honno. Gwneir hyn drwy osod sylfeini ar gyfer dysgu pellach i'r sawl a fynno barhau â'u hastudiaethau.

Ar sgiliau ymarferol (medru darllen, siarad a deall yr iaith) y mae’r ffocws yn bennaf ond bydd myfyrwyr hefyd yn cael y cyfle i fyfyrio ar berthynas yr Wyddeleg a'r Gymraeg, gan gynnwys elfen o gymhariaeth ddiwylliannol.

Rhaid i fyfyrwyr nodi bod angen ymarfer cyson wrth ddysgu iaith, a bydd angen ymrwymiad wythnosol i ddysgu geirfa a strwythurau gramadegol. Bydd asesu parhaol yn caniatau i fyfyrwyr ennill credyd am wneud y gwaith hollbwysig hwn..

1. Medru ynganu'r Wyddeleg yn gywir, a darllen testunau syml
2. Medru cynnal sgwrs syml yn y Wyddeleg
3. Deall hanfodion nifer o bwyntiau gramadegol sylfaenol, e.e.:

cystrawen y ferf 'bod' Wyddeleg yn y presennol, gorffennol a dyfodol,
Brawddegau cwmpasog (h.y. o'r fath 'byddaf yn gwneud hynny yfory') yn yr amserau a nodir uchod.` Hanfodion y berfau afreolaidd
y rhifolion
sylfeini system treigladau'r Wyddeleg
arddodiaid
y cyplad ymwybyddiaeth gyffredinol o'r cyflyrau

1. Dangos ymwybyddiaeth gymharol o hanes/diwylliant y Wyddeleg a'r Gymraeg

da

**-C>Bydd myfyrwyr sy’n ennill graddau uwch ar y modiwl hwn yn deall mwy na sylfaen yr hyn a astudiwyd, ond hefyd yn dechrau ymwneud â chymhlethdodau’r iaith (e.e. dealltwriaeth dda o’r treigladau, ac ymwybyddiaeth o ffurfiau lluosog a ffurfiau’r genidol, yn ogystal â ffurfiau cysefin geiriau). Byddant yn medru mynegi eu hunain yn ysgrifenedig ac ar lafar mewn sefyllfaoedd penodol, mewn dull sydd ar y cyfan yn gywir ac yn strwythuredig. Byddant yn dangos ymwybyddiaeth o ffoneteg ac ynganiad yr iaith. Byddant hefyd yn deall, ac ym medru esbonio, y berthynas rhwng y Gymraeg a’r Wyddeleg (a’r ieithoedd Celtaidd eraill)

ardderchog

*-A>Bydd myfyrwyr ardderchog yn arddangos y galluoedd sicr hyn ar draws y meini prawf, yn ogystal â manylder yn eu gwybodaeth o’r meysydd gramadegol a astudiwyd. Mewn sefyllfaoedd penodol, byddant yn gallu mynegi eu hunain yn gywir, ar lafar ac yn ysgrifenedig, gan ddefnyddio’r holl rychwant o strwythurau a geirfa a gyflwynwyd. Bydd ganddynt ddealltwriaeth ddatblygedig o’r ffordd y mae strwythurau sylfaenol yr iaith Wyddeleg i’w cymharu ag eiddo’r Gymraeg (a’r ieithoedd Celtaidd eraill).

trothwy

-D> Er mwyn llwyddo yn y cwrs, bydd myfyrwyr yn dangos dealltwriaeth sylfaenol o’r gwaith a astudiwyd, gan ddangos peth dealltwriaeth o’r ffynonellau ysgrifenedig a llafar, a chan fynegi syniadau syml ar lafar ac yn ysgrifenedig. Byddant yn dangos ymwybyddiaeth o’r berthynas rhwng iaith a diwylliant y Gymraeg a’r Wyddeleg.

1. Bydd myfyrwyr yn deall ac yn gallu trafod yn olau agweddau ar ddiwylliant a hanes Iwerddon, yn enwedig rhai a chanddynt gysylltiad amlwg â’r iaith.

2. Bydd myfyrwyr yn medru darllen a deall Gwyddeleg ysgrifenedig seml.

3. Bydd myfyrwyr yn medru ysgrifennu yn y Wyddeleg am bynciau syml, gan ddefnyddio strwythurau gramadegol sylfaenol.

4. Bydd myfyrwyr yn gallu deall a thrafod yn olau nodweddion gramadegol sylfaenol yr iaith Wyddeleg.

5. Bydd myfyrwyr yn gallu sgwrsio mewn Gwyddeleg sylfaenol am bynciau syml, penodedig, gan ddeall iaith lafar seml ac ymateb iddi yn ddealladwy.

Math	Enw	Disgrifiad	Pwysau
PRAWF GRAMADEG	Asesiadau Parhaol	Profion wythnosol/pythefnosol i roi credyd am y gaith parhaol o ddysgu geirfa a gramadeg.	30.00
GWAITH CWRS	Ymarferion ysgrifenedig	Ymarferion ysgrifenedig: i'w cwblhau yn y dosbarth a/neu fel gwaith cartref.	15.00
ARHOLIAD	Arholiad terfynol	Arholiad terfynol, dwy awr o hyd.	35.00
CYFRANOGIAD DOSBARTH	Cyfraniad i weithgareddau'r dosbarth	Credyd am gymryd rhan yn amryw weithgareddau'r dosbarth, yn enwedig ymarferion llafar.	20.00

		Oriau
Practical classes and workshops	Seminarau’r modiwl: 33 awr. Fel rheol, ceir 1x2 ac 1x1 awr yn wythnosol. Bydd y rhain fel arfer yn gyfarfodydd ymarferol / ar batrwm labordy iaith, er mwyn ymarfer yr iaith lafar, trafod patrymau gramadegol ac ymwneud â thestunau. Trafodir hefyd o bryd i'w gilydd agweddau hanesyddol a diwylliannol.	33
Private study	Rhagwelir y bydd angen i fyfyrwyr dreulio rhyw awr yn paratoi ar gyfer pob awr gyswllt (yn enwedig er mwyn dysgu geirfa a phwyntiau gramadegol). Bydd hefyd angen adolygu cyson, yn ogystal â gwaith cwrs a gwaith paratoi ar gyfer yr arholiad. Nid yw nifer yr oriau astudio preifat yn anarferol yn achos y modiwl 20 credyd hwn, ond dylai myfyrwyr fod yn ymwybodol bod y modd y dosberthir yr oriau hynny ar hyd y seminar efallai'n wahanol i ofynion rhai modiwlau eraill.	167

• Llythrennedd - Medrusrwydd mewn darllen ac ysgrifennu drwy amrywiaeth o gyfryngau
• Rhifedd - Medrusrwydd wrth ddefnyddio rhifau ar lefelau priodol o gywirdeb
• Hunanreolaeth - Gallu gweithio mewn ffordd effeithlon, prydlon a threfnus. Gallu edrych ar ganlyniadau tasgau a digwyddiadau, a barnu lefelau o ansawdd a phwysigrwydd
• Archwilio - Gallu ymchwilio ac ystyried dewisiadau eraill
• Adalw gwybodaeth - Gallu mynd at wahanol ac amrywiol ffynonellau gwybodaeth
• Sgiliau Rhyngbersonol - Gallu gofyn cwestiynau, gwrando'n astud ar atebion a'u harchwilio
• Dadansoddi Beirniadol & Datrys Problem - Gallu dadelfennu a dadansoddi problemau neu sefyllfaoedd cymhleth. Gallu canfod atebion i broblemau drwy ddadansoddiadau ac archwilio posibiliadau
• Cyflwyniad - Gallu cyflwyno gwybodaeth ac esboniadau yn glir i gynulleidfa. Trwy gyfryngau ysgrifenedig neu ar lafar yn glir a hyderus.
• Gwaith Tîm - Gallu cydweithio'n adeiladol ag eraill ar dasg gyffredin, ac/neu fod yn rhan o dîm gweithio o ddydd i ddydd
• Hunanymwybyddiaeth & Ystyried - Bod yn ymwybodol o'ch cryfderau, gwendidau, nodau ac amcanion eich hun. Gallu adolygu ,cloriannu a myfyrio'n rheolaidd ar eich perfformiad eich hun ac eraill.

Cyfeirir at Feincnodau pwnc Ieithoedd Modern.

Cyfathrebu: llafar Bydd y modiwl hwn yn galluogi myfyrwyr i ddeall Gwyddeleg llafar seml ac i ymateb yn hyderus mewn sgyrsiau ar ystod o bynciau sylfaenol.

Cyfathrebu llafar effeithiol, a sgiliau cyflwyno yn yr iaith darged, drwy gyfrwng ymson a/neu sgyrsiau mewn grŵp. (Meincnod 5.3, 5.4)

Datblygu sgiliau yn ymwneud â deall yr iaith lafar, a hynny’n cael ei ategu gan ystod o ddeunyddiau priodol mewn amryw gyfryngau. (Meincnod 5.3, 5.4)

Cyfathrebu: ysgrifenedig Bydd y modiwl yn galluogi myfyrwyr i ddarllen a deall testunau syml yn yr iaith Wyddeleg, a byddant hefyd yn medru cyfathrebu eu syniadau eu hunain drwy ysgrifennu Gwyddeleg seml.

Y gallu i ddefnyddio’r iaith darged yn greadigol ac yn fanwl mewn aseiniadau ysgrifenedig byrion yn yr iaith darged. (Meincnod 5.14)

Y gallu i gyfieithu darnau byrion o’r iaith darged ac iddi. (Meincnod 5.3, 5.4)

Rhyngbersonol a rhyngddiwylliannol Bydd y modiwl yn caniatáu i fyfyrwyr fedru deall sefyllfa’r Wyddeleg yn Iwerddon heddiw, yn ogystal ag adfyfyrio ar berthynas yr Wyddeleg â’r Gymraeg; bydd yn datblygu sgiliau o gydweithio, cyfathrebu a chyflwyno.

Astudio’r wlad neu’r rhanbarthau lle y defnyddir yr iaith darged, gan gynnwys agweddau ar eu llenyddiaethau, diwylliannau, cyd-destunau diwylliannol, hanes, gweleidyddol, daearyddiaeth a strwythurau diwylliannol neu economaidd. (Meincnod 5.10)

Dysgu sut i ddysgu / hunan-ddatblygu Mae strwythur y modiwl yn caniatáu i fyfyrwyr ymwneud ag amrywiaeth o ffynonellau Gwyddeleg (er bod y ffocws, yn naturiol ar lefel ddechreuol fel hyn, ar y cwrs lyfrau). Byddant yn treulio tipyn o amser yn astudio ar eu pennau eu hunain (dysgu geirfa a strwythurau; gwneud ymarferion gyda thestunau) gan ymarfer sgiliau trosglwyddadwy. Byddant hefyd yn ymchwilio i agweddau diwylliannol/hanesyddol.

Pwnc-benodol (e.e. sgiliau ymarferol)

Bydd y modiwl yn galluogi i’r myfyrwyr ddechrau dod yn ymwybodol o’r iaith Wyddeleg. Byddant yn meithrin geirfa a gwybodaeth o strwythurau gramadegol, gan ddechrau deall ac ymateb i’r iaith Wyddeleg, ar lafar ac yn ysgrifenedig.

Y gallu i gael gwybodaeth o ffynonellau ysgrifenedig a llafar yn yr iaith darged, ac i grynhoi’r wybodaeth honno. (Meincnod 5.3, 5.4, 5.14)

Ymwybyddiaeth o ramadeg a chystrawen yr iaith darged (gan gynnwys y gallu i ddadansoddi’r rhain), yn ogystal â morffoleg a ffonoleg sylfaenol. (Meincnod 5.8, 5.9)

Goblygiadau o ran adnoddau ar gyfer myfyrwyr

Fe all myfyrwyr benderfynu prynu ambell lyfr oddi ar y rhestr ddarllen, ond dylai'r cyfan hefyd fod ar gael yn y llyfrgell.

Rhestrau Darllen Bangor (Talis)

http://readinglists.bangor.ac.uk/modules/cxc-3203.html

Rhestr ddarllen

Gweler Talis ('Blas ar yr Wyddeleg').

Opsiynol mewn cyrsiau:

• NQ26: BA Astudiaethau Busnes a Chymraeg year 3 (BA/ABCH)
• QW5H: Cymraeg Creadigol gyda Cherddoriaeth Boblogaidd year 3 (BA/CCYCB)
• T102: BA Chinese and Cymraeg year 4 (BA/CHCY)
• Q5P5: BA Cymraeg gyda Newyddiaduraeth year 3 (BA/CN)
• QWM5: BA Cymraeg, Theatr a'r Cyfryngau year 3 (BA/CTC)
• Q562: BA Cymraeg year 3 (BA/CYM)
• QQ3M: BA English Language & Cymraeg year 3 (BA/ELC)
• QR53: BA Italian/Cymraeg year 4 (BA/ITCY)
• X321: BA Astudiaethau Plentyndod ac Ieuenctid a Chymraeg year 3 (BA/PIC)
• VVQ5: BA Philosophy and Religion and Welsh year 3 (BA/PRW)
• QR54: BA Spanish/Cymraeg year 4 (BA/SPCY)
• CQ65: BA Cymraeg/Sports Science year 3 (BA/SPSW)
• LQK5: BA Polisi Cymdeithasol a Chymraeg year 3 (BA/SPWW)
• LQH5: BA Cymdeithaseg a Chymraeg year 3 (BA/SWW)
• Q5WK: BA Cymraeg gydag Ysgrifennu Cread year 3 (BA/WCW)
• QR51: BA Cymraeg/French year 4 (BA/WFR)
• QR52: BA Cymraeg/German year 4 (BA/WG)
• QV51: BA Cymraeg/History year 3 (BA/WH)
• QVM2: BA Welsh History/Cymraeg year 3 (BA/WHW)
• QQ15: BA Cymraeg and Linguistics year 3 (BA/WL)
• QW53: BA Cymraeg/Music year 3 (BA/WMU)
• LQ35: BA Cymraeg and Sociology year 3 (BA/WS)